بیماری های روان پزشکی جزو سه دسته بیماری هایی هستند که بیشترین بار را به جامعه تحمیل می کنند و پیمایش های انجام شده در کشور طی سال های گذشته، از شیوع 21 تا 26 درصدی این بیماری ها حکایت دارد؛ این در شرایطی است که متخصصان همواره از انگ اجتماعی این اختلالات و کمبود تخت های روان و… گلایه دارند.

به گزارش ایسنا، سلامت روان مانند سلامت جسم از اهمیت فراوانی برخوردار است و همواره تاکید می شود که افراد در کنار سلامت جسمانی، به سلامت روان خود و اطرافیان شان نیز بیاندیشند تا ضمن داشتن شرایط نرمال در زندگی، از بروز بار سنگین هزنیه های تحمیلی بر خانواده و جامعه جلوگیری نیز کنند. بیماری های روان پزشکی جزو 3 دسته بیماری هایی هستند که بیشترین بار را به جامعه تحمیل می کنند و به اذعان متخصصان، افسردگی شایع ترین بیماری روان پزشکی در کشور است.

انگ اجتماعی یا استیگما، از جمله مشکلات بیماران روانپزشکی است؛ مشکلی که البته جهانی است و فقط به جامعه ایران محدود نمی شود. بر همین اساس هم جنبه های فرهنگی مرتبط با بیماری های روان پزشکی سبب مراجعه دیرهنگام بیماران برای دریافت خدمات درمانی و نهایتا پیچیده و مزمن شدن بیماری می شود؛ در چنین شرایطی است که درمان سخت تر شده و بار بیشتری نیز بر بیمار و نظام سلامت تحمیل می شود.

بیمارستان روزبه که بیش از 80 سال قدمت دارد، یکی از مراکز درمانی مهم ایران در ارایه خدمات درمانی روانپزشکی است؛ بیمارستانی که سرگذشت و داستان زندگی افراد بسیاری را شاهد بوده و یکی از برجسته ترین مراکز درمانی در حوزه اعصاب و روان پزشکی در ایران و خاورمیانه است که در شهر تهران واقع شده و تمرکزی ویژه بر ارائه خدمات تخصصی و پیشرفته در تشخیص، درمان و مراقبت از اختلالات روانی و عصبی دارد.

دکتر امیرحسین جعفری - رییس بیمارستان روزبه، ضمن اشاره به وضعیت فعلی بار بیماری های روانپزشکی و همچنین درمان های تخصصی این بیماری ها در کشور، در عین حال بر ضرورت اجرای برخی سیاست های درمانی مدیکال در حوزه روانپزشکی نیز تاکید دارد و معتقد است که حوزه سلامت روان با عقب افتادگی بسیاری مواجه است و برای حل این عقب افتادگی به عزم ملی نیاز داریم و بر همین اساس هم از مسئولان و سازمان های مردم نهاد می خواهد که به این موضوع توجه کنند و مشکلات حوزه سلامت روان را به رسمیت بشناسند.

گفت وگوی تفصیلی با دکتر امیرحسین جعفری - رییس بیمارستان روزبه، درباره خدمات تخصصی و پیشرفته در حوزه اعصاب و روانپزشکی و همچنین چالش ها و مشکلات این حوزه را در پی می خوانید:

دکتر امیرحسین جعفری_رییس بیمارستان روزبه ، با بیان اینکه بیمارستان روزبه بیشتر از 80 سال قدمت دارد، اظهار کرد: قدمت بیمارستان روزبه تا حدودی با آغاز ارائه خدمات نوین روان پزشکی در کشور مصادف است. پیش از ارائه خدمات نوین روان پزشکی، صرفا خدماتی از نوع نگهداری از بیماران مبتلا به اختلالات روان ارائه می شد. به عبارت دیگر، مراکزی برای نگهداری از بیماران مبتلا به اختلالات روان در کشور به ویژه در اواخر دوره قاجار ایجاد شد. جامعه در آن بازه زمانی بر این باور بود، بهتر است بیماران مبتلا به اختلالات روان از جامعه جدا شوند.

وی با بیان اینکه رویکرد مواجهه با بیماران روانپزشکی در گذر زمان تغییر کرده، توضیح داد: در حال حاضر، رویکرد مواجهه با بیماران روانپزشکی نسبت به گذشته متفاوت است و این در حالی است که جامعه در گذشته بر این باور بود که این بیماران می بایست از جامعه جدا شوند. همچنین دیدگاه ها نسبت به بیماران روان پزشکی منفی بوده، به نحوی که از القابی مانند شیطانی ، جن زده و دیو صفت برای نامیدن برخی بیماران روان پزشکی استفاده می کردند. القاب و صفت هایی مانند دیوانه و مجنون که برای بیماران روان پزشکی استفاده می شد در واقع به همان معنای دیو صفت و جن زده هستند.

این روان پزشک با بیان اینکه بیماران راون پزشکی از جامعه طردشده بودند، گفت: دیدگاه ها به بیماران روان پزشکی سبب طردشدگی این بیماران از جامعه شده بود. نه تنها دیدگاه ها نسبت به بیماران روان پزشکی سبب جدا افتادن این گروه بیماران از جامعه می شد، بلکه این افراد به صورت فیزیکی نیز از جامعه جدا شده بودند.

وی درباره پایه گذاری روان پزشکی نوین در ایران توضیح داد: اساتید گرانقدری مانند مرحوم دکتر غلامرضا میرسپاسی و مرحوم دکتر حسین رضاعی، روان پزشکی نوین را در دهه های 1320 و 1330 در ایران پایه گذاری کردند. پس از شکل گیری خدمات نوین روان پزشکی در کشور، رویکرد مواجهه با بیماران روان پزشکی تغییر کرده و درمان این گروه بیماران در کانون توجه قرار گرفت. با تلاش های مستمر جامعه روانپزشکی، پیشرفت های خوبی طی حیات 80ساله خدمات نوین روان پزشکی در کشور به دست آمده است.

این روان پزشک درباره ایجاد نخستین مرکز درمانی روان پزشکی در ایران گفت: پیش از تاسیس بیمارستان روزبه، بخش مراقبت از بیماران روان پزشکی در بیمارستان سینا ایجاد شد و همچنین یک بخش نگهداری از این گروه از بیماران برای مدت کوتاهی در بیمارستان امام خمینی (ره) ایجاد شد. بخش نگهداری از بیماران روان پزشکی روزبه در دهه 1330 تاسیس شد و در گذر زمان به تدریج توسعه یافته است.

جعفری ادامه داد: در حال حاضر، بیمارستان روزبه حدود 220 تخت ظرفیت دارد و خدمات تخصصی، فوق تخصصی و سرپایی متنوعی را ارائه می دهد. بیمارستان روزبه به واسطه قدمت بیش از 80ساله خود در بسیاری از حیطه های درمان روانپزشکی پیشتاز است.

وی با بیان اینکه عمده مراجعه کنندگان به این مرکز درمانی خدمات سرپایی دریافت می کنند، توضیح داد: حدود 150 تا 200 به صورت روزانه از خدمات بیمارستان روان پزشکی روزبه بهره می گیرند. همچنین شدت علائم روان پزشکی برخی مراجعه کنندگان به بیمارستان روان پزشکی روزبه به نحوی است که در این مرکز درمانی بستری می شود.

رییس بیمارستان روزبه با بیان اینکه خدمات سرپایی طیف گسترده ای از خدمات را شامل می شود، اظهار کرد: مراجعین بیمارستان روزبه به نحوی متأثر از شیوع بیماری های مختلف روانپزشکی در سطح جامعه است. افسردگی، بیماری های اضطرابی، وسواس و بیماری های مشابه به وسواس در سطح جامعه شیوع بیشتری دارند.

جعفری با بیان اینکه خدمات دارو درمانی و روان درمانی به بیماران ارائه می شود، تصریح کرد: منظور از روان درمانی، درمان هایی است که مبتنی بر دارو نیستند و درمان بیماران با انواع مختلف روش های روان درمانی انجام می شود. روان درمانی در جامعه به اصطلاح مشاوره شناخته می شود ولی این در حالی است که مشاوره بخش کوچکی از خدمات روان درمانی را تشکیل می دهد و بخش متراکم تر برای خدمات متنوع روان درمانی است.

وی با بیان اینکه برخی بیماری های روان پزشکی شیوع کمتری دارند، اظهار کرد: اگرچه شیوع برخی بیماری های روان پزشکی در جامعه نسبت به بیماری های شایع روان پزشکی مانند افسردگی کمتر است اما بار بیشتری بر خانواده ها و جامعه تحمیل می کنند؛ به طور مثال، دمانس و آلزایمر در سنین بالاتر اتفاق می افتند. متخصصان مغز و اعصاب، خدمات مربوط به این گروه از بیماران را ارائه می دهند.

جعفری گفت: همچنین ارائه خدمات به بیماران مبتلا به اختلالات جنسی و اعتیاد از دیگر خدمات بیمارستان روزبه است. همچنین بخش های بستری متنوعی در بخش بستری وجود دارد و بیمارستان روزبه، یکی از مراکز درمانی است که خدمات روان پزشکی به کودکان و نوجوانان ارائه می دهد. ارائه خدمات به بیماران ننوروسایکیاتری (روان پزشکی عصبی) از دیگر خدمات این مرکز درمانی است. همچنین اولین اورژانس روان پزشکی در بیمارستان روزبه راه اندازی شده است. ارائه خدمات به سالمندان به صورت سرپایی و بستری از دیگر خدمات این بیمارستان است. خدمات پس از ترخیص بیماران نیز از دیگر خدماتی است که در این مرکز درمانی ارائه می شود.

رییس بیمارستان روزبه درباره پیمایش های انجام شده در حوزه اختلالات روان در کشور گفت: چند پیمایش ملی در ارتباط با سلامت روان جامعه طی سال های گذشته در کشور انجام شده و نتایج این پیمایش ها تقریبا یافته های مشابهی را نشان داده است. نتایج این پیمایش ها بیانگر این است که شیوع بیماری های روان پزشکی در سطح کشور حدود 21 تا 26 درصد است و بیماری افسردگی شایع ترین بیماری روان پزشکی در میان ایرانیان به حساب می آید.

وی با بیان اینکه افسردگی شایع ترین بیماری روان پزشکی در سطح جهان است، اظهار کرد: پس از افسردگی، بیماری های اضطراب ، وسواس ، اختلالات جنسی و سایکوز (روان پریشی) در درجات بعدی شایع ترین بیماری های روان پزشکی قرار دارند.

این روان پزشک با بیان اینکه ابتلای زنان به افسردگی نسبت به مردان بیشتر است، تصریح کرد: اگرچه مولفه های اجتماعی در بروز افسردگی نقش دارند اما عوامل بیولوژیک زنان نیز، زمینه ساز شیوع بیشتر افسردگی در میان زنان است. آمار و ارقام بیانگر این است که شیوع افسردگی در میان مردان حدود 9 تا 10درصد و در میان زنان نیز حدود 15 درصد است. مطالعات متعددی به بررسی چرایی شیوع بیشتر افسردگی در میان زنان پرداخته اند و دلایل این موضوع در حال بررسی است.

رییس بیمارستان روزبه با بیان اینکه انگ زدن (استیگما) به بیماران روان پزشکی یک مشکل جهانی است، گفت: مشکل انگ زدن به بیماران روان پزشکی فقط به جامعه ایران محدود نمی شود و در تمام دنیا وجود دارد. انگ زنی و برچسب منفی چسباندن به بیماری های روان پزشکی سبب می شود که بیماران برای مراقبت و درمان بیماری خود اقدام نکنند.

ما در بیمارستان روزبه با موارد متعددی به صورت روزانه مواجه می شویم که فرد با یک بیماری روان پزشکی سال ها دست وپنجه نرم کرده ولی برای درمان بیماری خود اقدام نکرده است. مراجعه نکردن برای درمان بیماری را نه در گذشته دور و نه در یک شهر دورافتاده بلکه در شهر تهران و برای سال های جاری است و به سال های دور مربوط نمی شود. بازهم تاکید می کنم، اقدام نکردن برای درمان بیماری در انگ زدن به بیماری های روان پزشکی ریشه دارد.

او با بیان اینکه اقدام نکردن برای درمان بیماری های روان پزشکی با آثار فراوانی همراه است، تصریح کرد: اقدام نکردن برای درمان بیماری روان پزشکی در وهله نخست فرد را متاثر می کند و عملکرد تحصیلی، شغلی و ارتباطی وی را تحت تاثیر قرار می دهد. همچنین در وهله دوم خانواده و جامعه پیرامونی فرد را تحت تاثیر می گذارد و در مرحله آخر نیز نظام سلامت کشور را تحت الشعاع قرار می دهد. به طور قطع، هنگامی که یک بیماری پیچیده و مزمن می شود، درمان سخت تری دارد و بار بیشتری بر نظام سلامت تحمیل می کند.

وی با بیان اینکه مسائل فرهنگی در درمان بیماری های روان پزشکی بسیار نقش دارند، گفت: جنبه های فرهنگی مرتبط با بیماری های روان پزشکی سبب مراجعه دیگرهنگام بیماران برای دریافت خدمات درمانی می شود. به طور مثال، برچسب زنی ها یکی از مسائلی است که بیماران روان پزشکی با آن مواجه هستند و آن را احساس می کنند.

وی با بیان اینکه افسردگی یک سندرم است، توضیح داد: افسردگی با غم و اندوه و سوگ متفاوت است. تمام انسان ها، غم و اندوه را طی حیات خود تجربه می کنند و اگر این چنین شرایطی را تجربه نکنند، غیرطبیعی است. سوگ، انتظار نرمالی است که افراد به هنگام از دست دادن یکی از عزیزان خود تجربه می کنند و با اشکال در سازگاری تفاوت دارد. افسردگی، یک سندرم و مجموعه ای از علائم است و بر روحیه، خواب، اشتها، انگیزه و حیطه های مختلف روان افراد اثر می گذارد. سندرم افسردگی، یک بیماری است و مانند سایر بیماری ها قابلیت تشخیص دارد. خوشبختانه، درمان افسردگی در اغلب موارد سخت نیست.

جعفری با بیان اینکه مواجهه مردم با بیماری های روان پزشکی و سایر بیماری های طبی متفاوت است، تصریح کرد: به طور مثال، هنگامی که یک فرد به یک بیماری کبدی مبتلا می شود، خانواده و اطرافیان او؛ این بیماری را برای پیگیری روند درمانی تشویق می کنند. اگرچه چنین شرایطی برای بیماری های مدیکال وجود دارد اما مواجهه با یک فرد مبتلا به افسردگی متفاوت است.

وی ادامه داد: به طور مثال، خانواده فرد مبتلا به افسردگی به او می گویند که او باید خودش به خودش کمک کند و کاری از دست دیگران ساخته نیست. همچنین برخی بر این باور هستند که روان پزشک نمی تواند به بیمار کمک کند و داروها نیز با عوارض بسیاری همراه است. تمام این موارد، گزاره های غلطی هستند که در جامعه مطرح می شوند. متاسفانه، چنین گزاره های نادرستی همواره در جامعه به صورت سینه به سینه منتشر و مطرح می شود. همچنین این احتمال وجود دارد که بیماران مبتلا به بیماری های روان پزشکی با اعلام بیماری خود به دیگران، طردشدگی از سوی اطرافیان خود را تجربه کنند. گزاره های غلط در ارتباط با بیماری های روان پزشکی جزو واقعیت های جامعه است و مسائل فرهنگی در آن بسیار نقش دارد.

جعفری در ارتباط با مسائل فرهنگی در درمان بیماری های روان پزشکی گفت: بازهم تاکید می کنم جنبه فرهنگی در مراجعه بیماران برای درمان بیماری ها، پیش آگهی و روند بهبودی بیماران تاثیر دارد. مسائل فرهنگی در ارتباط با بیماری های روان پزشکی ریشه فرهنگی دارد و ردپای مسائل فرهنگی را می توان در چگونگی خطاب شدن بیماران روان پزشکی در سطح جامعه مشاهده کرد.

رییس بیمارستان روان پزشکی روزبه با بیان اینکه آموزش لازم در ارتباط با بیماری های روان پزشکی به جامعه داده نشده، گفت: رسانه ها می توانند نقش اساسی در آموزش مسائل مرتبط با بیماری های روان پزشکی داشته باشند. متاسفانه، جامعه بر این باور است افرادی که به بیماری های روان پزشکی مبتلا می شوند تا پایان عمر گرفتار بیماری هایی از این دست می شوند و این بیماری ها همراه همیشگی مبتلایان است. جامعه بر این باور است که مبتلایان به بیماری های روان پزشکی می بایست طرد شوند؛ یعنی اینکه فرد امکان اشتغال یا تشکیل خانواده ندارند که البته تصور بسیار اشتباهی است.

وی با بیان اینکه دیدگاه های اشتباه فقط به مبتلایان بیماری های روان پزشکی محدود نمی شود، گفت: جامعه همچنین بر این باور است که داروهای روان پزشکی اعتیادآور هستند و سبب وابستگی می شوند. درحالیکه اغلب داروهای راون پزشکی سبب وابستگی نمی شوند و درصد بسیار کمی از داروهای روان پزشکی یعنی آن دسته از داروهایی که با عنوان آرام بخش شناخته می شوند، ممکن است سبب ایجاد وابستگی شوند. داروهای ضد اضطراب ، ضد افسردگی ، تنظیم کننده خلق و بسیاری از داروهای روان پزشکی سبب عارضه وابستگی نمی شوند. بازهم تاکید می کنم، اعتیادآور بودن داروهای روان پزشکی، تصوری اشتباه است.

این روان پزشک درباره باورها و دیدگاه های غلط درباره افسردگی خاطرنشان کرد: برخی بر این باور هستند که افسردگی یک بیماری مسری و واگیردار است و هرگونه تعامل با فرد مبتلا به افسردگی سبب ابتلا به این بیماری می شود. متاسفانه، تصور و دیدگاه های غلط در ارتباط با بیماری های روان پزشکی سبب می شود که افراد مبتلا به بیماری های روان پزشکی برای درمان خود اقدام نکنند و تبعات اجتماعی ناشی از این موضوع برای خانواده ها و جامعه ایجاد شود.

وی با بیان اینکه بیماران روان پزشکی طردشدگی را تجربه می کنند، توضیح داد: علاوه بر مولفه های فرهنگی، برخی عوامل دیگر سبب طردشدگی بیماران روان پزشکی می شود. به طور مثال، هنگامی که یک بیماری مزمن می شود، روند درمان نیز افزایش می یابد و ممکن است چند ماه زمان بر باشد و این احتمال وجود دارد که فرد مبتلا به این بیماری طی روند درمان خود از شغل، خانواده و محل تحصیل خود فاصله گیری کند. ایجاد فاصله به دلیل روند درمان یک موضوع طبیعی است اما مولفه های فرهنگی و اجتماعی، مهم ترین عامل طردشدگی بیماران روان پزشکی هستند.

جعفری در بخش دیگری از صحبت هایش به موضوع خودکشی اشاره کرد و با بیان اینکه بیماری های روان پزشکی و وضعیت سلامت روان جامعه مولفه هایی موثر در شیوع خودکشی هستند، گفت: علاوه بر سلامت روان جامعه، عوامل اجتماعی نیز در شیوع خودکشی نقش دارند. رابطه ای دوطرفه میان خودکشی و رسانه وجود دارد؛ اگر رسانه ها مواجهه درست و اصولی با موضوع خودکشی داشته باشند، می توانند سبب آگاهی بخشی و آموزش در ارتباط با خودکشی شوند و به کاهش میزان بیماری های روان و پیامدهای ناشی از آن مانند خودکشی کمک کنند.

رییس بیمارستان روزبه ادامه داد: اگر مواجهه رسانه ها با بیماری های روان پزشکی، درست و اصولی نباشد، می تواند سبب افزایش خشونت و خودکشی شود. متاسفانه، با چالش مواجهه رسانه های غیررسمی، شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها با موضوع خودکشی روبرو هستیم؛ به نحوی که انتشار یک پیام نادرست در این شبکه های اجتماعی می تواند سبب افزایش میزان خودکشی در جامعه شود.

وی افزود: مطالعات متعددی در سطح دنیا درباره مواجهه نادرست رسانه ها با خودکشی و تاثیر این مولفه بر افزایش خودکشی در سطح دنیا انجام شده و نتایج این پژوهش ها بیانگر این است که نگرش غلط رسانه ها چه رسمی و شبکه های اجتماعی بر بروز خودکشی در سطح جامعه اثر می گذارد.

رییس بیمارستان روان پزشکی روزبه توضیح داد: بهبود و افزایش سطح دسترسی به رسانه ها سبب شده که مواجهه جامعه با موضوع خوددکشی نسبت به گذشته افزایش یابد. متاسفانه، همیشه میزانی از سطح خودکشی در جامعه داشته ایم اماکمتر از آن مطلع می شدیم اما امروزه به واسطه حضور رسانه ها از این موضوع مطلع می شویم. آگاهی از بروز خودکشی در جامعه به این معنا نیست که با شیوع سونامی وار خودکشی مواجه هستیم. متاسفانه خودکشی در سطح کشور یک شیب ملایم دارد اما بازهم تاکید می کنم که با سونامی و شیب شدید این مولفه اجتماعی مواجه نیستیم اما باید در کانون توجه قرار گیرد.

او با بیان اینکه آمار و ارقام خودکشی در کشور از میانگین جهانی کمتر است، تصریح کرد: سازمان پزشکی قانونی، مرجع رسمی اعلام آمار و ارقام خودکشی در کشور است و براساس اطلاعات منتشر شده این سازمان، میزان خودکشی منجر به فوت در ایران حدود 7 در صدهزار است و این در حالی است که میانگین جهانی حدود 13 تا 15 در 100هزار است. عوامل فرهنگی، اجتماعی و مذهبی سبب شده که میزان خودکشی در ایران از میانگین جهانی کمتر باشد.

وی درباره نقش شبکه های اجتماعی در افزایش پدیده خودکشی گفت: شبکه های اجتماعی می توانند سبب افزایش میزان خودکشی در برخی بازه های زمانی شوند. تاثیر شبکه های اجتماعی بر خودکشی می بایست در کانون توجه قرار گیرد؛ پزشکان، رسانه ها و سیاستگذران حوزه سلامت و تمام شهروندان جامعه وظیفه دارند نسبت به سلامت روان خود و اطرافیان شان آگاه باشند. جامعه ای در کاهش میزان خودکشی موفق است که در حوزه سلامت روان، آموزش های لازم به عموم افراد جامعه داده شود و تمام شهروندان جامعه نسبت به جامعه پیرامونی خود آگاه باشند و بدانند با افرادی که احساس ناامیدی و افکار خودکشی دارند، یا افسرگی و اضطراب و دلشوره را تجربه می کند، چگونه برخورد کنند. اگر خواهان بهبود وضعیت روان جامعه هستیم، تمام ارکان جامعه می بایست احساس تکلیف کنند و فقط در انتظار اقدامات نهادهای رسمی نباشیم.

وی درباره مراجعه کنندگان به اورژانس های روان پزشکی توضیح داد: افراد به دلایل متعددی به اورژانس های روان پزشکی مانند اورژانس روان پزشکی بیمارستان روزبه مراجعه می کنند و افرادی با افکار خودکشی یا سابقه آسیب به خود در میان مراجعه کنندگان حضور دارند. بررسی ها بیانگر این است 90 درصد افرادی که اقدام به خودکشی می کنند، مشکلاتی در زمینه سلامت روان دارند ولی خوشبختانه، اغلب این مشکلات قابل درمان است. با توجه به اینکه اغلب مشکلات این افراد قابل درمان است، به اهتمام جدی فرد و خانواده ها نیاز دارد تا برای درمان اقدام کنند.

او با بیان اینکه خودکشی با انگ و برچسب منفی همراه است، گفت: افراد جامعه از به زبان آوردن کلمه خودکشی پرهیز می کنند. همچنین برخی از بیان اینکه یکی از افراد خانواده آن ها خودکشی کرده خودداری می کنند و برخی از اینکه افکار خوددکشی دارند، خودداری می کنند. واقعیت های جامعه این چنین است و جنبه های فرهنگی مرتبط با آن باید حل شود.

رییس بیمارستان روزبه با بیان اینکه افکار مردم جامعه باید اصلاح شود، گفت: مردم تصور می کنند هنگامی که یک فرد از خودکشی سخن می گوید، فقط به دنبال جلب توجه است که یک دیدگاه غلط به حساب می آید. افرادی که از خودکشی سخن می گویند، احساس درد روانی دارند و به این افراد می بایست توجه کرد. این افراد می بایست در کانون توجه قرار گیرند تا تالم و درد آن ها کاهش یابد.

وی ادامه داد: همچنین این تصور وجود دارد افرادی که به خودکشی فکر می کنند، به طور قطع به زودی دست به چنین کاری می زنند و پیشگیری از وقوع آن امکانپذیر نیست که تصوری غلط است. افرادی که اقدام به خودکشی می کنند، یک عامل زمینه ای منجر به عمل آن ها شده است که در اکثر مواقع این اقدام در یک بیماری روان پزشکی ریشه دارد. اگر علت اقدام به خودکشی یک فرد تشخیص داده و درمان شود، از اقدام های احتمالی آینده همان فرد به شدت جلوگیری می کند. اگر خانواده ها و جامعه از چگونگی مواجهه با افرادی که اقدام به خودکشی کرده اند آگاهی داشته باشند، در اقدام به خودکشی افراد بسیار اثرگذار خواهند بود.

وی درباره دسترسی به داروهای روان پزشکی گفت: همانطور که سایر رشته های تخصصی پزشکی با کمبود مقطعی دارو در برخی بازه های زمانی روبرو می شوند، این شرایط برای روان پزشکی نیز وجود دارد. اگرچه تعداد محدودی از داروهای بیماری های روان پزشکی کمبود دارند اما نقشی تعیین کننده دارند. به طور مثال، اگر کمبود متیل فنیدیت که جامعه آن را با عنوان ریتالین می شناسد را تجربه کنیم، افرادی که برای درمان بیماری خود می بایست این دارو را مصرف کنند، در صورت در دسترس نبودن آن، افت تحصیلی را تجربه می کنند. همچنین بیمارانی که به داروهای ضد سایکوز نیاز دارند، در صورت ایجاد وقفه در روند مصرف دارو، عود بیماری خود را تجربه می کنند.

این روان پزشک گفت: بیماری های روان پزشکی، بیماری های مزمن هستند و در طولانی مدت بر افراد اثر می گذارند و متوقف شدن روند عرضه دارو می تواند با مشکلات فراوانی همراه باشد. با توجه به اهمیت مصرف دارو برای بیماران روان پزشکی می بایست به این موضوع اشاره کرد که تامین داروهای روان پزشکی به صورت منظم و دقیق می بایست به یک اولویت برای حوزه بهداشت و درمان تبدیل شود. بازهم تاکید می کنم که تامین داروی با کیفیت و رصد نیازهای این حوزه می بایست یک اولویت باشد.

رییس بیمارستان روان پزشکی روزبه درباره هزینه های بالای خدمات روان پزشکی در کشور توضیح داد: هزینه های بالای خدمات روان پزشکی یک موضوع مهم و قدیمی است. بر این باورم که سلامت روان و کیفیت زندگی افراد جزو اولویت های نظام سلامت نیست و به همین دلیل، هزینه های خدمات روان پزشکی در کشور گران است. مساله سلامت روان جزو اولویت های وزارت بهداشت و سازمان های بیمه گر نیست. هنگامی که از سلامت روان سخن می گوییم، کیفیت و رضایت زندگی نیز باید در کانون توجه قرار گیرد اما این مولفه ها در اولویت قرار ندارند.

وی ادامه داد: امید به زندگی، افزایش عمر، بیماری های قلبی و عروقی، بیماری هایی که سبب تحمیل بار به سیستم بهداشتی و درمانی می شوند جزو اولویت ها هستند. توجه به بیماری هایی که بار سنگینی به نظام سلامت وارد می کنند، قابل تقدیر است و خوشبختانه دستاوردهای خوبی در این زمینه حاصل شده است.

این روان پزشک با بیان اینکه بیماری های روان پزشکی جزو 3 دسته بیماری هایی هستند که بیشترین بار را به جامعه تحمیل می کنند، افزود: در گذشته، بار ناشی از بیماری های روان پزشکی زیاد نبود اما بار ناشی از بیماری های روان پزشکی طی سال های اخیر نه تنها در ایران بلکه در سطح جهانی افزایش یافته است.

این روان پزشک گفت: بازهم تاکید می کنم که بیماری های روان پزشکی جزو 3 دسته بیماری های با بار بسیار زیاد هستند و در ارتباط با این موضوع، پرسش آیا میزان توجه نظام سلامت به بیماری های روان پزشکی به میزان بار تحمیلی این بیماری ها است؟ را مطرح می کنم. آیا میزان دسترسی به خدمات روان مناسب است؟ به طور قطع، میزان دسترسی به خدامت سلامت روان مناسب نیست و می بایست افزایش یابد. توجه و سرمایه گذاری به حوزه سلامت روان ضروری است.

رییس بیمارستان روان پزشکی روزبه با بیان اینکه نرخ اشغال تخت های بیمارستان های روان پزشکی شهر تهران بیش از 90 درصد است، توضیح داد: میزان اشغال تخت های بیمارستان روزبه، 100 درصد است. در حال حاضر، تعدادی بیمار در لیست انتظار بستری قرار دارند؛ به عبارت دیگر، تعدادی بیمار می بایست ترخیص شوند تا خدمات درمانی بستری برای گروهی دیگر از بیماران ارائه شود.

وی ادامه داد: با کمبود شدید تخت های روان پزشکی به خصوص در شهر تهران دست وپنجه نرم می کنیم. البته کمبود تخت روان پزشکی فقط به شهر تهران محدود نمی شود و در تمام کشور وجود دارد. همچنین خدمات سرپایی روان پزشکی نیز شرایط مطلوبی ندارد.

این روان پزشک با بیان اینکه خدمات مراکز سراج قابل تقدیر است، گفت: مراکز خدمات سلامت روانی_اجتماعی (سراج) در وزارت بهداشت ارائه می شود و دسترسی به خدمات سلامت روان را در شبکه بهداشتی و درمانی ارتقا داده اما با نقطه مطلوب بسیار فاصله دارد. شرایط کنونی دسترسی به خدمات سلامت روان به اهتمام ویژه سیاستگذاران حوزه سلامت نیاز دارد تا به این حوزه به طور ویژه توجه کنند.

رییس بیمارستان روزبه گفت: وزارت بهداشت در حوزه کنترل و کاهش بیماری های جسمی مانند بیماری های قلبی_عروقی به دستاوردهای خوبی نائل آمده و این الگو می بایست برای بیماری های روان پزشکی اجرا شود. بسیاری از بیماری ها، قابل پیشگیری هستند و با استفاده از این مولفه می توان عمر مفید افراد را افزایش داد.

وی ادامه داد: بازهم تاکید می کنم و درخواست خود را برای بار دیگر مطرح می کنم که سیاستگذاران، سازمان های مردم نهاد و مردم به مولفه های رضایت و ارتقاء کیفیت زندگی توجه کنند تا وضعیت مطلوبی برای جامعه رقم زنند.

رییس بیمارستان روزبه با بیان اینکه مسائل فرهنگی مهم تری چالش برای درمان بیماری های روان پزشکی است، گفت: بیمارستان های روان پزشکی با مسائل و مشکلات فراوانی مانند مشکلات مالی مواجه هستند و خیرین تمایل کمتری برای کمک در حوزه مسائل روان پزشکی دارند. پرسنل ارائه دهنده روان پزشکی با افرادی مواجه می شوند که حدود 10 سال با یک بیماری روان پزشکی دست و پنجه نرم کرده اند اما اقدامی برای درمان بیماری خود نکرده اند. اگر این افراد طی روزهای نخست بیماری خود برای درمان اقدام می کرد درمان با سهولت بیشتری امکانپذیر بود اما فرایند درمان با گذر زمان سخت می شود و مراجعه نکردن در مسائل فرهنگی ریشه دارد.

وی با بیان اینکه سلامت روان یک مقوله مهم است و در اغلب مواقع به دست فراموشی سپرده می شود، تصریح کرد: تمام افراد جامعه برای اینکه حال خود و اطرافیان آن ها خوب باشد، می بایست به سلامت روان خود توجه کنند. همانطور که سلامت جسم خود توجه می کنیم به سلامت روان نیز توجه کنیم. دردهای فیزیکی و جسمی به راحتی احساس می شود اما دردهای روانی این چنین نیستند. اگر احساس می کنیم بنا به هر دلیلی حال خوبی نداریم به این موضوع بیاندیشیم برای اینکه حال، انگیزه، افکار و هیجان بهتری داشته باشیم از یک روان شناس و روان پزشک کمک بگیریم تا روابط فردی و اجتماعی خوبی داشته باشیم.

جعفری در پایان گفت: حوزه سلامت روان با عقب افتادگی بسیاری مواجه است و برای حل این عقب افتادگی به عزم ملی نیاز داریم. من از تمام مسئولان و سازمان های مردم نهاد درخواست می کنم به این موضوع توجه کنند و مشکلات حوزه سلامت روان را به رسمیت بشناسند.