هفته پیش یادداشتی نوشتیم با عنوان سیاست زرگری که نسبت به نوشته های اخیرم بازتاب بیشتری داشت. خلاصه اش این بود که فضای سیاسی ایران خالی از گفتار سازنده است. هم از حیث محتوا و هم از حیث ادبیات. همچنین رویکردهای سیاسی خشن، حذفی و تخاصمی در آن غلبه دارد و ایده های ایجابی هم در حکم کیمیاست.

به گزارش اعتماد، پرسشی که برای خواننده به وجود می آید، این است که چرا دچار چنین وضعی شده ایم؟ آیا در گذشته هم همین گونه بوده ایم؟ یا عقب رفته ایم؟ یا پیشرفت کرده ایم؟ پاسخ کوتاه بنده این است که عقبگرد کرده ایم. این فرآیند نزولی از سال 1384 آغاز شد، دو علت اصلی مرتبط با هم موجب این افول و سیاست از امری معطوف به خیر عمومی تبدیل به بازی سخیفی برای رسیدن به قدرت به هر قیمتی و با هر ترفندی شد.

دیوان عالی کشور حکم قصاص مردی که در فرودگاه امام مهندس جوانی را به اشتباه به قتل رسانده است، مورد تایید قرار داد. یک سال قبل پلیس در جریان تیراندازی منجر به قتل در فرودگاه امام قرار گرفت. تحقیقات اولیه نشان داد مقتول مهندس بخش مخابرات بوده که با شلیک یکی از همکارانش که با کارفرما اختلاف داشته، به قتل رسیده است.

یکی از کارمندان شرکت پیمانکار تحت قرارداد با فرودگاه که از این جنایت مطلع بود، ماجرای حادثه را این طور به تیم تحقیق توضیح داد: از چند وقت قبل قاتل مدام از رییس خود که به صورت پیمانکاری در این اتاق مشغول کار است، درخواست داشت حقوقش را افزایش دهد، اما کارفرما قبول نمی کرد و همین موضوع باعث شد میان آن ها اختلافی ایجاد شود. قاتل از محل کارش به این اتاق آمد و دوباره ماجرا را مطرح کرد، اما فایده ای نداشت که ناگهان مشاجره ای میان این دو نفر شکل گرفت. لحظه ای بعد متهم به قتل کلت کمری کشید و قصد داشت به رییس خود تیراندازی کند، اما ناگهان در آن شلوغی یک تیر شلیک شد و به قفسه سینه فرد دیگری که در اتاق پشت میزش مشغول کار بود، اصابت کرد.

با توجه به این اطلاعات؛ ماموران متهم را ردیابی و او را بازداشت کردند. او به قتل اعتراف کرد و با تکمیل تحقیقات و صدور کیفرخواست پرونده برای رسیدگی به دادگاه ارسال شد. در جلسه رسیدگی نماینده دادستان کیفرخواست علیه متهم را خواند و سپس اولیای دم درخواست قصاص را مطرح کردند و خواستار مجازات شدند.

وقتی نوبت به متهم رسید او اتهام قتل را قبول کرد، اما گفت که قصد کشتن نداشته و احتمالا تیر کمانه کرده است. او گفت: حدود 16 سالی می شد که در فرودگاه مشغول به کار بودم. هیچ اختلافی با مقتول نداشتم و مشکلی بین ما وجود نداشت. حتی تازه متوجه شده بودم که همسرش باردار است. قصد ارتکاب جنایت نداشتم. آن روز، ناگهان گلوله از اسلحه شلیک شد، ابتدا به مانیتور برخورد و بعد به قفسه سینه مقتول اصابت کرد. مقتول مهندس شبکه بود و در ساختمان مشغول به کار بود. من همیشه کلت کمری همراهم نیست و آن روز فقط برای ترساندن کارفرمای پیمانکارم آن را آورده بودم.

او در ادامه گفت: اعتیاد ندارم؛ حتی سیگار هم نمی کشم. با کارفرمای خود بر سر حقوق مشکل داشتم. حقوق من 18 میلیون تومان بود و مرتب درخواست افزایش حقوق می کردم، اما قبول نمی کرد. تصمیم به قتل او نداشتم و فقط می خواستم او را بترسانم. صبح روز حادثه به دفتر کارفرما رفتم و درباره حقوق صحبت کردیم که بین ما مشاجره لفظی پیش آمد. در آن لحظه کلت کمری را برای ترساندن او بیرون کشیدم، اما ناگهان گلوله ای به صورت اتفاقی شلیک شد و به همکارم اصابت کرد. نمی خواستم کسی را به قتل برسانم و از خانواده مقتول شرمنده هستم. بعد از شلیک، ترسیده بودم و به سمت جاده ساوه حرکت کردم، اما نتوانستم فرار کنم تا اینکه خودم را به کلانتری 16 پرند معرفی کردم.

شاهدان حادثه که در دادگاه بودند ادعای متهم را رد کردند و گفتند او به عمد شلیک کرد و کاملا به کارش آگاه بود. یکی از شاهدان گفت: او وسط سالن ایستاد اسلحه را بیرون کشید و با خنده گفت سلام به همه! بعد گلوله اول را شلیک کرد. من خواستم او را بگیرم که گلوله دوم را شلیک کرد که باعث مرگ همکارمان شد. او به دروغ می گوید گلوله اتفاقی خارج شده است.

در پایان قضات وارد شور شدند و متهم را به یک بار قصاص و 5 سال حبس محکوم کردند. متهم به رای صادره اعتراض کرد و مدعی شد که قصد نداشته قتلی مرتکب شود و شلیک اتفاقی بوده، اما دیوان عالی کشور بعد از بررسی دقیق پرونده رای صادره را مورد تایید قرار داد.

ساعت 9 صبح روز دوشنبه 30 مهرماه 1403، صدای مهیب شلیک گلوله سکوت صبحگاهی ساختمان اداره مخابرات فرودگاه امام را در هم شکست و خیلی زود وقوع جنایتی هولناک به مرکز فوریت های پلیسی 110 گزارش داده شد. به دنبال اعلام این خبر، تیمی از کارآگاهان اداره دهم پلیس آگاهی تهران بزرگ به همراه قاضی محسن اختیاری، بازپرس ویژه قتل شعبه اول دادسرای امورجنایی، راهی محل حادثه شدند و تحقیقات ابتدایی را آغاز کردند.

ماشین های ماموران پلیس فرودگاه، کارآگاهان جنایی پلیس آگاهی، تیم تشخیص هویت، آمبولانس پزشکی قانونی و خودروی بازپرس ویژه قتل روبه روی ساختمان اداره مخابرات فرودگاه امام که در فاصله طولانی از سالن انتظار و ترانزیت مسافران قرار داشت، حضور پیدا کردند؛ کارمندان مجموعه نیز اطراف حلقه زردرنگ امنیتی جمع شده و با نگرانی به دنبال اخبار تازه ای از این جنایت بودند.

تیم جنایی به محض اینکه وارد اتاق آی تی ساختمان اداره مخابرات شدند، جسد مرد جوانی را مشاهده کردند که از ناحیه قفسه سینه با ضرب گلوله به قتل رسیده بود؛ بررسی های اولیه هم نشان می داد که مقتول توسط همکار خود به قتل رسیده است.

شاهدان عینی ماجرا را برای پلیس توضیح دادند و گفتند که متهم با کارفرما مشکل داشته و ناگهان کلت کمری کشیده و شلیک کرده است. تیم جنایی پس از دریافت این سرنخ مهم، خیلی زود اقدامات اطلاعاتی را آغاز کردند و با بهره گیری از شیوه های کشف نوین جرم متوجه شدند که متهم پس از ارتکاب جنایت راهی جاده ساوه شده و اکنون در پرند حضور دارد.

بدین ترتیب کارآگاهان پلیس وارد پرند شدند و پس از تعقیب و مراقبت های نامحسوس مرد جنایتکار را طی یک عملیات دستگیر کردند. متهم در همان تحقیقات مقدماتی، صراحتا به قتل همکار خود در ساختمان اداره مخابرات فرودگاه امام اعتراف و عنوان کرد که قصد ارتکاب جنایت را نداشته است. او در پاسخ به سوالاتی در مورد پرونده اش پاسخ داده است.

چند سال دارید؟

41 سال دارم.

ازدواج کردید؟

بله، دو دختر خردسال هم دارم.

چند سال بود که در فرودگاه کار می کردید؟

16 سال بود که در فرودگاه کار می کردم.

با مقتول اختلاف داشتید؟

نه اصلا، هیچ مشکلی با او نداشتم. حتی به تازگی متوجه شدم که همسر او باردار است.

چه شد که همکارت را به قتل رساندی؟

قصد ارتکاب جنایت را نداشتم. ناگهان گلوله از تفنگ شلیک شد. تیر ابتدا به مانیتور برخورد و سپس به قفسه سینه مقتول اصابت کرد.

مقتول در آن ساختمان چه کاری انجام می داد؟

مهندس شبکه بود.

چرا کلت کمری همراه داشتید؟

آن روز سلاح را برای ترساندن کارفرمای خود آورده بودم.

سلاح را از کجا خریده بودید؟

یک پیج در فضای مجازی پیدا کردم که کلت کمری می فروخت. از آنجا سفارش دادم.

با کارفرمای خود چه مشکلی داشتید؟

حقوق دریافتی من زیر 20 میلیون تومان بود و مدام به او می گفتم که حقوقم را افزایش دهد؛ اما قبول نمی کرد.

برای همین تصمیم گرفتید کارفرمای خود را به قتل برسانید؟

نه، فقط می خواستم او را بترسانم.

از روز حادثه بگویید. چه شد که شلیک کردید؟

آن روز صبح به دفتر کارفرما رفتم و موضوع را مطرح کردم، اما در آنجا به صورت لفظی با یکدیگر مشاجره کردیم که ناگهان کلت کمری را برای ترساندن او کشیدم. لحظه بعد به صورت اتفاقی یک گلوله شلیک شد و به فرد دیگری که همکارم بود، برخورد کرد.

پس از ارتکاب جنایت چه کار کردید؟

ترسیده بودم. به سمت جاده ساوه فرار کردم، اما ترسیدم و خودم را به کلانتری در پرند معرفی کردم.

خشم هیجانی طبیعی است و همه آن را در زندگی به دفعات تجربه کرده اند. خشم کنترل نشده می تواند سهم مهمی در انجام بسیاری از جرایم به ویژه در قتل داشته باشد. تمامی خشونت های منجر به ضرب و جرح با خشم های کنترل نشده و انفجاری آغاز می شوند؛ در همین زمینه اخبار فراوانی در رابطه با اعتراف های قاتلان و ضاربانی که علت اصلی جنایت ارتکابی را خشم آنی دانسته اند، وجود دارد.

تاثیر خشم در وقوع جرم به حدی است که سال گذشته، سرپرست دادسرای امور جنایی تهران اعلام کرد: بیشترین فراوانی قتل ها مربوط به قتل های هیجانی ناشی از خشم آنی و نزاع های دسته جمعی هستند و پس از آن با قتل های با سبق تصمیم قتل با اندیشه قبلی مواجه هستیم. بعضا به دلیل یک چشم و هم چشمی یا درگیری پشت چراغ راهنمایی و رانندگی شاهد وقوع یک فقره قتل هستیم یا به دلیل یک طلب مالی بسیار کوچک و ناچیز مانند 30 هزار تومان، فردی جان فرد دیگری را به دلیل خشم از او می گیرد.

اکثر کارشناسان معتقدند که خشم در افراد به فاکتورهای گوناگونی همچون سن، جنسیت، جغرافیای محل سکونت، شرایط سلامت جسمی و رفاهی فرد، تحصیلات، ژنتیک، فرهنگ تربیتی، خانواده و حتی بیماری های فرد بستگی دارد که در این شرایط می تواند بر میزان حساسیت های هیجانی فرد تاثیر گذاشته و شدت و میزان خشم او را تحت تاثیر قرار دهد.

میان ابراز کنترل شده و مفید خشم با ابراز خارج از کنترل و مخرب آن تفاوت های بسیار ظریفی وجود دارد که در صورت عدم آگاهی از آن ها فرد به راحتی از یک انسان عصبانی عادی به یک مجرم اجتماعی و حتی قاتل تبدیل می شود.

خشونت که از پیامدهای عدم کنترل خشم محسوب می شود از آن دسته رفتارهایی است که اقدام به آن برای کسی که مورد خشونت قرار می گیرد و هم برای فرد اعمال کننده خشونت، خطرناک و آسیب رسان است. به طور میانگین و مطابق با نظر کارشناسان هرساله حدود 30 درصد از درگیری های خیابانی و خشونت های لفظی برگرفته از خشم کنترل نشده منجر به قتل می شوند. میانگین سنی مجرمان این اتفاقات زیر 30 سال است. از سوی دیگر طی سال های گذشته میزان جرایم خشن میان جوانان و نوجوانان دیده شده است.

گروه پسرانی که در سنین نوجوانی قرار دارند، بیشترین قربانیان اعمال خشونت آمیز و دعواهای دسته جمعی هستند؛ زیرا واکنش های احساسی و هیجانی آنان از شدت و دامنه وسیع تری نسبت به بالغان برخوردار است. ریشه تمامی این وقایع ناگوار درعدم کنترل هیجانات و خشم های لحظه ای است.

به طور کلی خشم به دو نوع تهاجمی و انفعالی تقسیم می شود؛ خشم انفعالی، شکل های متفاوتی دارد، اما می تواند به نوعی پرخاشگری غیرکلامی تعبیر شود که به صورت منفی خود را بروز می دهد و معمولا جایی به وجود می آید که فرد از دست کسی عصبانی است، ناراحتی خود را مخفی می کند و به درستی احساسش را بیان نمی کند و به جای آن با خشم به دیگران نگاه می کند و رفتاری سرد و خشن در پیش می گیرد، اما در خشم تهاجمی، فرد عصبانی ناگهان دست به برخوردی تند کلامی مانند توهین یا فیزیکی مانند ضرب و جرح یا حتی قتل زده و به خود و اطرافیانش صدمه می زند و کنترل رفتار خود را به کلی از دست می دهد.

این افراد معمولا با کوچک ترین تحریکی عصبانی شده و عکس العمل شدیدی از خود نشان می دهند. اغتشاش و آشوب های خیابانی معمولا از سوی این افراد صورت می گیرد. گاهی نیز رفتارهای جنون آمیزی از آن ها سر می زند. اکثر محکومان به قصاص، عامل اصلی ارتکاب قتلشان را خشم وعدم توانایی کنترل آن دانسته اند.