فرارو- جیمز هومن معاون سردبیر و ستون نویس روزنامه واشنگتن پست

به نقل از روزنامه واشنگتن پست، نشستن در کنار احمد الشرع در سوییت او در هتل سنت رجیس، درست در چند قدمی کاخ سفید و در آستانه روز کهنه سربازان ـ تجربه ای شبیه صحنه ای از یک رؤیای سورئال بود. مردی که در سال 2005 نیروهای آمریکایی او را به جرم کارگذاری بمب های کنار جاده ای در عراق دستگیر کرده و شش سال در بازداشت نگه داشته بودند، امروز در چند متری اتاق کار رییس جمهور ایالات متحده اقامت داشت.

احمد الشرع پس از آزادی، رهبری شاخه القاعده در سوریه یعنی جبهه النصره را بر عهده گرفت و تا سال 2016 از آن جدا شد. تا همین دسامبر گذشته، دولت آمریکا برای دستگیری او جایزه ای 10 میلیون دلاری تعیین کرده بود؛ اما تنها چند روز پیش، وزارت خارجه ایالات متحده نام او را از فهرست تروریست های شناخته شده حذف کرد.

دوشنبه شب، حوالی ساعت هفت، زمانی که احمد الشرع 43 ساله با فنجانی اسپرسو در دست از روزی پرتحرک و پرهیجان سخن می گفت، همه چیز رنگی از غیرواقعیت داشت. او روزی را پشت سر گذاشته بود که تا یک سال پیش حتی تصورش ناممکن بود: دیداری 90 دقیقه ای با دونالد ترامپ در دفتر بیضی شکل کاخ سفید، نشستی با جی.دی. ونس، معاون رییس جمهور و کهنه سرباز جنگ عراق و گفت وگویی با گروهی از نظامیان پیشین جنگ های خاورمیانه در کنگره.

احمد الشرع بیش از هر چهره دیگری، تجسم سیاست خارجی دونالد ترامپ با شعار مشهورش است: هیچ دشمن دائمی وجود ندارد. ایالات متحده اکنون تصمیم گرفته بر این جهادگر سابق تکیه کند؛ نه فقط به عنوان گزینه ای واقع گرایانه برای ایجاد ثبات در قلب یکی از ناآرام ترین مناطق جهان، بلکه به عنوان فردی که می تواند بازماندگان داعش را به طور کامل از میان بردارد. ترامپ در دیدار با او اذعان کرد که الشرع گذشته ای خشن دارد، اما تأکید کرد که تنها مردان سرسخت قادرند در چنین محیط خطرناکی به رهبرانی نیرومند تبدیل شوند

در گفت وگویی یک ساعته با خبرنگاران واشنگتن پست، احمد الشرع از علاقه دوران کودکی اش به لیگ ان.بی.ای و مایکل جردن سخن گفت، از ترجیحش به بیسبال نسبت به فوتبال یاد کرد و حتی به مهارت خود در بازی بیلیارد اشاره نمود. او تأکید داشت که مصمم است تصورات کلیشه ای درباره اسلام گرایان ریش بلند را که جنگ را بر سیاست ترجیح می دهند، از میان بردارد. الشرع، با وجود حفظ حالت نظامی و انضباط ظاهری اش، اکنون لقب جنگی خود ابومحمد الجولانی را کنار گذاشته و عمامه را با کت وشلوار خوش دوخت و دکمه سردار جایگزین کرده است.

نخستین و مهم ترین مأموریت احمد الشرع در واشنگتن، جلب حمایت قانون گذاران آمریکایی برای لغو تحریم هایی است که در سال 2019 علیه سوریه وضع شد. الشرع که زمانی فرمانده نیروهای شورشی بود و در دسامبر گذشته حکومت بشار اسد را سرنگون کرد، اکنون در مقام رییس جمهور، مسئول بازسازی کشوری ویران از جنگ است.

طبق برآورد بانک جهانی، بازسازی سوریه پس از سیزده سال جنگ داخلی به دست کم 216 میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد. احمد الشرع تأکید می کند که ترجیح می دهد این روند با اتکا به سرمایه گذاری خارجی پیش برود؛ اما قانون تحریم های سال 2019 عملاً سوریه را از نظام بانکی جهانی جدا کرده و واردات بسیاری از کالاهای اساسی را برای این کشور محدود ساخته است.

ترامپ در ماه ژوئن تحریم های آمریکا علیه سوریه را به حالت تعلیق درآورد و دوشنبه گذشته نیز این تعلیق را برای شش ماه دیگر تمدید کرد. با این حال، احمد الشرع معتقد است که کنگره باید این تحریم ها را به طور کامل لغو کند تا زمینه ای امن و باثبات برای ورود سرمایه گذاران و شرکت ها به بازارهای سوریه فراهم شود. انتظار می رود لغو تحریم ها در لایحه سالانه مجوز دفاعی آمریکا در پایان سال گنجانده شود، هرچند هنوز بحث هایی در جریان است درباره اینکه آیا باید بند بازگشت خودکار تحریم ها (snapback) یا سایر شروط نظارتی در آن لحاظ شود یا خیر. با وجود این، لغو کامل تحریم ها در شرایط کنونی منطقی به نظر می رسد، به ویژه از آن رو که واشنگتن در صورت بازگشت رفتارهای گذشته دمشق، قادر است به سرعت محدودیت های تازه ای اعمال کند.

در سال جاری، هزاران نفر در سوریه در جریان درگیری های پراکنده فرقه ای جان باخته اند. گزارش ها نیروهای امنیتی تحت فرمان احمد الشرع را به چندین مورد قتل عام مرتبط می دانند. او وعده داده است که عاملان این جنایت ها محاکمه خواهند شد، اما در عین حال تلاش می کند شدت بحران فرقه ای را کم اهمیت جلوه دهد. به گفته او، برخی گروه های مذهبی صرفاً به این دلیل در برابر دولت مرکزی مقاومت می کنند که نمی خواهند منافع خود را در تجارت چندمیلیارددلاری مواد مخدر کاپتاگون از دست بدهند.

احمد الشرع می گوید از شکست تجربه های ملت سازی در لبنان و عراق درس گرفته و به همین دلیل با تخصیص سهمیه های قومی و مذهبی در پارلمان سوریه مخالف است. او از آمریکایی ها خواسته است در این دوره گذار، صبر و شکیبایی پیشه کنند. به گفته این رییس جمهور جوان، حتی در جنوب ایالات متحده خشونت مدت ها پس از پایان جنگ داخلی ادامه یافت و آلمان نیز 45 سال پس از جنگ جهانی دوم زمان نیاز داشت تا بار دیگر یکپارچه شود.

الشرع در گفت وگوهای خود لحنی عمل گرایانه و حساب شده داشت. هنگامی که از او پرسیده شد آیا از ولادیمیر پوتین خواسته است بشار اسد را تحویل دهد، پاسخ داد که تمرکز اصلی اش بر جلب رأی روسیه در شورای امنیت برای لغو سایر تحریم ها بوده است؛ اقدامی که هفته گذشته به نتیجه رسید. بااین حال، او تأکید کرد که دشمنی های گذشته را فراموش نکرده است. الشرع یادآور شد که روسیه در طول یک دهه حمایت از اسد، چندین بار برای کشتن او تلاش کرده بود: چند بار اعلام کردند که مرا کشته اند ، جمله ای که او با لحنی آرام و از طریق مترجم بیان کرد.

احمد الشرع برآورد می کند از میان 14 میلیون سوری که در جریان جنگ داخلی کشور را ترک کرده اند، تاکنون حدود یک میلیون نفر بازگشته اند. او معتقد است رشد اقتصادی می تواند میلیون ها پناه جوی دیگر را نیز به بازگشت ترغیب کند؛ البته به شرطی که ثبات امنیتی برقرار شود؛ ثباتی که به گفته او بدون نقش آفرینی رهبری ایالات متحده دست یافتنی نیست.

در همین حال، اسراییل پس از سقوط بشار اسد بخش هایی از جنوب سوریه را به اشغال خود درآورده و همچنان در آن مناطق حضور دارد. دولت ترامپ در تلاش است تا با میانجی گری، به توافقی میان دو طرف دست یابد و زمینه خروج نیروهای اسراییلی از خاک سوریه را فراهم کند. الشرع باور دارد که ترامپ تنها رهبر جهانی است که توانایی تحقق چنین توافقی را دارد. الشرع ابراز امیدواری کرد که توافقی حاصل شود که رضایت هر دو طرف را جلب کند. او با لبخندی محتاط، ضرب المثلی عراقی را نقل کرد و گفت: تا وقتی ماهی را نگرفته ای، نمی توانی بگویی ماهی داری. ما باید اول ماهی را بگیریم.