دوشنبه دوم تیرماه 1404 رژیم صهیونیستی زندان اوین را هدف حمله تروریستی با پرتابه قرار داد. حمله ای که در آن حدود 80 نفر از کارمندان، پزشکان و افرادی که آمده بودند تا زندانیان خود را ملاقات کنند، همسایه هایی که در مجاورت زندان زندگی می کردند و چند زندانی جرایم مالی به شهادت رسیدند.

به گزارش ایران، این حمله اقدامی آشکار در راستای نمایش بی اعتنایی رژیم صهیونیستی به اصول و قواعد حقوق بین الملل قلمداد می شود. مرتضی عبدی دکترای حقوق بین الملل عمومی و رییس اندیشکده مطالعات راهبردی حقوق بین الملل مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضاییه با اشاره به اینکه موجودیت رژیم صهیونیستی غیرقانونی است و به هیچ کدام از قواعد بین المللی هم پایبند نیست، می گوید: سردمداران این رژیم تصور می کنند با وحشی گری و تهاجم می توانند، مردمی را از خانه و کاشانه شان بیرون و موجودیت خود را با توسل به زور به دنیا تحمیل کنند. وقتی با رژیمی روبه رو هستیم که به بیمارستان و مراکز غیرنظامی حمله می کند، دیگر زندانی هم آرامش و امنیت ندارد.

این وکیل متخصص در دعاوی حقوق بین الملل با تأکید بر گزارش سازمان ملل در جلسه اضطراری شورای امنیت 2024 توضیح می دهد: در این گزارش صراحتاً مطرح شده که نیروهای اسراییلی زندان ها را حتی در زمان حضور غیرنظامیان و زندانیان هدف قرار داده اند. در مجموع قوانین حقوق بین الملل، از جمله حقوق بین الملل بشردوستانه یا حقوق بشردوستانه بین المللی که به حقوق جنگ یا حقوق مخاصمات مسلحانه معروف است، همچنین کنوانسیون چهارم ژنو 1949 حمایت از غیر نظامیان در زمان جنگ را واجب می دانند.

عبدی با بیان اینکه زندان محیط نظامی نیست و در زندان هیچ فعالیت نظامی انجام نمی شود، می گوید: در این نبرد مقدس 12 روزه که به ما تحمیل شد، زندان اوین هیچ کارکرد نظامی نداشت. ماده 3 مشترک کنوانسیون های چهارگانه ژنو صراحتاً تأکید می کند، در صورت بروز درگیری مسلحانه غیر بین المللی افرادی که به صورت مستقیم نقشی در جنگ ندارند، در مخاصمات باید مورد رفتار انسانی قرار بگیرند.

همچنین مواد 23 تا 53 کنوانسیون ژنو، اماکن غیرنظامی و افراد غیرنظامی را مشمول حمایت ویژه می داند. این عضو اتحادیه بین المللی وکلا (IBA) با تأکید بر اینکه در تهاجم اخیر بسیاری از سرداران بزرگ کشورمان، نه در میدان جنگ که در خانه و به همراه اعضای خانواده شهید شده اند، می گوید: این افراد در محیط هایی کاملاً غیرنظامی مورد ترور قرار گرفته اند. در سحرگاه 23 خرداد نبردی وجود نداشته است، تجاوز را رژیم صهیونیستی آغاز کرد و جبهه جنگ بعد از این تاریخ به وجود آمده و قبل از آن را نمی توانیم نبرد نظامی تلقی کنیم.

بنابراین حتی امیران کشورمان که مورد تهاجم قرار گرفته اند در لحظه ترور، نظامی محسوب نمی شده اند. رییس اندیشکده مطالعات راهبردی حقوق بین الملل مرکز وکلا با اشاره به ماده 19 پروتکل اول الحاقی (1977) که به صراحت تأکید می کند حملات باید تنها به اماکن نظامی محدود شده و حمله به مراکز غیر نظامی ممنوع است، توضیح می دهد: اساسنامه دیوان کیفری بین الملل تشکیل شده تا جنایات جنگی بین الملل و جنایت علیه بشریت بدون مجازات باقی نمانند.

در ماده 8 بند دو جنایات جنگی، آمده که حمله جنگی به اماکنی که برای مقاصد مذهبی، آموزشی، هنری، علمی یا امور خیریه، بناهای تاریخی، بیمارستان ها، اماکن نگهداری بیماران و زخمی ها مشروط به اینکه اهداف نظامی نباشد، جنایت جنگی است. این وکیل دعاوی بین المللی معتقد است، تعرض اسراییل به مرکز بهزیستی، هلال احمر، آمبولانس، بیمارستان، مهدهای کودک و حتی صدا و سیما از مصادیق جنایت جنگی است.

او می گوید: هیچ کدام این مراکز اماکن نظامی نیستند؛ از صدا و سیما تا زندان اوین تا مهدهای کودک و شیرخوارگاه هایی که مورد هجوم قرار گرفته اند. عبدی با اشاره به اینکه زندان محل نگهداری زندانیان یا اسرای جنگی است که تحت حمایت ویژه قرار دارند، توضیح می دهد: بیمارستان 40 تختخوابی و اتاق ملاقات خانواده ها در زندان اوین بیشترین تخریب را داشته اند، خانواده هایی که برای ملاقات آمده بودند و کادر اداری زندان نیز در میان کشته شدگان هستند. در حالی که هم قوانین بین المللی و هم مجموعه قوانین صلیب سرخ، حمله به غیرنظامیان را ممنوع کرده است. قاعده 79 قوانین عرفی بین المللی مجموعه قواعد (ICRC) هم می گوید، افراد محروم از آزادی باید در خطرات ناشی از جنگ مورد حمایت قرار بگیرند.

زندانی مطابق این قاعده 79، جزو افراد محروم از آزادی است و در محیطی قرار دارد که امکان دفاع از خود را ندارد. منشور سازمان ملل متحد (1945) در ماده 51 تأکید می کند هرگونه استفاده از زور باید مطابق با اصول و قواعد حقوق بین الملل باشد، این تجاوز هیچ گونه توجیهی در عرصه حقوق داخلی و حقوقی ندارد.

رییس اندیشکده مطالعات راهبردی حقوق بین الملل مرکز وکلا در پاسخ به این سؤال که چه اقداماتی برای محکومیت تجاوز رژیم صهیونیستی از سوی کشورمان انجام شده است؟ به اهمیت مستندسازی اشاره می کند: بعد از 35 سال اولین بار است که در کشورمان شاهد جنگ هستیم، بنابراین باید ابتدا مستندسازی را آغاز کنیم. در زمان جنگ تحمیلی با رژیم بعث متأسفانه در زمینه مستندسازی به خوبی عمل نکردیم، برای همین بعد از جنگ تحمیلی هم نتوانستیم در هیچ کدام از مجامع بین المللی، رژیم بعث را محکوم کنیم.

حتی نتوانستیم آمریکا را برای شلیک به هواپیمای مسافربری محکوم کنیم، هر چند در چند سال اخیر اقدام به مستندسازی عملیات کربلای چهار کرده ایم (عملیاتی که در آن آمریکا اطلاعات کشورمان را به عراق داده بود و منجر به قتل عام غواصان کشورمان شد). با این همه اقدامات خوبی در زمینه مستندسازی در حال انجام است. در قالب حقوق عامه با دولت و نهادها همکاری می کنیم تا شکایت در مجامع داخلی و بین المللی انجام شود. همه امور کارشناسی را مرکز وکلا به صورت رایگان بر عهده گرفته است تا مستندسازی به درستی انجام شود.

نامه نگاری ها انجام شده و گروهی از همکاران مرکز که در ژنو در پنجاه و نهمین اجلاس حقوق بشر سازمان ملل متحد هستند، این نامه ها و مستندات را پیگیری می کنند. هر چند در این مورد سرعت رژیم صهیونیستی از ما بیشتر است و تا امروز این رژیم بیش از 15 هزار شکایت علیه ایران فقط در همین 12 روز در آمریکا ثبت کرده است.

جمع آوری تمام شواهد (عکس، مستندات، شهادت ها) و ارسال به دفتر دادستان دیوان کیفری بین المللی (ICC)، درخواست تحقیق فوری از شورای حقوق بشر سازمان ملل (HRC)، مکاتبه رسمی با کمیته تحقیق شورای امنیت و مجامع حقوق بشری مستقل، استفاده از نظام حقوقی منطقه ای و ارائه گزارش به رسانه ها و نهادهای مدنی جهانی برای افزایش فشار افکار عمومی می تواند از مهم ترین اقدامات ایران باشد.