فرارو- کریستینا گلدبام خبرنگار برجسته بین المللی و رییس دفتر افغانستان و پاکستان روزنامه نیویورک تایمز.

به نقل از روزنامه نیویورک تایمز، ارتش اسراییل روز چهارشنبه اعلام کرد که ورودی مقر فرماندهی ارتش سوریه در دمشق را هدف قرار داده است و تاکید کرد که به دقت تحرکات نیروهای دولتی در منطقه ای از جنوب سوریه که تحت سلطه اقلیت دروزی است و طی روزهای اخیر شاهد درگیری های شدید بوده، را رصد می کند. در استان سویدا واقع در جنوب سوریه، روز سه شنبه آتش بس اعلام شد، اما بنا بر اعلام مقامات سوری و نیز دیده بان حقوق بشر سوریه مستقر در بریتانیا، روز چهارشنبه دوباره خشونت ها از سر گرفته شد. بر اساس گزارش این نهاد ناظر، شمار قربانیان در چهار روز گذشته به بیش از 200 نفر رسیده است.

درگیری ها از روز یکشنبه میان قبایل مسلح بدوی و نیروهای شبه نظامی دروزی که کنترل استان سویدا را در دست دارند، آغاز شد و به یکی از مرگبارترین دوره های ناآرامی در سال های اخیر در این منطقه تبدیل شده است؛ به گونه ای که هم نیروهای امنیتی دولت جدید سوریه و هم اسراییل در این بحران درگیر شده اند. ارتش اسراییل روز چهارشنبه جزییات بیشتری از حمله خود در نزدیکی مقر فرماندهی ارتش سوریه ارائه نکرد. این موج جدید خشونت ها بار دیگر نشان داد که رهبران جدید سوریه پس از سرنگونی بشار اسد همچنان در تثبیت کامل اقتدار خود بر سراسر کشور با چالش جدی روبه رو هستند.

بر اساس گزارش دیده بان حقوق بشر سوریه مستقر در بریتانیا، درگیری ها از روز یکشنبه و پس از آن آغاز شد که اعضای یک قبیله مسلح بدوی به یک مرد دروزی در بزرگراه اصلی سویدا حمله کردند و او را غارت نمودند. این حادثه موجی از حملات تلافی جویانه و آدم ربایی میان شبه نظامیان دروزی که کنترل استان سویدا را در اختیار دارند و گروه های مسلح بدوی که برخی از آن ها به عنوان نیروهای طرفدار دولت شناخته می شوند به راه انداخت.

با اوج گیری نا آرامی ها، دولت سوریه روز دوشنبه نیروهای نظامی خود را برای مهار بحران به منطقه اعزام کرد. با این حال، بنا بر اظهارات رهبران شبه نظامیان دروزی، به دلیل بی اعتمادی عمیق به دولت جدید، بسیاری از اعضای این گروه ها گمان کردند که نیروهای اعزامی با هدف حمایت از بدوی ها و حمله به دروزی ها وارد عمل شده اند. در واکنش به این موضوع، شبه نظامیان دروزی برای مقابله با نیروهای دولتی بسیج شدند و درگیری میان دو طرف شکل گرفت.

روز چهارشنبه نیز، طبق اعلام مقامات سوری و دیده بان حقوق بشر سوریه، خشونت های جدیدی در شهر سویدا مرکز استان رخ داد. خبرگزاری رسمی سوریه به نقل از وزارت دفاع این کشور اعلام کرد که گروه های موسوم به مجرمان قانون گریز به نیروهای امنیتی در داخل شهر حمله کردند و این نیروها نیز به آتش متقابل دست زدند. در همین حال، خبرگزاری رسمی سوریه از وقوع حملات هوایی اسراییل نیز خبر داد، اگرچه ارتش اسراییل هنوز واکنشی رسمی به این گزارش ها نشان نداده است. طبق اعلام دیده بان حقوق بشر سوریه، از روز یکشنبه تاکنون بیش از 200 نفر در جریان این ناآرامی ها جان باخته اند. این نهاد همچنین اعلام کرد که شبکه اینترنت و برق شهر سویدا نیز قطع شده است.

دروزی ها که اقلیتی مذهبی در سوریه محسوب می شوند، حدود 3 درصد جمعیت این کشور را تشکیل می دهند. طی جنگ داخلی سوریه که نزدیک به 14 سال به طول انجامید، دروزی ها برای دفاع از خود در برابر حکومت اسد و همچنین گروه های تندروی اسلام گرا که آن ها را مرتد می دانستند، چندین گروه شبه نظامی تشکیل دادند. در سال های اخیر، این گروه های شبه نظامی عملاً کنترل استان سویدا، قلب جمعیتی دروزی ها و منطقه ای استراتژیک در مرز اردن و در نزدیکی اسراییل را در دست داشته اند. پس از آن که ائتلاف شورشیان اسلام گرای سنی حکومت پنجاه ساله خاندان اسد را سرنگون کرد، رهبران جدید سوریه مذاکراتی را با رهبران دروزی آغاز کردند تا این شبه نظامیان را در ارتش ملی دولت جدید ادغام کنند.

مقامات دولت جدید، ادغام نیروهای دروزی در ساختار نظامی را کلیدی برای تثبیت اقتدار خود بر سراسر کشور به ویژه در مناطق جنوبی می دانند. با این حال، رهبران شبه نظامیان دروزی نسبت به وعده های احمد الشرع، رییس جمهور جدید سوریه در خصوص حمایت از حقوق اقلیت های مذهبی و قومی کشور همچنان تردید دارند. احمد الشرع و بسیاری از چهره های نزدیک به او، پیش تر عضو یکی از گروه های شورشی اسلام گرای سنی بودند؛ گروهی که عمدتاً توسط اعضای اکثریت سنی سوریه هدایت می شد و زمانی ارتباط نزدیکی با القاعده داشت.

اسراییل دو انگیزه اصلی برای مداخله در جنوب سوریه دارد. نخست، رهبران اسراییل از زمان سقوط نظام اسد در ماه دسامبر، به دنبال آن بوده اند که از تثبیت گروه های تندرو اسلام گرا در مناطق نزدیک به مرز اسراییل، به ویژه در سویدا که تحت کنترل دروزی هاست جلوگیری کنند. دومین انگیزه اسراییل، کاهش نگرانی های اقلیت دروزی داخل اسراییل است؛ جمعیتی که ارتباط نزدیکی با دولت اسراییل دارد و تل آویو در مواردی برای حمایت از دروزی های سوریه نیز دست به مداخله نظامی زده است.

اسراییل در روزهای دوشنبه و سه شنبه، موجی از حملات هوایی را علیه نیروهای دولتی سوریه در سویدا انجام داد. طی ماه های اخیر نیز، نیروهای اسراییلی کنترل یک منطقه حائل تحت نظارت سازمان ملل در جنوب سوریه را به دست گرفته و چندین عملیات نفوذی در جنوب دمشق با هدف بازداشت عناصر ضداسراییلی انجام داده اند. علاوه بر این، اسراییل صدها حمله هوایی علیه اهداف نظامی در سراسر سوریه انجام داده و اعلام کرده است که نمی خواهد سلاح های به جامانده از دوره اسد به دست گروه هایی بیفتد که می توانند آن را علیه اسراییل به کار بگیرند.

کارشناسان روابط اسراییل و سوریه معتقدند اسراییل با این اقدامات در تلاش است از گروه های نزدیک به خود حمایت کند و با تقویت جایگاه آن ها، یک متحد بالقوه علیه گروه های دشمن در نزدیکی مرزهایش به ویژه در بخش سوری بلندی های جولان ایجاد کند. ایتامار رابینوویچ، تاریخ نگار اسراییلی و از مذاکره کنندگان ارشد با سوریه در دهه 1990 می گوید: دولت اسراییل به شما خواهد گفت: ما نمی توانیم ریسک کنیم؛ نمی خواهیم نیروهای دشمن در جولان سوریه مستقر شوند و نمی خواهیم ایران و حزب الله در این منطقه به بازی قدرت بپردازند این منطق ماست.

این دور از درگیری ها، که سومین موج بزرگ خشونت علیه اقلیت های مذهبی سوریه از زمان سقوط نظام بشار اسد در ماه دسامبر به شمار می رود، بار دیگر نگرانی ها درباره احتمال فروغلتیدن کشور به ورطه یک جنگ فرقه ای را زنده کرده است. در اوایل ماه مارس، گروه های مسلحی که پیش تر در نیروهای امنیتی اسد خدمت می کردند، نیروهای دولت جدید را در سواحل سوریه به کمین انداختند و این حادثه منجر به چندین روز خشونت فرقه ای شد که طبق گزارش دیده بان حقوق بشر سوریه، بیش از 1500 کشته بر جای گذاشت؛ اکثریت قربانیان از اقلیت علوی بودند. در ماه مه نیز موجی از خشونت در نزدیکی دمشق به کشته شدن بیش از 39 نفر انجامید که بیشتر آن ها از اقلیت دروزی بودند.

مقامات سوری تأکید کرده اند که دور تازه نبردها در سویدا، ضرورت تسلط دولت مرکزی بر این استان را پررنگ تر می کند. وزارت کشور سوریه نیز این خشونت ها را یک تشدید تنش خطرناک توصیف کرده و اعلام کرده است: این تحولات در غیاب نهادهای رسمی مسئول رخ داده و همین امر به تشدید هرج ومرج، وخامت اوضاع امنیتی و ناتوانی جامعه محلی در مهار بحران منجر شده است.