یارانه پنهان انرژی، به‌ویژه در بخش بنزین، همچنان یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های اقتصادی کشور به شمار می‌رود. دولت هر لیتر بنزین را با قیمت 1500 تومان عرضه می‌کند، در حالی که هزینه تمام‌شده آن، با در نظر گرفتن نرخ ارز، چندین برابر این مقدار برآورد می‌شود. این اختلاف فاحش باعث شده است که پرداخت یارانه سنگین سوخت به یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات اقتصادی تبدیل شود. از سوی دیگر، افزایش مصرف بنزین و رشد ناترازی انرژی فشار مضاعفی بر منابع مالی دولت وارد کرده است. با این حال، مقامات دولتی تأکید دارند که در حال حاضر تصمیمی برای افزایش قیمت بنزین اتخاذ نشده است.

بنزین در سال 1404 گران می‌شود؟

محمدرضا عارف، معاون اول رییس‌جمهور، اخیراً اعلام کرد که هزینه تمام‌شده هر لیتر بنزین برای دولت 50 سنت است. با احتساب نرخ دلار 92 هزار تومانی، این رقم به 46 هزار تومان برای هر لیتر می‌رسد. این در حالی است که دولت همچنان بنزین را با نرخ 1500 تومان عرضه می‌کند و به ازای هر لیتر 44500 تومان یارانه پرداخت می‌شود.

این در حالی است که بر اساس آمارهای رسمی، میزان مصرف بنزین در کشور به‌طور میانگین روزانه 100 میلیون لیتر است و در برخی مقاطع سال به 130 میلیون لیتر در روز نیز می‌رسد. این اختلاف فاحش میان تولید، مصرف و هزینه تمام‌شده سوخت، فشار قابل‌توجهی بر منابع مالی دولت وارد کرده و مسأله ناترازی انرژی را تشدید کرده است.

با وجود این شرایط، اسکندر مؤمنی، وزیر کشور، در حاشیه نشست استانداران سراسر کشور، در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره احتمال افزایش قیمت بنزین گفت: “دولت تا این لحظه هیچ تصمیمی برای گران کردن بنزین و گازوییل نگرفته است.”

چالش های موجود در افزایش قیمت بنزین

اگر قیمت بنزین در سال‌های آینده افزایش یابد، این تغییر می‌تواند آثار مختلفی بر اقتصاد کشور داشته باشد. از یک سو، افزایش قیمت می‌تواند به دولت کمک کند تا بخشی از بار یارانه‌های سنگین را کاهش دهد و فشار کمتری به منابع مالی وارد کند. اما از سوی دیگر، این اقدام ممکن است پیامدهای منفی اجتماعی و اقتصادی به همراه داشته باشد. بالا رفتن قیمت بنزین می‌تواند موجب افزایش هزینه‌های زندگی، اعتراضات عمومی و فشار بر اقشار کم‌درآمد شود. علاوه بر این، افزایش قیمت ممکن است پدیده قاچاق سوخت را تشدید کند و تأثیرات منفی بر بخش حمل‌ونقل و تولید کالاهای اساسی بگذارد.

اگر دولت تصمیم بگیرد که قیمت بنزین را افزایش ندهد، این مسأله می‌تواند به ناترازی انرژی دامن بزند. ادامه عرضه بنزین با قیمت‌های فعلی، فشار بیشتری به بودجه دولت وارد می‌کند و در بلندمدت احتمالاً موجب افزایش قاچاق سوخت و کاهش منابع درآمدی خواهد شد.

محمد بهرامی، نائب رییس کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به چالش‌های موجود در بخش انرژی کشور اظهار کرد: بر اساس برنامه 1404، هیچ برنامه‌ای برای افزایش قیمت بنزین وجود ندارد و در موضوع ناترازی انرژی، در صورتی که قیمت تمام‌شده به نرخ مصرف‌کننده نزدیک شود، ممکن است پدیده قاچاق بنزین افزایش یابد.

وی افزود: اگر در سال‌های گذشته با یک شیب مناسب قیمت‌ها را افزایش می‌دادند، اکنون این مشکلات را نداشتیم و نرخ واقعی بنزین تعریف شده بود.با این وجود به نظر می‌رسد قیمت هر لیتر بنزین سهمیه‌ای و آزاد حداقل در شروع سال آینده همان 1500 و 3000 تومان باشد.