نماینده ویژه سابق آمریکا در امور ایران در گفت وگویی تفصیلی به تشریح دلایلی شکست تلاش های دولت بایدن برای احیای برجام پرداخت و همچنین با تاکید بر اینکه اقدام نظامی ایالات متحده علیه تاسیسات هسته ای ایران یک انتخاب اشتباه بود خاطر نشان کرد: گزینه نظامی راه حل برنامه هسته ای ایران نیست.

به گزارش ایسنا، رابرت مالی نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران در دوران ریاست جمهوری جو بایدن که در جریان مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 برای حصول برجام نیز نقش داشت، در گفت وگو با یک رسانه آمریکایی به تکرار ادعای واهی و اثبات نشده غرب و آمریکا مبنی بر اینکه ایران در گذشته در برنامه هسته ای خود فعالیت های مرتبط با تولید سلاح هسته ای داشته است، پرداخت و توضیح داد که هدف باراک اوباما (رییس جمهور سابق آمریکا) از مذاکرات هسته ای با ایران، این بود که تضمین کند برنامه هسته ای این کشور دست کم برای یک بازه 10 ساله محدود می شود و اگر تهران بخواهد به دنبال سلاح هسته ای برود، زمان گریز هسته ای آن تا یک سال به تعویق بیفتد تا واشنگتن برای هر اقدامی علیه ایران فرصت کافی داشته باشد.

او در ادامه گفت وگو با ام اس ان بی سی و به رغم تاکید همیشگی مقامات ایران مبنی بر ماهیت کاملا صلح آمیز برنامه هسته ای کشور گفت: من اگر به جای سران ایران بودم، تصور می کنم که به خود می گفتم به بمب هسته ای نیاز دارم . لیبی آن را تسلیم کرد، سپس قذافی سرنگون شد. صدام حسین آن را نداشت. او نیز سرنگون شد اما کره شمالی آن را دارد و در امان مانده است.

مجری شبکه ام اس ان بی سی در اینجا به اوکراین اشاره و خاطر نشان کرد که کی یف سلاح هایی داشت که به عنوان بخشی از یک توافق در اوایل دهه 1990 تسلیم شدند و ببینید اکنون چه اتفاقی برای اوکراین افتاد.

راب مالی به خواسته طرف ایرانی در مذاکرات هسته ای دوران اوباما اشاره کرد و با تاکید بر اینکه از نظر او، واشنگتن بیش از اندازه از تحریم ها استفاده کرده است، اظهار داشت: آنها به دنبال کاهش تحریم ها بودند. منظورم تحریم های ویرانگر و فلج کننده اقتصادی است که یکی از میراث های دولت اوباما، چه خوب و چه بد، است. ما می توانیم ساعت ها در مورد ارزش اخلاقی، معنوی و سیاسی تحریم ها صحبت کنیم، که به نظر من بیش از حد مورد استفاده قرار گرفته اند. اگرچه ایرانی ها به دنبال برداشته شدن این تحریم ها هستند اما من فکر می کنم جایی که اغلب اشتباه می کنیم، این است که تصور می کنیم تهدید به تحریم و اعمال تحریم ها برای تسلیم کردن یک کشور کافی است.

او افزود: مطمئناً این چیزی بود که رییس جمهور ترامپ فکر می کرد و همچنین برخی دیگر، برخی از دموکرات ها در طول سال های گذشته فکر می کردند؛ اینکه حداکثر اجبار، تحریم ها، تهدید به مداخله نظامی، سبب می شود ایران از آنچه دارد دست بکشد. خودتان را جای آنها بگذارید. دقیقاً به این دلیل که آنها احساس فشار می کنند، قرار نیست تنها دارایی خود را فقط به دلیل اجبار از دست بدهند. آنها در ازای آن چیزی می خواهند.

مقام سابق آمریکایی در پاسخ به سوالی درباره دشمنی میان ایران و رژیم صهیونیستی، به ویژه که این رژیم تنها دارنده سلاح هسته ای در منطقه به شمار می آید، درحالی که هرگز آن را به طور رسمی نپذیرفته، عضو ان پی تی نیست و هیچ کشوری هم درباره آن صحبت نمی کند، گفت: ایرانی ها این بنیان ایدئولوژیک ضد اسراییل و ضد آمریکا بودن را دارند اما فقط اسراییل نیست که برای آنها تهدید به شمار می آید. منظورم این است که ایران، همان طور که گفتم، در طول جنگ ایران و عراق، عراقی که توسط ایالات متحده، کشورهای خلیج فارس، اروپایی ها و روسیه حمایت می شد، واقعاً تقریباً روی پای خود ایستاده بود. بنابراین، شما در مورد چنین کشوری صحبت می کنید.

او افزود: سپس در سال های بعد، ایالات متحده را در مرز خود در افغانستان دارد، در سال های بعد (آمریکا) هنوز در عراق است. بنابراین، تا حدودی قدرت های هسته ای از دو طرف، پاکستان و هند، آن را احاطه کرده اند. بنابراین فکر نمی کنم فقط مربوط به اسراییل باشد. در واقع، اسراییل قطعاً به عنوان یک مؤلفه ایدئولوژیک انقلاب اهمیت دارد و اینجاست که می شنوید، اسراییلی ها و دیگران دو چیز می گویند که کنار هم گذاشتن آنها بسیار دشوار است؛ از یک طرف می گویند ایران یک رژیم متعصب و غیرمنطقی است که اگر سلاح هسته ای داشته باشد، می تواند علیه اسراییل از آن استفاده کند. از طرف دیگر، آنقدر منطقی هست که تسلیم فشار، اجبار و تهدید شود. بنابراین، یکی را انتخاب کنید. هر دو با هم نمی شود.

مالی در بخش دیگری از گفت وگوی خود با ام اس ان بی سی به انتقادها علیه برجام که می گفتند طرف آمریکایی با ساده لوحی به ایران اعتماد کرده است، پرداخت و تاکید کرد که برعکس، این توافق بر اساس لایحه های پیچیده شفاف سازی و تضمین های کارشناسی شده بنا شد.

او گفت: در مورد برجام، برخی می گویند که به اندازه کافی سختگیرانه نبود اما کارشناسان هسته ای در آن زمان و متخصصان بی طرف اذعان دارند که این توافق آنچه را که گفته بود، انجام داد، یعنی محدود برنامه هسته ای ایران برای 10 سال و دور نگهداشتن آن از بمب حداقل برای یک سال.

وی خاطر نشان کرد: منتقدان توافق که طرفدار گزینه نظامی هستند، اکنون می بینند که اقدام نظامی برنامه هسته ای ایران را به آن اندازه یا خیلی بیشتر به عقب برنمی گرداند. حتی آنها که انتقاد می کردند که لغو تحریم ها منابع مالی لازم را به ایران می داد تا صرف سیاست های منطقه ای خود برای حمایت از حماس و حزب الله کند و برنامه موشکی اش را توسعه دهد، باید بدانند که این ها، همیشه اولویت های ایران هستند. آنها حتی تحت تحریم ها نیز پول خود را صرف چیزی می کردند که اهداف امنیت ملی خود می دانستند. اما چه تحریم باشد چه نباشد، آنها این کار را می کردند و بدون تحریم، تنها پول بیشتری برای انجام آن داشتند.

راب مالی تاکید کرد: بنابراین، فکر می کنم اسراییل از چشم انداز ایرانی که بهتر باشد، معاملات اقتصادی بین المللی بیشتری با اروپا، شاید با ایالات متحده داشته باشد، خوشش نمی آمد، زیرا رابطه شان با ایران چیزی بود که آنها آن را تهدید می دانستند و هر کاری از دستشان بر می آمد برای خنثی کردن آن (برجام) انجام دادند.

او ادامه داد: همان طور که مشاهده کردید، اسراییلی ها در دوران اوباما نتوانستند کار چندانی انجام دهند و در دوران ریاست جمهوری ترامپ موفق تر بودند که فکر می کرد ایران تحت کارزار فشار حداکثری از برنامه هسته ای خود دست می کشد یا شبکه متحدانش را رها می کند و به میز مذاکره می آید و تسلیم می شود. این اتفاق نیفتاد. وقتی به نمودارها نگاه می کنید، چگونگی آن کاملاً واضح است. از سال 2018 و با خروج ترامپ از برجام، برنامه هسته ای ایران، سطح غنی سازی، تعداد سانتریفیوژها، تحقیقات و توسعه ها، همه چیز به تدریج منفجر شد.

مالی که در دوران ریاست جمهوری بایدن مسئول بازگرداندن برجام بود، درباره دلیل شکست تلاش های واشنگتن برای احیای این توافق توضیح داد: باور من این است که هر دو طرف با این توافق موافق بودند اما به شدت به دنبال آن نبودند. زیرا آنها می توانستند بدون آن زندگی کنند و احساس می کردند که طرف مقابل بیشتر از آنها به آن نیاز دارد. فکر می کنم آنها در هر دو مورد اشتباه کردند. فکر می کنم هر دو بیشتر از آنچه فکر می کردند به آن نیاز داشتند و هر دو، میزان تمایل طرف مقابل به توافق را زیاده از حد ارزیابی کردند. بنابراین، ما دیر دست به کار شدیم و زمانی هم که مذاکره کردیم، طرف ایرانی از ما خواست به آنها تضمین دهیم که اتفاق 2018 دیگر تکرار نخواهد شد و ایالات متحده یک بار دیگر توافق را کنار نخواهد گذاشت.

وی افزود: پاسخ ما غیرمستقیم بود، زیرا آنها به طور مستقیم با ما صحبت نمی کردند. اینکه ما نمی توانیم به شما تضمینی بدهیم. هیچ چیزی در قانون ایالات متحده وجود ندارد که مانع رییس جمهور آینده شود، حتی اگر ما آن را به یک معاهده تبدیل کنیم. با نگاه به گذشته، مطمئن نیستم که چه چیزی لازم بود تا آنها موافقت کنند که یک بار دیگر برنامه خود را محدود کنند، با این بازرسی های سرزده موافقت و سپس توافق را امضا کنند و فقط ببینند که چه اتفاقی برایشان می افتد.

مقام سابق دولت آمریکا در بخش دیگری از این گفت وگو، به مذاکرات هسته ای تهران و واشنگتن در دوران دوم ریاست جمهوری ترامپ پرداخت و عملکرد استیو ویتکاف فرستاده ویژه رییس جمهور آمریکا در امور غرب آسیا که هدایت این مذاکرات را از سوی واشنگتن بر عهده داشت، خوب توصیف کرد اما در عین حال ترامپ را به دلیل ویژگی های خود بزرگ بینی او و اینکه احساس می کند به هیچ کس مدیون نیست را دلیل ناکامی او در سیاست خارجی دانست.

مالی بیان کرد: آنها چند ماه زمان داشتند اما ایرانی ها تسلیم نشدند. آنها از حق غنی سازی خود صرف نظر نکردند، چیزی که در مقطعی از آنها خواسته شده بود. سپس او از سوی جنبش ماگا، از سوی دیگران در حزب جمهوری خواه، از سوی اسراییل فشارهای متقابلی را دریافت می کرد و این گزینه به او ارائه شد که شما می توانید اولین رییس جمهور آمریکا باشید که کاری را انجام می دهد که هیچ کس دیگری خوابش را نمی دید، یعنی خلاص شدن از برنامه هسته ای با استفاده از این بمب شگفت انگیز؛ این بمب اولین باری است که در زمان جنگ استفاده خواهد شد و فوق العاده است و سپس دستان شما بسیار قوی تر خواهد بود تا ایرانیان را به تسلیم شدن به روشی که شما می خواهید، وادار کنید.

او گفت: ترامپ می دانست که نمی تواند اسراییلی ها را متوقف کند، پس تصمیم گرفت که این کار را خودش انجام دهد. اکنون شاهد این هستیم که هر سه طرف اعلام پیروزی می کنند. منظورم این است که اوضاع خیلی مبهم است. به نظر من، با فروکش کردن گرد و غبار، ما در شرایطی هستیم که ایرانی ها احتمالاً بیش از گذشته خواهان بمب هستند. اکنون در مقایسه با گذشته نظارت کمتری بر برنامه هسته ای ایران وجود دارد. ما نسبت به گذشته اطلاعات کمتری در مورد کارهایی که آنها انجام می دهند داریم، زیرا نمی دانیم اورانیوم غنی شده را کجا قرار می دهند. نمی دانیم که آیا اورانیوم غنی شده دارند یا چقدر از آن را نگه داشته اند.

راب مالی تاکید کرد: بنابراین، گزینه نظامی به دلایل مختلف، گزینه اشتباهی بود. این گزینه به طور کامل مشکل را حل نمی کند. منجر به انواع عدم قطعیت ها و نتایج غیرقابل پیش بینی می شود که فکر می کنم ما نه تنها در روزها، هفته ها، بلکه در ماه ها و سال های آینده با آنها زندگی خواهیم کرد. به همین دلیل، فکر می کنم که این گزینه اشتباهی بود که باید انتخاب می شد، اما نمی گویم که انتظار دارم ایران به این زودی ها به بمب دست یابد. فکر می کنم همان طور که رییس جمهور گفت، احتمالاً این موضوع در اولویت آنها نیست، اما معتقدم ما بذر کشوری را کاشته ایم که فکر می کند ممکن است مجبور به انجام این کار باشیم، زیرا هیچ چیز دیگری جواب نداده است .

او در ادامه گفت: من فکر می کنم که باید در مراحل کوتاه و بلند مدت به این اقدام فکر کنیم. منظورم افرادی است که فکر می کردند حملات اسراییل به ایران منجر به قیام مردم خواهد شد. بدیهی است که آنها اشتباه می کردند. منظورم این است که وقتی توسط کشور دیگری بمباران می شوید، وقتی نه فقط تأسیسات هسته ای، بلکه بیمارستان ها بمباران می شود و کشتار غیرنظامیان اتفاق می افتد، شرایط فرق می کند. من دوستان زیادی دارم، ایرانی-آمریکایی هایی که اینجا زندگی می کنند و اعضای خانواده شان در خانه می گفتند که چه اتفاقی دارد می افتد و ما داریم ملی گراتر می شویم . بنابراین، این اگرچه لزوماً به معنای حمایت از نظام نیست، به معنای حمایت از ایران است.

این مقام سابق آمریکایی تاکید کرد: به ویژه وقتی صحبت از تغییر نظام در کشوری می شود، ما سوابق بسیار وحشتناکی در انجام آن داریم. از طرفی دیگر در داخل نیز نظامی داریم که برای زنده ماندن، آماده مردن است.