نسرین مالک در گاردین نوشت: صبح جمعه، سیزدهم ژوئن، چند ساعت پس از آنکه اسراییل موجی از موشک ها را به سمت تهران پرتاب کرد، یکی از نخستین تماس های دونالد ترامپ با امیر قطر بود. ترامپ امیدوار بود شیخ تمیم بتواند رییس جمهور ایران، مسعود پزشکیان را به پذیرش راه حلی مذاکره ای ترغیب کند. پزشکیان اما رد کرد و گفت ایران آماده گفتگو است اما زیر آتش مذاکره نخواهد کرد.

به گزارش هم میهن وی در ادامه افزود: در روزهای بعد، در جریان آنچه که بعدها جنگ دوازده روزه خوانده شد، قطری ها مرتب با رییس جمهور ترامپ و رهبری ایران در تماس بودند. یک دیپلمات ارشد قطری با کلامی متین گفت: " سرمان شلوغ بود." خطرات برای منطقه بسیار بالا بود، اما برای قطر این خطرات، خطر مرگ و زندگی بودند.

قطر کشوری بسیار کوچک است. عمده ثروت عظیم آن از میدان گازی زیر دریا تأمین می شود که با ایران مشترک است و دو کشور روابط خوبی دارند. در عین حال، قطر متحد نزدیک بزرگ ترین دشمن ایران، آمریکا، به شمار می رود و میزبان بزرگ ترین پایگاه نظامی آمریکا در منطقه است. اگر آمریکا وارد جنگ می شد، قطر تبدیل به هدف می شد.

مقامات قطری بلافاصله در جست وجوی راه هایی برای کاهش تنش بودند؛ اما در بیست و دوم ژوئن، آمریکا تأسیسات هسته ای ایران را هدف قرار داد. برای حاکمیت قطر، این افزایش تنش کابوس واری بود. با این حال، در ظرف 48 ساعت، این مناقشه به پایان رسید و قطر نقش حیاتی در پایان دادن به آن ایفا کرد.

در بیست و سوم ژوئن، ایران موشک هایی به سمت قطر شلیک کرد که پایگاه هوایی العدید را هدف گرفت، جایی که ده هزار نیروی آمریکایی مستقر بودند. این نخستین بار بود که قطر مدرن مورد حمله نظامی قرار می گرفت. یکی از ساکنان دچار وحشت شده بود و در ویدیویی که به من ارسال کرد، در حالی که موشک ها با صدای بلند از بالای باغچه اش در دوحه، پایتخت قطر، عبور می کردند، گفت: باورم نمی شود اینجا قطر است.

در مجموع چهارده موشک شلیک شد که تمامی آن ها به جز یکی توسط نیروهای دفاعی قطر رهگیری شدند (موشک دیگر به العدید اصابت کرد اما تلفات نداشت). قطر این حمله را محکوم کرد اما تلافی نکرد. قطر به گفته کریستیان کوتس اولریچسن، کارشناس خاورمیانه در مؤسسه بیکر دانشگاه رایس، "برای تیم قربانی شد تا مسیر کاهش تنش هموار شود".

پس از حمله به العدید، ترامپ بار دیگر از قطری ها درخواست کمک کرد. در تماس تلفنی با امیر، ترامپ توضیح داد که اسراییل با پیشنهاد آتش بس آمریکا موافقت کرده است و حالا می خواهد قطر به ایران کمک کند تا این توافق را بپذیرد. در بیست و چهارم ژوئن، نخست وزیر قطر، شیخ محمد بن عبدالرحمان بن جاسم آل ثانی، توانست موافقت ایران برای پایان خصومت ها را کسب کند.

قطر توانست صلح را از چنگ جنگ برباید. این تجربه ای آزرده کننده بود، به گفته دیپلمات قطری، و بدون هزینه هم نبود. اما حتی وقتی قطری ها در خلوت به خاطر اختلال در فضای هوایی خود و ترس ایجاد شده در مردمشان از این حمله ناراضی بودند، نخست وزیر قطر به طور علنی خواستار دیپلماسی شد.

قطر کشوری ثروتمند با ذهنیتی فقیر و کشوری قدرتمند با توان عمومی ضعیف است. تمرکز آن بر دیپلماسی، تلاشی است برای تقویت جایگاه شکننده اش به عنوان کشوری کوچک در منطقه ای پرتنش و احاطه شده توسط بازیگرانی پرهیبت مانند عربستان سعودی، امارات و ایران. جمعیت قطر حدود سه میلیون نفر است که تنها حدود 13 درصد آن ها قطری هستند (بقیه عمدتاً کارگران مهاجر از جهان عرب، شبه قاره هند و فیلیپین اند). ثروت در میان شهروندان کوچک قطری متمرکز شده است که طی 20 سال گذشته ثروتمندترین مردم جهان شده اند.

اما تمام این ثروت هنوز نمی تواند امنیت بخرد. وقتی با یکی از مقامات ارشد قطری شوخی کردم که چقدر سخت کار می کنند، او با جدیتی خسته گفت: خوب است همه بتوانند به خانه برگردند و از رفاه کشور لذت ببرند، اما ما چنین امتیازی نداریم.

و بدین سان، قطر به آرامی و در سکوت، خود را به پایتخت دیپلماسی جهان بدل کرده است. طی سال گذشته، من با بیش از دو ده منبع گفتگو کرده ام، از جمله مقامات عالی رتبه قطری، دیپلمات های غربی، دانشگاهیان محلی و خارجی، ساکنان و طرف های مذاکراتی که قطر میانجیگری کرده است.

در این گفتگوها و دو سفرم به دوحه، تصویری از کشوری کوچک ولی در حال حرکت سریع برای پر کردن نقش بزرگ و رو به رشد خود به عنوان واسطه جهانی شکل گرفت. در جای جای دوحه کاخ ها و دفاتری وجود دارند که طی سال های اخیر میزبان مذاکراتی بوده اند برای خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، بازگرداندن کودکان اوکراینی از روسیه، بازگشت گروگان های آمریکایی از ایران، آزادی گروگان های اسراییلی از حماس و اوایل امسال، آتش بس کوتاه مدتی در غزه.

تا ژوییه 2025، قطر مدیریت 10 میانجی گری فعال را برعهده دارد که برخی در دوحه و برخی در خارج از آن برگزار می شود. در بیست و هشتم ژوئن، مقامات قطری در واشنگتن دی سی حضور داشتند تا پیمان صلح میان جمهوری دمکراتیک کنگو و رواندا را امضا کنند، نتیجه مذاکراتی که قطر در اوایل سال جاری آغاز کرده بود. یک هفته بعد، من با دکتر محمد الخلیفی، وزیر دولت و رییس میانجیگری قطر، مردی با برنامه سفر سرگیجه آور، گفتگو کردم.

پس از حضور در مراسم امضای پیمان صلح در واشنگتن، او به ونزوئلا سفر کرد؛ جایی که قطر به عنوان واسطه میان آمریکا و ونزوئلا در مذاکرات درباره تبادل زندانیان و اختلافات مربوط به اخراج مهاجران ونزوئلایی ایفای نقش می کند. چند ساعت پس از گفتگوی ما، الخلیفی آماده استقبال از هیئتی اسراییلی در دوحه بود تا دور جدیدی از مذاکرات با حماس را آغاز کند. او گفت: "هرگاه درگیری یا بحرانی پیش آید، ما حضور خواهیم داشت و مردم را به میز مذاکره دعوت می کنیم."

قدرتی که قطر در پیوند با آن به دست آورده است، بسیاری از ناظران را غافلگیر کرده است. به عنوان یک پادشاهی محافظه کار مسلمان در خاورمیانه، قطر نمونه ای جدید از مکان هایی است که تا پیش از این، معامله های ژئوپلیتیک حساس و پرمخاطره در آن ها انجام می شد؛ مکان هایی همچون ژنو و اسلو. اما از هفتم اکتبر، سرمایه گذاری شکننده این کشور برای تبدیل شدن به واسطه ای جهانی، به بار نشسته است.

قطر که سال ها روابط نزدیکی با هر دو طرف، آمریکا و حماس، داشته است، به نقطه ای مرکزی برای مذاکرات آتش بس، کمک های بشردوستانه و خروج مجروحان بدل شد. و هنگامی که بحران به کل خاورمیانه گسترش یافت و آمریکا را درگیر کرد، میانجیگری قطر از استراتژی ای برای ارتقای امنیت خود به نقشی تبدیل شد که زیربنای امنیت جهانی را شکل می دهد.