فرارو - آخرین قسمت از سریال تاسیان به کارگردانی تینا پاکروان منتشر شد. این سریال داستان زندگی امیر و شیرین در روزهای منتهی به انقلاب 1357 است.

به گزارش فرارو، در حقیقت این سریال داستانی عاشقانه را در بستری از تاریخ مهم ایران به تصویر می کشد. تاسیان دومین اثر از سه گانه تینا پاکروان با نام روزی روزگاری ایران است که در آن بابک حمیدیان، هوتن شکیبا و پانته آ پناهی ایفای نقش می کنند. در ادامه، نگاهی به داستان،حواشی، نمادها و نقدی کوتاه بر این سریال خواهیم داشت.

حاشیه های این سریال قبل از پخش شروع شد. ساترا قبل از نمایش، تاسیان را به دلیل نداشتن تاییدیه صیانت تینا پاکروان توقیف کرد که در نهایت قسمت اول این سریال پخش شد. بعد از قسمت اول بود که گروهی به وجود برخی از سکانس های رقص، نشان دادن مشروبات الکلی و حجاب زنان در تاسیان اعتراض کردند. شروع قسمت دوم و دستگیری امیر توسط نیروهای امنیتی، نام ساواک بر سر زبان ها افتاد. بعد از عضویت امیر در این سازمان و ماجرای بازداشت و بازجویی اش از شیرین، گروهی در رسانه ها و فضای مجازی بیان کردند که تینا پاکروان در حال تطهیر چهره ساواک و از بین بردن گناهان ساواک است و حتی برخی این کارگردان را یکی از اعضای خانواده حسن پاکروان از اعضای ساواک معرفی می کردند.

ماجرای حواشی به همین جا ختم نشد. در سکانسی از قسمت اول این سریال زمانی که مریم و شیرین درباره شب های شعر گوته حرف می زدند، نام آل احمد به عنوان سخنران یکی از این شب ها به میان آمد. بعد از آن بود که حاشیه جدیدی به وجود آمد که تینا پاکروان تاریخ را تحریف کرده است. چون زمان ساخت سریال 1356 است اما جلال آل احمد در سال 1348 فوت کرده است. ساترا در گزارشی بعد از این حواشی اعلام کرد که تاسیان نتوانسته مجوزهای لازم را بگیرد و به همین دلیل دوباره توقیف شد. بعد از این توقیف، پلتفرم پخش کننده قسمت های پخش شده این سریال را در یوتیوب منتشر کرد؛ اما در نهایت سریال با انجام اصلاحات پخش شد. در قسمت های پایانی و ماجرای اخراج سعید از ساواک، بازهم در فضای مجازی بحث هایی به وجود آمد که تاسیان در حال سفیدشویی ساواک است.

نمادهای این سریال را می توان روی اولین پوستر مشاهده کرد.

ماهی سیاه کوچولو: تیتراژ ابتدایی این سریال اقتباسی از کتاب ماهی سیاه کوچولو نوشته صمد بهرنگی است و امیر را نیز می توان استعاره ای از ماهی دانست. امیر مانند ماهی سیاه کوچولو اعتقادات خانواده را رها می کند و به سراغ زندگی موردعلاقه خود در دنیای فیلم و کتاب می رود. همچنین او برای رسیدن به شیرین هرکاری می کند. حتی اگر به قیمت مرگ صمیمی ترین دوستش تمام شود. در عین حال روی یکی از اولین پوسترهای این سریال نیز تصویری از ماهی سیاه کوچولو دیده می شود. ماهی سیاهی که مرده و سرنوشت نهایی امیر را نشان می دهد و سرانجامی جز مرگ ندارد.

سرو: شیرین در کنار سرو جان خود را از دست داد. درختی که نمادی از زندگی و جاودانگی است و به عنوان کادوی تولد از پدرش گرفته بود. اگر سکانس ابتدایی سریال تاسیان را به یاد داشته باشید، سرو نیز مانند یک جسد به حیاط آورده شد. حافظ در بیتی ارتباط سرو با مرگ را با بیت زیر نشان می دهد:

به روز واقعه تابوت ما ز سرو کنید که می رویم به داغ بلند بالایی

نقاشی: در نقاشی که شیرین به امیر هدیه داده بود، زاویه و سایه انگشت های دست امیر مانند یک تفنگ بود. تفنگ، نمادی ازهمه کارهایی است که او انجام داده است تا به عشق شیرین برسد اما برعکس همه چیز را نابود کرده بود.

قو: نام قسمت آخر این سریال پرواز قو بود، قویی که در فرهنگ های مختلف نمادی از عشق ماندگار است. به خاطر اینکه قو تا پایان عمر فقط با یک جفت می ماند و حتی بعد از مرگ یکی از پرنده ها به سراغ جفت دیگری نمی روند.در سریال نیز شیرین می می میرد و امیر نیز نمی تواند مرگ معشوق را تحمل کند و در استخر غرق می شود. در شعر مرگ قو نوشته مهدی حمیدی شیرازی، قو در جایی می میرد که به آنجا تعلق دارد و مرگ امیر و شیرین کنار هم رقم می خورد.

چو روزی ز آغوش دریا برآمد شبی هم در آغوش دریا بمیرد

تو دریای من بودی، آغوش وا کن که می خواهد این قوی زیبا بمیرد

همچنین تیتراژ پایانی سریال با صدای علیرضا قربانی نیز پرواز قوها نام دارد که اشاره به مرگ امیر و شیرین دارد.

با یک بالش پر پر از آرزوها چقدر فکر کردم به پرواز قوها

خدا را چه دیدی شاید پر گرفتیم شاید خنده هامونو از سرگرفتیم

براساس نام سریال و تیزرها باید اتفاقاتی رخ می داد تا مخاطب تاسیان را به معنای واقعی حس کند. تینا پاکروان در برنامه اکنون تاسیان را اینگونه معنا کرد: تاسیان یک حسه! یک اندوه بزرگ که انسان در نبود عزیزترین کس خود تجربه می کند.

مرگ پدر مریم، کشته شدن سعید و نادر به معنای واقعی غم اسم را بازتاب نمی کردند و تینا پاکروان با رقم زدن مرگ امیر و شیرین حال مخاطب را تاسیان کرد. مرگی که قابل پیش بینی بود. به نظر می رسد تینا پاکروان در قسمت های پایانی تلاش کرد تا حال تاسیان شخصیت ها را نشان دهد. جمشید نجاتی که همه چیز را از دست داده و حالا باید مرگ فرزند را تجربه کند. مریم که پدر، معشوقه و صمیمی ترین رفیقش را از دست داده است. با این حال به نظر، تاسیانی ترین حال برای هما باشد، همایی که تمام غم ها را به سینه می کشد و باید سنگ صبور همه خانواده باشد.

تاسیان شروع جذابی داشت، پر از رنگ های شاد و فانتزی گونه با یک داستان عاشقانه که به راحتی مخاطب را جذب می کرد، اما همین نمایش پرزرق و برق بدون پشتوانه محو می شود. در ادامه داستان به سمت اگزجره و شعار پیش می رود.

خرده روایت ها در میانه داستان به یکباره رها می شوند، مانند نامه سعید و سرنوشت رجب زاده که یک پس از دیگری رها می شوند. گویی نویسنده نخ های داستان را یک به یک رها کرده تا مرگ شیرین و امیر را رقم بزند. در عین حال سریال پاسخی به چرایی نامه سعید نمی دهد، زیرا سکانسی در سریال دیده نمی شود که کشمکش درونی اش را برای نوشتن نامه ای با این متن نشان دهد. در واقع مخاطب یک فداکاری از پیش آماده شده را مشاهده می کند، بدون آن که کشف کند که چرا سعید با کینه ای که از خانواده نجات و امیر داشت چنین نامه ای می نوشت. با این حال با توجه به تدوین، نامه سعید را می توان خلاصه ای از تمام وقایع فیلم تا رسیدن به تاسیان دید.

به نظر می رسد تینا پاکروان با قرار دادن این صحنه به دنبال مرور اتفاقات داستان بود. در تاسیان، بابک حمیدیان و نازنین بیاتی بهترین بازی را از خود ارائه داده اند. همچنین بازی ریحانه رضی در نقش حوری ، زمانی که جلوی خانه در حال صحبت کردن با جمشید است و فریاد می زند: چرا باید از ایران برم، اینجا خونه امه را می توان یکی از بهترین بازی ها و سکانس های این سریال دانست. پانته آپناهی ها نیز به خوبی نقش زنی را ایفا می کند که سنگ صبور همه است. با این حال بازی هوتن شکیبا در نقش امیر را می توان نقطه ضعف این سریال دانست.

در نهایت این سریال تلاش جاه طلبانه ای است برای تلفیق عشق و وقایع تاریخی دهه 50 با طراحی صحنه ای دقیق و بازیگرانی توانا که پشت ظاهر آراسته، روایتی گسسته در داستان وجود دارد. با این وجود سریال تاسیان بدون نگاه منتقدانه از زاویه اصول و فنون فیلم سازی، تنها یک روایت خانوادگی نبود. بلکه تصویری نمادین و چند لایه از فروپاشی روانی و اخلاقی جامعه است. این سریال به مثابه آینه ای بود که مخاطب را با مرگ تدریجی افراد در جامعه رو به رو می کند.