تجربه جنگ 12روزه نشان داد این گروه در زمان جنگ هم آسیب پذیرتر از سایر اقشار جامعه بودند و حمایت از آنها کم رنگ تر از افرادی است که مالک واحدهای مسکونی اند.

به گزارش شرق، 16 تیرماه، علی نصیری، رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، درباره حمایت از آسیب دیدگان جنگ گفته بود: به مردم به صورت موقت ودیعه مسکن داده می شود و اسکان موقت پیدا می کنند، در پایان این دوره، خانه شان حتی اگر قدیمی ساز هم باشد به شکل نوساز به آنها تحویل داده می شود .

مستأجران اما تأکید می کنند که بیشتر این حمایت ها معطوف به مالکان است و جنگ حقوق مادی و معنوی مستأجران را تبدیل به تل آوار کرده است. برخی مستأجرها معتقدند شرایط موجود معامله ای دو سر برد را برای برخی مالکان رقم زده؛ هم پول می گیرند و هم خانه های شان به صورت رایگان بازسازی می شود در حالی که مستأجران یا هنوز منتظر عمل به وعده ها هستند یا دست به گریبان با مؤجر و در بهترین حالت هم مبالغی که دریافت کرده اند با میزان مبالغ اعلام شده با آنها تطابق ندارد.

در این بین وضعیت مدیریت بحران هم مطابق معمول بحرانی است. پرونده حادثه دیدگان هر روز از نهادی به نهاد دیگر پاس کاری می شود. روند پیگیری ها فرسایشی است. بسیاری از جنگ زده های مستأجر حالا نه پولی برای تأمین سقف دارند و نه مبالغ هنگفتی که بتواند کفاف رهن و اجاره های سنگین و خارج از توانایی آنها را بدهد. مستأجران با گذشت 40 روز از آغاز جنگ همچنان بدون هیچ چشم انداز روشنی از آینده در هراس اند که در وضعیت آوارگی باقی بمانند.

رامین مهرعلیان یک سال و دو ماه پیش خانه ای را در خیابان دماوند تهران اجاره می کند این خانه اما ظهر روز 25 خرداد به دنبال پرتاب دو موشک به ساختمان مجاور و گرفتارشدن در موج انفجار تخریب شد. او برای شرق روایت می کند که بخت با آنها یار بوده که داغی بر دلشان ننشسته و خانواده با وجود جراحات وارده اما بار دیگر دور هم جمع شده اند: ساختمان ما قابل سکونت نیست. دو طبقه کاملا تخریب شده و باقی طبقات هم شرایط بسیار بدی دارند. لوازم خانه مان نابود شده و دیگر قابل استفاده نیست. حالا برای ما جز زخم هایی که به تن مان نشسته، کابوس های شبانه ای که گرفتارش شده ایم و ضربه روحی واردشده به فرزند 12ساله ام چیز دیگری باقی نمانده است .

خانواده مهرعلیان بعد از گذشت بیش از یک ماه از آن حادثه همچنان در یکی از اتاق های هتل محل اسکان حادثه دیدگان زندگی می کنند: دولت، مجلس، ستاد بحران، شورای شهر و شهرداری همگی فقط وعده داده و پرونده ها را از ارگانی به ارگان دیگر پاس می دهند. البته شهرداری فعلا مسئولیت را بر عهده گرفته است اما به وعده ها عمل نشده .

او از حمایت تام شهرداری و دولت از مالکان و نادیده گرفتن حقوق مستأجران به شدت انتقاد می کند: پول پیشی که برای خانه پرداخت کرده ام 800 میلیون تومان بود، یعنی همه سرمایه ام. حالا صاحبخانه می گوید رهن را برنمی گردانم، زن و بچه خودم واجب ترند. برو شکایت کن. شهرداری هم مالک را در اولویت قرار می دهد. آنها می گویند مبلغ یک میلیارد و 500 میلیون تومان همراه ماهی 30 میلیون تومان اجاره را به مالک می پردازند .

به گفته او، شهرداری برای بازسازی ساختمان نیاز به امضای مالک دارد: قرار است چند روز دیگر شهرداری جلسه ای با من و مالک برگزار کند تا مؤجر پول پیش منزل را به من بازگرداند، بدون آنکه خساراتم جبران شده باشد. این در حالی است که مؤجر من ویلایی در منطقه آبسرد و ویلایی هم در شمال کشور دارد. این خانه را هم که به صورت رایگان برایش بازسازی می کنند اما من مستأجر که در جریان این حمله ها سرمایه و زندگی ام را از دست داده ام، گویی هیچ محلی از اعراب ندارم. بازگرداندن پول پیش به معنای کمک برای ازسرگیری زندگی نیست. مستأجرها هم باید همان طور که مالکان حمایت می شوند، مورد حمایت قرار گیرند. من در خانه بودم که لحظه انفجار را زندگی کردم و خانه و وسایلم را از دست دادم، نه صاحبخانه که جای دیگر زندگی می کند .

برای مهرعلیان ادامه زندگی در اتاق هتل غیرقابل تحمل شده است: حس می کنیم در قرنطینه هستیم. از آینده هم نگرانیم. من نمی دانم در روزهای آینده قرار است چه اتفاقی برای خانواده ام رخ دهد و مطمئن نیستم که خسارت هایم جبران شده و به عنوان یک جنگ زده در قبال آنچه از دست داده ام، مورد حمایتی قرار گیرم که حق من است .

مهران سجادی اما یکی از مستأجران منطقه پیچ شمیران بود که در جریان حملات اسراییل، خانه و کاشانه اش را از دست داد؛ درست همان شبی که خبر در مخاطره بودن منطقه 7 تهران دهان به دهان گشت و تبدیل به دغدغه بسیاری از شهروندان پایتخت شد.

سجادی توضیح می دهد که اهالی ساختمان چهار واحدی آنها محل زندگی شان را تخلیه می کنند به امید اینکه فردا صبح بار دیگر به منزلی بازگردند که رنگ موشک به خود ندیده، اما شرایط به گونه ای دیگر پیش می رود: صبح از طریق تماس همسایه ها متوجه شدم ساختمان تخریب شده. کنار ساختمان ما ظاهرا خانه خاصی قرار داشت و البته ما از وجود چنین خانه ای بی خبر بودیم .

وقتی مهران سراغ خانه می رود، می بیند که در ساختمان نه اثری از راه پله است و نه دیوار: همسایه ها گفتند همه لوازم داخل کوچه ریخته است اما ساعت پنج صبح ماشین سنگین آمده و همه چیز را جمع کرده. می خواستیم به داخل ساختمان برویم و باقی مانده زندگی نابودشده مان را پیدا کنیم اما کار به درگیری کشیده شد .

مهران در بازدید از خانه اش متوجه می شود که تمام دارایی شان از جمله لوازم مرتبط با امرار معاش خانواده هم تخریب شده است: پدر من یک تاکسی داشت که جلوی خانه پارک شده بود. در اثر انفجار خانه تخریب شد. از طرف دیگر خودم دارای کسب وکار اینترنتی بودم و قطعات مربوط به این شغل را در یکی از اتاق های خانه انبار کرده بودم. این قطعات هم در ماجرای برخورد موشک از دست رفت و بخشی از آن هم که بیرون از واحد افتاده بود، توسط ماشین های سنگین نابود شد .

خانواده سجادی برای اجاره خانه شان 170 میلیون تومان پول پیش و 33 میلیون تومان اجاره پرداخت می کردند. آنها چند هفته ای است که در هتل شهر اقامت کرده اند، توانایی جمع کردن پول پیش ندارند و هر چه به آنها وعده داده اند محقق نشده است. سجادی این را هم اضافه می کند که اردیبهشت امسال قرارداد اجاره خانه را با مؤجر تمدید کرده بود اما به صورت شفاهی: ما مبلغ کرایه خانه را از 22 میلیون به 33 میلیون تومان افزایش دادیم و فیش های پرداختی را هم داریم. اما در حال حاضر مؤجر می گوید 170 میلیون تومان پول پیش می دهم و مبلغ یک میلیارد و 500 میلیون تومانی که شهرداری وعده داده را برمی دارم. این در حالی است که ما ساکن آن خانه بودیم و زندگی مان نابود شده است. شهرداری ابتدا حق را به آنها داد و به ما گفت باید رضایت مالک را جلب کنید. اما در نهایت قرار شد که شهردار منطقه 7 در این خصوص تصمیم گیری کند .

شهرداری به خانواده سجادی اعلام کرده که خانه مورد پسند خود را پیدا کنند تا شهرداری با مؤجر جدید قرارداد منعقد کند: برخی از مالکان دوست ندارند طرف قرارداد یک ارگان دولتی یا عمومی شوند. اما ظاهرا شهرداری نمی خواهد پولی را مستقیما در اختیار ما قرار دهد. با این حال به ما گفته اند که در صورت رفع مشکل با مؤجر، مبلغ یک میلیارد و 300 میلیون تومان به عنوان رهن و چک هایی به مبلغ 30 میلیون تومان اجاره خانه در اختیارمان قرار می دهد. یعنی همان مبلغی که صاحبخانه در تلاش برای دریافت آن است .

او ادامه می دهد: شهرداری می گوید توان پرداخت خسارت اموال مان را ندارد و فقط 250 میلیون تومان در قالب بن شهروند به ما می دهد تا بتوانیم برخی لوازم ضروری را بخریم. آنها می گویند مسئول پرداخت خسارات ما دولت است.

هفته گذشته که پیگیر پرونده مان بودیم، کارشناس شهرداری توصیه کرد 170 میلیون تومان را از مؤجر بگیریم، لوازم ضروری را هم با همین بن بخریم و هتل را تخلیه کنیم. اما قبول نکردیم چون با این مبلغ نمی توانیم خانه ای اجاره کنیم . خودروی تاکسی پدرش از بین رفته اما این شهروند جنگ زده می گوید سازمان تاکسیرانی همکاری خوبی با آنها داشته است: تاکسیرانی جرثقیل آورد و ماشین را برد برای اوراق. در حال حاضر سازمان پیگیر است که بتوانیم تاکسی را با خودروی نو را تعویض کنیم. 30 میلیون تومان فعلا به حساب ما واریز کرده اند. بازپرداخت اقساط وام خودرو بر عهده خودمان است، اما سازمان تاکسیرانی پاسخ گو و پیگیر است .

محسن غلامی ، طراح صحنه و هنرمند، هم یکی از افرادی است که روز دوم تیرماه و در آخرین مرحله حمله اسراییل به کشور، خانه اش در محله سیدخندان مورد اصابت قرار گرفت و کاملا ویران شد. او به شرق می گوید: بعد از پیگیری های بسیار در آخرین روز تیر ماه ودیعه مسکن برایم واریز شد. البته این اتفاق باید زودتر رخ می داد. ابتدا بنیاد ملی مسکن در حال بررسی موضوع بود. بعد از 20 روز در حالی که ما در حال پیگیری پرونده با بنیاد مسکن بودیم، ناگهان کار به دست شهرداری افتاد.

همه اینها پروسه ای زمان بر را رقم زدند . او از نحوه پرداخ مبلغ ودیعه مسکن گلایه دارد: در برخی خبرها آمده بود که شهرداری قرار است یک میلیارد و 500 میلیون تومان به علاوه ماهانه 20 تا 30 میلیون تومان به عنوان اجاره بها در اختیار افرادی قرار دهد که خانه هایشان تخریب شده است. اما به من مبلغ یک میلیارد و 200 میلیون تومان به عنوان رهن پرداخت شد و 10 میلیون تومان هم به عنوان اجاره خانه. البته مبلغ ودیعه مسکن را باید سر سال به شهرداری بازگردانیم و فقط اجاره خانه بلاعوض است .

غلامی این را هم می گوید که خانه مؤجر، ساختمانی 50 ساله بود و در حال حاضر در وضعیت بازسازی رایگان شهرداری قرار دارد: مؤجر من ساکن نقطه دیگری بوده و محل زندگی اش تخریب نشده، اما به او 300 میلیون تومان بابت اجاره خانه داده اند. به نظر من این بی عدالتی است که میلیاردها تومان بابت بازسازی منازل تخریب شده مالکان هزینه می کنند و مبلغی هم جداگانه به عنوان ودیعه در اختیار مالکانی که مؤجر هستند قرار می دهند . به گفته او، اعلام شد 250 میلیون تومان بن شهروند برای خرید کالاهای ضروری به مستأجران داده می شود، اما هنوز این وعده محقق نشده است: ما نمی دانیم چگونه خسارات اموال مان برآورده شده و باید از چه نهادی این خسارت را مطالبه کنیم .

مرجان نقیبی از مستأجرانی است که زندگی اش در جنگ 12 روزه به طور کامل از بین رفت. حتی سه دستگاه چرخ خیاطی که محل درآمد این زن سرپرست خانوار بود نیز زیر تل آوار ماند. حالا او برای تأمین زندگی دختر و مادرش فقط به حقوق بازنشستگی مادر تکیه کرده است، به این امید که خسارات آنها جبران شده و بتواند بار دیگر کسب و کار خیاطی خود را شروع کند. با این همه، بعد از گذشت نزدیک به یک ماه از آواره شدن خانواده آنها، هیچ اتفاق مثبتی رخ نداده و آنها همچنان در هتل محل اسکانشان شب را صبح می کنند. مرجان برای شرق روایت می کند که این جنگ نه تنها همه اموالشان را نابود کرده، بلکه یک میلیارد و 150 میلیون تومان پول پیش خانه آنها سرنوشت نامعلومی دارد و تاکنون به دستشان نرسیده است.

او در این مدت بارها به ستاد بحران و شهرداری مراجعه کرده تا اینکه چند روز پیش نماینده شهرداری با او صحبت کرد: آنها گفتند هر وقت خانه پیدا کنید شهرداری یک میلیارد و 500 میلیون تومان به عنوان ودیعه مسکن و ماهی 20 میلیون تومان به عنوان اجاره خانه پرداخت می کند. اما مالک می گوید باید ساختمان را بسازند و او واحدش را به من یا شخص دیگری اجاره دهد تا امکان بازپرداخت ودیعه مسکنم را پیدا کند. از طرف دیگر شهرداری می گوید بعد از اینکه خانه پیدا کردیم مبلغ 250 میلیون تومان برای خرید اموال پرداخت می کنند، درحالی که ارزش دارایی ما بیش از این مبلغ بوده است. با این حال به ما گفتند فعلا وسایل ضروری را بخرید تا بعد، اما نمی دانم بعدها چه اتفاقی خواهد افتاد .

مهدی فولادیان هم از دیگر مستأجرانی است که در حوادث اخیر هم خانه اش را از دست داده و هم سرمایه زندگی اش را. سطح تخریب ساختمان محل سکونت آنها آن قدر شدید است که می توان گفت شاید اگر خانواده فولادیان نیم ساعت قبل از حادثه منزل را به مقصد خانه یکی از اقوام ترک نمی کردند، امروز داغ دیگری هم در دل داشتند. مهدی به شرق توضیح می دهد: به محض اینکه به مقصد رسیدیم یکی از همسایه ها با من تماس گرفت و اطلاع داد که ساختمان را زده اند.

سریعا به سمت خانه حرکت کردم تا ببینم چه اتفاقی افتاده و اگر هم شد لوازم مان را پیدا کنم و بردارم، اما مأمورانی که در محل حاضر بودند اجازه ورود به کوچه را نمی دادند. حتی با من و یکی دیگر از همسایه ها درگیر شدند و می خواستند تیراندازی کنند .

مهدی و سایر همسایه ها همان ابتدای کوچه ایستادند و تماشا کردند که چگونه ماشین های سنگین و لودر به جان آنچه از ساختمان باقی مانده، افتادند و هست و نیست آنها را با خاک یکسان کردند: من در آن خانه طلا داشتیم. شغل همسرم ساخت دستبند بود و داخل آنها از طلاهای بسیار ریز استفاده می کرد. خودم هم طلای آب شده و یک گوشی موبایل نو در منزل داشتم. ما می دانستیم جای طلاها و سایر لوازم و مدارک مهمی که داشتیم کجاست، اما مأموران اجازه ورود به ساختمان را نمی دادند تا شاید بتوانیم برخی وسایل مان را نجات دهیم .

از روز حادثه حدود یک ماه می گذرد، در حالی که فقط 11 روز است جایی در هتل شهر برای خانواده فولادیان در نظر گرفته شده و آنها اسکان یافته اند. این فرد حادثه دیده به روندهای فرسایشی که در این مدت طی کرده هم اشاره می کند: تا قبل از اینکه به ما هتل بدهند هر روز در خانه یکی از اقوام می ماندیم. در این مدت تقریبا هر روز به اداره های مدیریت بحران مراجعه می کردم و با همین جمله مواجه می شدم که هر وقت موعد اسکان شما رسید، خودمان تماس می گیریم. من از آنها می پرسیدم که آیا باید در این مدت در خیابان بخوابم؟ آنها می گفتند اگر جایی برای رفتن ندارید فعلا در مدرسه بخوابید .

او از مبالغی می گوید که بابت خانه اجاره ای به مالک پرداخت کرده است: مبلغ ودیعه مسکن ما یک میلیارد تومان بود به همراه ماهی 24 میلیون تومان کرایه. مالک می گوید شهرداری باید مبالغی را که قبلا اعلام کرده بدهد تا او هم بتواند مبلغ ودیعه مسکن را به ما پرداخت کند، اما هنوز حتی یک ریال هم پرداخت نشده است. ما هر روز به شهرداری می رویم تا مثلا پرونده را پیگیری کنیم، اما این ترددها هیچ سودی نداشته است .

فولادیان ادامه می دهد: سه شنبه هفته گذشته به شهرداری مراجعه کردم و پیگیر مبلغ ودیعه مسکن شدم که قرار بود شهرداری پرداخت کند. در پاسخ به سؤالات من باز هم جمله همیشگی را گفتند: بروید خودمان تماس می گیریم. همه چیز درست می شود. بعد من را به طبقه دیگری فرستادند. آنجا هم گفتند تعدادی از رؤسا می خواهند شما را ببینند و صحبت کنند. واقعیت این است که این روند به شدت خسته کننده است. نمی خواهم در جلسات حضور داشته باشم. ما فقط می خواهیم خسارات مان جبران شود .

مهدی دلگیر است و تحمل این شرایط برایش طاقت فرسا شده: نه کار داریم، نه زندگی، نه خانه ای برای رسیدن به آرامش و نه وسایلی برای ادامه حیات .