فرهیختگان در مطلبی نوشت: زمستان سال گذشته بود با شریک عاطفی خود به مشکل اساسی ای برخورده بودم، دیگر نمی دانستم باید چه کنم، امکان آن را هم نداشتم با اطرافیانم در این رابطه مشورت کنم تا اینکه در صفحات مجازی با افرادی آشنا شدم که ادعا می کردند می توانند در خصوص فرد مدنظرم اطلاعاتی به من داده و آینده را به نحوی برایم پیش بینی کنند.

بلافاصله به سراغ پست ها و محتواهای فرد صاحب پیج رفتم و بعد از آنکه بازخوردها را دیدم و حداقل اطمینانی از آن صفحه برایم ایجاد شد به او پیام دادم و با پرداخت هزینه ای، او برایم فال گرفت و اطلاعات فالم را به صورت ویس در اختیارم گذاشت. بعد از شنیدن فالم انگیزه پیدا کردم و اعتمادبه نفسی که از دست داده بودم را تا حدی کسب کردم. بعد از تجربه فال خریدنم، هرگاه دچار مشکلی می شدم به سراغ آن صفحه می رفتم و مجدد فال می گرفتم.

این روایت یکی از هزاران مشتری فال هایی است که این روزها در شبکه های مجازی در اکسپلور هر فرد رژه می روند. اما سؤال اساسی ای که به وجود می آید این است که صفحات فال با چه روش ها و فنونی مشتریان را به خود جذب می کنند و افراد و مخاطبان این شبکه به چه نحو به این صفحات اطمینان می کنند؟!

مخاطب صفحات پیش بینی، همه هستند. اما آن چیزی که افراد را از یک دنبال کننده به یک مشتری برای فال گیرها تبدیل می کند، کارکرد فال برای آن هاست. برخی از افراد به بن بست های سخت زندگی برخورد کرده اند و از تمام راه حل های موجود دل بریده یا امیدی برای رهایی ندارند یا برخی دیگر به جهت بی قراری در روابط عاطفی به مشکل برخورده اند یا افرادی که به جهت ابهام زدایی از آینده و انتخاب یک مسیر در لحظه سخت دوراهی ها قرار دارند و حتی افرادی که صرفاً به دلیل کنجکاوی، به سراغ فال گیران می روند و به مشتری آن ها تبدیل می شوند. معمولاً مشتری فال گیرها را می توان به چند دسته اصلی تقسیم کرد:

روابط عاطفی و تعاملات اجتماعی:

معمولاً یکی از عواملی که افراد را به سمت فال گیری می برد مسئله روابط عاطفی، مشکل در زناشویی، و دلدادگی هایی است که فرد در طول زندگی با آن مواجه می شود. به نظر این افراد، فال گیر از معدود افرادی است که توانایی دیدن آینده را دارد و فردی قابل اعتماد محسوب می شود. درواقع فال و فال گیر برای این افراد این امکان را فراهم می سازد تا از شکست ها و تنهایی ناشی از شکست عشقی در مسیر زندگی خود و همچنین لحظات شاد و مبارک باهم بودن آگاه شوند.

فرزندآوری و آینده فرزندان:

در کنار نگرانی های عاطفی، مسائل مربوط به آینده فرزندان و موضوعی چون فرزندآوری از دیگر عواملی است که افراد را به سمت فال گیرها می برد. این شرایط باعث می شود برخی از والدین که نگرانی زیادی در خصوص آینده فرزندان دارند به فال گیرها روی آورند.

مسائل شغلی و اقتصادی:

معمولاً دسته دیگر از افراد در مواجهه با چالش های شغلی و اقتصادی خود، روی به سمت فال گیرها می آورند. فال گیرها با ترسیم و پیش بینی آینده شغلی افراد به پناهگاهی برای کسانی تبدیل می شوند که در مسیر شغلی و اقتصادی خود احساس سردرگمی یا ناکامی می کنند. افراد با رجوع به فال گیرها سعی به پاسخی امیدبخش به این نگرانی و مشکل دارند.

حس کنجکاوی:

فال گیرها با ادعای آنکه می توانند مهم ترین مسائل زندگی را پیش بینی کنند حس کنجکاوی بسیاری از مخاطبان خود را برمی انگیزند و این باعث می شود افراد حتی برای یک بار هم که شده به سمت فال گیرها سوق پیدا کنند.

عامل اصلی رجوع مردم به صفحات فال گیری، کارکردی است که فال برای آن ها دارد؛ اما فال گیرها از چه فنونی برای جذب و حفظ مشتری استفاده می کنند؟!

اطلاعات اولیه ای که فال گیر به شما می دهد، تغییر شکل یافته اطلاعاتی است که خود شما به آن ها داده اید، فال گیر آن اطلاعات را به شکل نو درآورده و در موقعیت مناسب به شما پس می دهد. فال گیر در هر مرحله تأیید شما را می گیرد تا شما به او حس اعتماد کنید، ایجاد حس اعتماد برای فال گیر بسیار اهمیت دارد؛ چراکه به واسطه حس اعتماد، به شما القا می کند که توانایی فهمیدن اتفاقات گذشته را دارد و می تواند از روی چند کارت و ته یک فنجان و… آینده ات را بیان کند.

فال گیرها بیشتر از آنکه توانایی های ماورایی و قدرت خارق العاده ای داشته باشند روانشناس های خوبی هستند. اگر هم روانشناس نباشند به حدی تجربه دارند که می دانند با توجه به شخصیت شما چه حرفی را کجا بزنند و در برابر واکنش هایتان چطور عمل کنند که از ادامه فال ناامید نشوید و مبادا راهتان را برای همیشه از گرفتن فال جدا کنید.

فال گیرها ابتدا خیلی خوب به صحبت های شما گوش می دهند، سؤال های کلیدی می پرسند و آن چیزی که می خواهند بگویند را از صحبت های شما درمی آورند. آن ها سعی می کنند از کلیات بگویند و همین کلی گویی ترفندی ماهرانه است که سبب می شود شما در ذهنتان به دنبال مصادیق آن بگردید و دائماً آن کلیات را به افراد، اشخاص یا چیزهای دیگر تعمیم بدهید؛ البته آینده ای که آن ها حدس می زنند چیز عجیب و معجزه گونه ای نیست، برای مثال می گویند:

از کسی که الف و ر در اسمش دارد باید دوری کنی.

یکی از بستگان نزدیکت به زودی به علت بیماری راهی دکتر می شود؛ اما جای نگرانی ندارد چون مسئله جدی ای نیست.

خبر خوشی تا آخر سال خواهی شنید.

پولی از جایی که انتظارش را نداری می رسد.

علت مجردی تو این است که بختت را بسته اند به همین خاطر است که مجرد مانده ای و اگر بخواهی می توانم بختت را باز کنم فقط کمی هزینه اش متفاوت است.

این نوع جملات، در روان شناسی به اثر بارنوم (Barnum Effect) معروف است، باعث می شود فرد تصور کند فال گیر دقیقاً وضعیت او را می شناسد و آینده اش را پیش بینی کرده است. درحالی که این کلی گویی ها به گونه ای طراحی شده اند که تقریباً برای هر کسی صدق می کنند.

جذابیت اصلی و شاید فریبنده صفحات فال و پیش گویی در این است که آینده را نه تنها از قید زمان و مکان، بلکه از قید محدودیت های هزینه و تلاش نیز رها ساخته است. تو باید یک جا بنشینی و با هزینه ای که کردی آینده پیش رویت را ببینی. جذابیت این اتفاق در این است که در دنیای واقعی، دستیابی به اهداف و یا حل مشکلات و ساختن آینده نیازمند صرف وقت، انرژی، هزینه و تحمل سختی ها و تلاش های فراوان است. اما در دنیای فال گیران که به اندازه ته یک فنجان است، آینده به امری دردسترس و کم هزینه تبدیل می شود.

شما دیگر تصمیم گیرنده زندگی ات نخواهی بود. فال گیرها حس فاعلیت و کنشگریت را از دستت گرفته و شما را به بیننده و شخصی منفعل تبدیل می کنند. به همین دلیل افرادی که در زندگی با سختی ها و موقعیت های دشوار روبه رو هستند، به شوق شنیدن آینده ای بدون مشکل به سراغ فال گیرها می روند و با پرداخت هزینه ای، روایت آینده ای را می شنوند تا بتوانند وضعیتی که درآن قرار دارند را تسکین دهند.

وقتی مشتری به سراغ فال گیر می آید، فال گیر خوب می داند که چگونه باید عمل کند. بسیاری از آن ها با صورت بندی سختی های گذشته، نوید عبور از مشکلات و سختی ها را می دهند. برخی دیگر از آن ها آینده را برای مشتری چالشی و تیره ترسیم می کنند تا میزان نگرانی و استرس فرد دوبرابر بشود.

در این لحظه است که فال گیر با پیشنهاد خرید خدمات و آپشن های بیشتر، مانند تاروت، رفع طلسم، شمع درمانی یا رفع بستگی و… فرصت امکان تغییر سرنوشت را به مشتری می فروشد. این ترفندها، پس از کسب اعتماد اولیه رخ می دهد و سبب می شود مشتری به دنیایی پر پیچ و خم کشیده شود که برای داشتن آینده ای بهتر، باید آپشن های مختلف فال گیر را خریداری کند. این چرخه باعث می شود مشتریان، اطلاعات بیشتری از زندگی شخصی خود را با فال گیر در میان بگذارند و ارتباط عمیق تری شکل بگیرد.

فال گیرها در اینستاگرام و دیگر پلتفرم ها ابتدا با فعالیت رایگان، مخاطب جذب کرده و سپس با ارائه خدمات پولی، کسب درآمد می کنند. در واقع، با افزایش تعداد فالوورها اعتبار اجتماعی و در نهایت سرمایه مالی فال گیرها نیز افزایش می یابد. این صفحات برای حفظ بقای خود، با تولید محتوای جذاب، تبلیغات فریبنده و ارائه پیشنهادهای ویژه، کاربران را به خرید بیشتر و تعامل فعال تر ترغیب می کنند.

به جز افرادی که صرفاً به جهت کنجکاوی به سراغ فال می روند معمولاً افرادی که مشتری فال گیرها می شوند از اعتمادبه نفس کمی برخوردار هستند و شجاعت مواجهه با مشکلات و قدرت حل مسائل را ندارند، به همین دلیل به سراغ فال گیرهایی می روند که دام خود را با ادعای پیش بینی آینده و نوید عبور از مشکلات پهن می کنند.

روایت های متعددی از افرادی وجود دارد که حدود یک سال از وقت خود را با هدف حل مشکلات با فال گیرها گذرانده اند اما نتیجه، دلخواه آنان نشده است. معمولاً این افراد پس از تجربه خرید متعدد آپشن های مختلف و حتی روی آورن به سراغ طلسم نویسی و… پس از مدتی بسیار افسرده شده و وضعشان به مراتب بدتر از لحظه ای بوده که به فال گیر مراجعه کرده اند.

فال گیرها و صفحات فال گیری با ترفندهای مختلف، از روایت های شخصی گرفته تا کلی گویی هایشان، تنها سعی در جذب مخاطب و کسب درآمد دارند. آن ها با ادعای فریبنده خود و با انواع و اقسام ترفندها مخاطبان را به خود جذب و به مشتری دائمی خود تبدیل می کنند. مشتریان این صفحات به جای آنکه تصمیم به مواجهه و حل مسائل و مشکلات داشته باشند سعی می کنند تا از طریق قدرت های ماورایی و خارق العاده در مسیر میانبری به نام فال و فال گیر بر مشکلاتشان فائق بیایند.

مسیر میانبری که بیش از آنکه بر مبنای واقعیت باشد یک مسیر فریبنده و رهزن است که طبق نظر بسیاری از مراجعه کنندگان هیچ وقت سبب رفع مشکلات نشده و صرفاً افراد را برای مدت طولانی به هزینه های متعدد اما بی حاصل مجبور می کند.

در مقابل، روانشناسان و مشاوران متخصصی وجود دارند که با مدرک علمی و با تکیه به تجربه های تاریخی و چهارچوب های درمانی مدون، امکان حل مسائل و مشکلات را برای افراد فراهم می سازند. آن ها به خوبی شرایط و موقعیت خاص فرد را متوجه شده و با توجه به همه عوامل و مؤلفه ها بهترین شیوه مواجهه را به فرد تجویز می کنند.

مواجهه با متخصصان و روانشناسان علاوه بر آنکه روش بسیار مفید و مطئمنی برای حل مسائل فرد است، امکان رشد و توسعه فردی را مانند بالا رفتن آستانه تحمل، انعطاف پذیری بالا و افزایش اعتمادبه نفس و شجاعت در تصمیم گیری های سخت نیز به همراه دارد. با این حال تعداد قابل توجهی از افراد به جای آنکه مشکلات خود را با یک فرد متخصص و حرفه ای مطرح کنند وقت و عمر و پول خود را صرف فال گیر و فال هایی می کنند که به جای آنکه یک روش معتبر، علمی و واقعی باشند یک پدیده خیالی، فریبنده و سطحی هستند؟!

بازار سیاه فال و مقایسه قیمت آن با تعرفه و هزینه تراپیست در سال 1404 بر اساس اعلام سازمان نظام مشاوره و روان شناسی برای کارشناسان ارشد و دکترای دارای پروانه تخصصی:

براین اساس تعرفه های خدمات روان شناسی و مشاوره سال 1404 برای 45 دقیقه ارائه خدمت توسط کارشناسان ارشد پروانه دار 5035000 ریال و توسط دکترای تخصصی پروانه دار 6200000ریال تعیین شد.

فال قهوه: 300 هزارتومان، تاروت: 300 هزار تومان، قهوه و تاروت: 400 هزارتومان، قهوه و پاسور: 400 هزارتومان، چای: 300 هزارتومان، قهوه و چای: 400 هزارتومان، فال کلی: 500 هزارتومان.

نویسنده: علیرضا طاهری