تیم ملی والیبال ایران از سال 2018 تاکنون در تمام دوره های لیگ ملت های والیبال (VNL) شرکت داشته و در برخی از دوره ها نیز میزبان مرحله ای از این رقابت ها بوده است. با این حال، در سال های اخیر، ایران از فهرست کشورهای میزبان حذف شده و حالا فدراسیون والیبال در تلاش است تا بار دیگر شرایط میزبانی را برای کشور فراهم کند.

سابقه میزبانی ایران در لیگ ملت ها

ایران در سال های 2018 و 2019 در تهران، ارومیه و اردبیل میزبان برخی از دیدارهای مرحله مقدماتی لیگ ملت های والیبال بوده است. این مسابقات با حضور پرشور تماشاگران برگزار شد و تصویری حرفه ای از ظرفیت ایران برای میزبانی رقابت های بین المللی و مهم ارائه کرد. اما از سال 2022، نام ایران از بین کشورهای میزبان لیگ ملت های والیبال کنار گذاشته شد. نبود برخی استانداردهای فنی و اجرایی مورد تأیید فدراسیون جهانی والیبال و چالش های نبود زیرساخت های مناسب، ایران را از لیست میزبانان لیگ ملت های والیبال حذف کرد.

چالش های زیرساختی و فنی در مسیر میزبانی

طبق قوانین و مقررات فدراسیون جهانی والیبال، کشورهای میزبان لیگ ملت های والیبال باید از برخی استانداردهای زیرساختی از جمله سالن های مجهز به سیستم ویدئو چک، نور و تهویه مناسب، امکانات رسانه ای کامل، پوشش تلویزیونی باکیفیت جهانی و خدمات اقامتی مطلوب برای تیم ها و داوران بین المللی برخوردار باشند. موضوعی که ایران از سال 2020 در آن درجا زد اما در مقابل کشورهای مثل ژاپن، لهستان، ایتالیا و حتی فیلیپین با سرمایه گذاری بالا و تجهیزات روز، در میزبانی مسابقات از ایران پیشی گرفتند.

چالش های میزبانی لیگ ملت ها؛ چرا ایران از فهرست میزبانان حذف شد؟

اگرچه در این سال های اخیر، سالن اختصاصی شهداب یزد به تجهیزات استاندارد و باکیفیت مجهز شد و میزبان مسابقات لیگ قهرمانان آسیا شد اما چالش هایی مثل نوسازی تجهیزات سالن ها، کیفیت پایین پخش تلویزیونی بین المللی باعث شده ایران نسبت به رقبای خود در بحث میزبانی دچار عقب ماندگی شود و جایگاه ضعیف تری برای رقابت با سایر کشورها داشته باشد.

حق پخش تلویزیونی؛ مانعی جدی در مسیر میزبانی

بدون شک یکی از مهم ترین موضوعاتی که در روند حذف ایران از میزبانی از سال 2020 تأثیر چشم گیری داشته است، مسئله پرداخت نشدن حق پخش تلویزیونی به فدراسیون جهانی است. طبق قوانین FIVB، کشور میزبان باید تعهدات مالی و حقوق رسانه ای را به درستی اجرا کند. اما در سال های اخیر شاهد عدم تسویه بدهی های مربوط به حق پخش مسابقات لیگ ملت ها توسط ایران بودیم که به دنبال آن هشدارهای هم برای محرومیت یا جریمه از سوی فدراسیون جهانی به ایران داده شد.

این بدهی پرداخت نشده صدا و سیما به فدراسیون جهانی از سنوات گذشته در همین لیگ ملت های والیبال 2025 مشکلاتی برای تیم ملی والیبال ایران به وجود آورد. به طوری که تیم ملی والیبال ایران را در آستانه جریمه و محرومیت بین المللی قرار داد. بدون شک این موضوع نه تنها موقعیت بین المللی والیبال کشور را تضعیف می کند، بلکه باعث می شود فدراسیون جهانی نسبت به رعایت تعهدات رسمی ایران تردید کند. همین موضوع یکی از دلایل حذف ایران از فهرست کشورهای میزبان شده است.

اهمیت بازگشت به میزبانی بین المللی

بی شک میزبانی رقابت های مهمی چون لیگ ملت های والیبال، تنها یک امتیاز ورزشی نیست؛ بلکه فرصت خوبی برای ارائه نمایش ظرفیت های کشور و ایجاد درآمد ارزی و توسعه زیرساخت های ورزشی و از همه مهمتر ارتقای روحیه ملی است.

کشوری که میزبانی یک مسابقه را برعهده می گیرد از بعد فنی هم مزایای زیادی دارد که مهم ترین آن حضور تماشاگران داخلی است که می تواند به موفقیت تیم کمک زیادی کند. در همان سال هایی که سه شهر ایران (تهران، اردبیل و ارومیه) میزبان مسابقات لیگ ملت های والیبال بودند شمار زیادی از هواداران والیبال به سالن مسابقات می آمدند و با تشویق یک صدا زمینه پیروزی بلندقامتان ایران را مقابل حریفان قدرتمند فراهم می کردند.

مسیر بازگشت به میزبانی

بازگشت به لیست میزبانان لیگ ملت های والیبال یکی از ضروریات والیبال ایران است به طوری که رییس فدراسیون والیبال هم این موضوع را در دستور کار خود قرار داده است؛ اما بازگشت به مسیر میزبانی به این راحتی نیست و باید برخی اقدامات از جمله نوسازی و تجهیز سالن های استاندارد و فراهم کردن امکاناتی همچون ویدئو چک، نمایشگرهای حرفه ای، نورپردازی مناسب و زیرساخت های رسانه ای مدرن در دستور کار قرار بگیرد.

همچنین، پرداخت به موقع حق پخش تلویزیونی و تعامل مؤثر با نهادهای مسئول برای رعایت استانداردهای جهانی در این زمینه، از الزامات مهم بازگشت ایران به چرخه میزبانی است؛ به ویژه که عدم تسویه بدهی های گذشته، تصویر نامناسبی از والیبال ایران در سطح بین المللی ایجاد کرده است.

عزم فدراسیون برای بازگشت به میزبانی

میلاد تقوی رییس فدراسیون والیبال، اخیراً در مصاحبه ای اعلام کرده که ایران آماده بازگشت به میزبانی لیگ ملت هاست و مذاکراتی هم در این زمینه با فدراسیون جهانی انجام داده است است. رییس فدراسیون والیبال همچنین تأکید کرده که تجربه میزبانی های گذشته و ظرفیت مدیریتی فعلی، زمینه را برای بازگشت به میزبانی و برگزاری حرفه ای مسابقات فراهم می کند اما قطعاً بازگشت به مسیر میزبانی مستلزم رعایت برخی قوانین و مقررات است که والیبال ایران باید هرچه سریع تر آن را در دستور کار خود قرار دهد.

در همین مسابقات لیگ ملت های والیبال 2025، تیم ملی والیبال ایران با کسب رتبه هشتمی به کار خود پایان داد اما از دور رقابت ها حذف شد. به این دلیل که کشور چین، به عنوان میزبان مسابقات، با وجود عدم صعود به جمع هشت تیم برتر، به مرحله نهایی راه یافت و تیم ایران علی رغم اینکه در جمع هشت تیم برتر صعودکننده قرار داشت اما به دلیل میزبانی چین از دور رقابت ها حذف شد.

حذف تیم ملی والیبال ایران از جمع 8 تیم صعودکننده به مرحله نهایی لیگ ملت های والیبال نشان داد بحث میزبانی در مسابقات تا چه اندازه اهمیت دارد و علاوه بر اینکه کسب میزبانی، امتیازات مالی و تبلیغاتی برای کشور میزبان دارد، می تواند فرصت های حضور در جمع برترین ها والیبال جهان را هم فراهم کند.

بنابراین بازگشت ایران به فهرست میزبانان نه تنها به نفع توسعه والیبال کشور است، بلکه یکی از ضروریاتی است که به ارتقای سطح فنی و کسب نتایج قابل قبول والیبال در عرصه جهانی کمک می کند. والیبال ایران از نظر فنی و در اختیار داشتن پتانسیل بازیکنان در جایگاه خوبی قرار دارد، اما برای اینکه بتواند در سطح اول میزبانی های جهانی قرار بگیرد، باید در زمینه زیرساخت ها و تعاملات بین المللی قدم های جدی تری بردارد.