پس از طرح نانینو که با هدف هوشمندسازی و نظارت بر توزیع نان و آرد راه اندازی شد، اما درعمل با مشکلاتی مانند عدم تخصیص عادلانه آرد، عدم شفافیت در محاسبات و ایجاد مشکل برای نانوایان مواجه شد و در نهایت شکست خورد؛ دوباره زمزمه هایی از ورود کارت نان به چرخه نان کشور مطرح شده است درحالیکه به نظر می رسد ذی نفعان جدیدی به دنبال سوء استفاده از تفاوت قیمت نان یارانه ای و آزاد هستند.

به گزارش تابناک، هنوز 3 سال نیست که از تجربه ناموفق سامانه نانینو یا همان هوشمندسازی نان نگذشته است که به جای آنکه مسئولان ذی ربط، به دنبال حل مشکلات فنی و اجرایی این سامانه باشند، صحبت از اجرای طرح جدیدی به نام کارت نان می کنند که به نظر می رسد به سرنوشت کارت سوخت دچار شود و در نهایت پس از چندسال کارایی خود را از دست بدهد.

حمیدرضا رستگار، رییس اتاق اصناف از جمله اشخاصی است که پیشنهاد کارت نان را مطرح و در این خصوص اعلام کرد: کارت نان پیشنهادی است که تمام شهروندان بتوانند از یارانه ای استفاده کنند و از آنجایی که بخشی از آرد قاچاق و بخش دیگری خوراک دام می شود گران فروشی و قاچاق در آن وجود دارد و باید تمام ظرفیت هایی که برای بازار نان وجود دارد درنظر گرفته شود تا به صورت هدفمند، به افرادی که باید به معیشتشان کمک شود نان در اختیار آنها قرار گیرد.

با توجه به مشکلات نانینو و کارت سوخت این نگرانی وجود دارد که طرح کارت نان نیز با همان چالش ها یا چالش های جدیدی مواجه شود؛ چراکه اجرای چنین طرحی با توجه به تنوع اقشار جامعه و نیاز های مختلف آنها، پیچیده بوده و نیازمند زیرساخت های قوی و برنامه ریزی دقیق است.

به نظر می رسد مطرح شدن طرح کارت نان بیش از همه به دلیل حجم بالای یارانه نان است که دندان طمع ذی نفعانی مانند اصناف مختلف را برای قاچاق آرد یا سوءاستفاده از تفاوت قیمت نان یارانه ای و آزاد تیز کرده است ؛ بنابراین لازم است این طرح ها به گونه ای طراحی و اجرا شوند که منافذ جدیدی برای سوء استفاده ایجاد نکند و یا گروه های خاصی را به سمت منافع نامشروع سوق ندهند.

تجربه کارت سوخت نشان داد که چالش های زیادی مانند مشکلات در فرآیند صدور، تمدید کارت، اختلال و خرید و فروش سهمیه توسط دلالان همواره وجود دارد و از آنجایی که نان نسبت به سوخت، کالایی اساسی تر محسوب می شود؛ به همان نسبت پیچیدگی های توزیع و مصرف آن بیشتر از کارت سوخت است؛ بنابراین منطقی نیست طرحی که با شکست مواجه شده است در نان پیاده سازی شود.

اجرایی شدن طرح کارت نان به شیوه های مختلف راه های دور زدن قانون و تخلفات جدید را برای افراد سودجو باز می کند؛ به طوری که برخی افراد ممکن است سهمیه نان خود را (مانند کارت سوخت) به افراد دیگر یا دلالان بفروشند، به ویژه اگر سهمیه تخصیص یافته بیش از نیازشان باشد یا به پول نقد نیاز داشته باشند و یا اینکه کارت های جعلی یا سوءاستفاده از کارت افراد بی بضاعت یا سالخورده که از نحوه کار با کارت آگاه نیستند در بازار زیاد شود.

نانوایان نیز ممکن است نان یارانه ای را بدون کسر از سهمیه کارت و به قیمت آزاد بفروشند تا سود بیشتری کسب کنند و یا اینکه با لابی گری با عوامل نظارتی، سهمیه آرد بیشتری دریافت کرده و منجر به قاچاق یا سوءاستفاده از آرد یارانه ای شوند. گذشته از آنکه هزینه های زیادی به دولت مانند راه اندازی و نگهداری یک سامانه ملی بار مالی قابل توجهی از هزینه زیرساخت ها (راه اندازی و نگهداری سرور ها و شبکه های ارتباطی)، هزینه تولید و توزیع کارت، هزینه تجهیز نانوایی ها و ... تحمیل می کند.