در امتداد نفس های داغ تابستانِ جنوب و تیغِ آفتاب، نخلستان های آبادان طعمه زبانه های آتش شدند. نخل هایی که هم ستون های معیشت هزاران خانواده آبادانی و هم شناسنامه فرهنگی و هویتی منطقه اند. تنها در فاصله ای کمتر از یک هفته بیش از 24 هزار و 500 نفر نخل در آتش سوختند بی آنکه ایستگاه آتش نشانی فعالی در بزرگ ترین دهستان شهرستان یعنی منیوحی وجود داشته باشد.

به گزارش روزنامه اعتماد، ساختمانی که سال ها پیش برای مرکز آتش نشانی احداث شده، سال هاست خاموش و بی استفاده مانده است. در این میان، بحران کم آبی و شوری روزافزون آب - که با پیشروی آب دریا به بهمنشیر به اوج خود رسیده -آتش نخل ها را خاموش نمی کند که هیچ، بلکه خاک و جان درختان را نیز به سراشیبی نابودی کشانده است. در چنین شرایطی هر نخل سوخته مساوی است با سال ها انتظارِ بی ثمر برای بازگشت باروری و درآمد.

سید محمد مولوی، نماینده مردم آبادان در مجلس در واکنش به این وضعیت خواستار اقدام فوری وزارت جهاد کشاورزی شد و گفت: وزیر کشاورزی باید با قید فوریت تسهیلات فوری، بلاعوض و ویژه به کشاورزان داده شود و تامین سم کشاورزی و سایر ملزومات ضروری کشاورزان به صورت جدی و بدون تاخیر انجام شود. تعداد زیادی از نخل های روستاهای منطقه اروندکنار شهرستان آبادان اخیرا دچار آتش سوزی شدند. این روستاها شامل ابوعقاب، نهر ابوبری، نهر کوت، نهر ابوشکر در کوت شنوف و اول نهر ابولغزلان هستند. این آتش سوزی منجر به سوختن نخل ها و خسارت مالی به کشاورزان منطقه شده است. همچنین در روستای کوت شنوف چندین خانه به دلیل این حادثه آسیب دیده اند. این حادثه نگرانی هایی در زمینه حفاظت از نخلستان ها و تامین معیشت کشاورزان منطقه ایجاد کرده است.

هنوز چند روزی از آتش سوزی 20 هزار نفر نخل نگذشته بود که دو شب گذشته نیز آتش به جان 500 نفر نخل از روستای رُمیله به وسعت 2 هکتار افتاد.

روزِ پس از وقوع آتش سوزی گسترده در نخلستان های آبادان، استاندار خوزستان، سید محمدرضا موالی زاده، با حضور در محل حادثه از نخلستان های سوخته و خانه های آسیب دیده بازدید کرد و با کشاورزان خسارت دیده به صورت حضوری دیدار و گفت وگو داشت. استاندار خوزستان در این باره توضیح داد: با تمهیداتی که در نظر گرفته شده، صندوق بیمه محصولات کشاورزی خسارت کشاورزانی را که نخل های آنها سوخته یا پاجوش هایشان از بین رفته است را پرداخت خواهد کرد. موالی زاده افزود: همچنین مقرر شد بانک کشاورزی از محل کمک های فنی و اعتباری، تسهیلاتی در اختیار خسارت دیدگان قرار بدهد و تسهیلات قبلی آنها را امهال کند.

در پی ادامه دار شدن خشکسالی، کاهش چشمگیر بارش ها در بالادست رودخانه های کارون و بهمنشیر و نیز مدیریت ناکارآمد منابع آبی، شهرستان آبادان در استان خوزستان با بحرانی کم سابقه در حوزه کشاورزی و تامین آب شرب مواجه شده است.

معاون استانداری خوزستان و فرماندار ویژه آبادان، خسرو پیرهادی با اشاره به وضعیت بحرانی حاکم بر منابع آبی منطقه اظهار کرد: متاسفانه امسال با کاهش بی سابقه بارندگی در بالادست رودخانه کارون و پایین رفتن سطح آب پشت سدهای این حوزه، شرایط تامین آب شرب و کشاورزی در منطقه به شدت تحت تاثیر قرار گرفته است. آب مورد نیاز ساکنان و زمین های کشاورزی این شهرستان از رودخانه بهمنشیر تامین می شود، اما افت محسوس سطح آب در این رودخانه مشکلات متعددی را به وجود آورده است.

پیرهادی افزود: کمبود آب و افزایش شوری منابع آبی کشت های اصلی و حتی محصولات میان کاری در نخلستان ها از جمله یونجه و دیگر علوفه های دامی را به کلی نابود کرده و همین خشکی و انباشت مواد خشک قابل اشتعال زمینه سازِ وقوع آتش سوزی های گسترده در مناطق روستایی شده است.

در یکی از شدیدترین موارد وقوع آتش سوزی در نخلستان های دهستان منیوحی در بخش مرکزی آبادان منجر به نابودی گسترده 450 هکتار از اراضی نخیلات شد. این فاجعه زیست محیطی و اقتصادی موجب از بین رفتن بیش از 24 هزار اصله نخل و پاجوش شد. علاوه بر آن، چند منزل مسکونی در روستای کوت شنّوف نیز طعمه حریق شدند.

فرماندار ویژه آبادان خاطرنشان کرد: در کنار آسیب های جبران ناپذیر به نخیلات، تعدادی از حوضچه های پرورش ماهی منطقه نیز به دلیل افزایش شدید شوری آب کاملا نابود شده اند. این بحران به خاطر عدم مدیریت صحیح منابع آبی و فقدان برنامه ریزی پیشگیرانه از سوی متولیان امر تشدید شده است.

پیرهادی همچنین تاکید کرد: در شرایطی که همه شواهد از تداوم تنش آبی در ابتدای هر سال حکایت دارند، انتظار می رفت که نهادهای مسوول ازجمله دستگاه های متولی آب و کشاورزی با در نظر گرفتن پیش بینی های هواشناسی نسبت به آگاه سازی بهره برداران، اصلاح الگوی کشت و تدوین برنامه های مقابله با بحران پیشدستی می کردند.

معاون استانداری خوزستان و فرماندار ویژه آبادان با اشاره به اهمیت زیرساخت های آبی از پروژه های نیمه تمامی نظیر سد مارد و سد سلولی در انتهای رودخانه بهمنشیر به عنوان طرح هایی یاد کرد که در صورت تکمیل می توانند از پیشروی آب دریا و نفوذ شوری به رودخانه های داخلی جلوگیری کرده و بخش زیادی از بحران را مهار کنند.

وی افزود: افزایش شوری به حدی است که گاهی مجبور خواهیم شد ایستگاه های پمپاژ کشاورزی را نیز تعطیل کنیم، چراکه استفاده از این آب شور برای آبیاری زمین های زراعی نه تنها محصولی به بار نمی آورد، بلکه باعث نابودی خاک و تخریب پایدار زمین خواهد شد.

فرماندار ویژه آبادان توضیح داد: در واکنش به آتش سوزی اخیر در منیوحی آبادان دستگاه های اجرایی شامل شهرداری، منطقه آزاد اروند و پالایشگاه منطقه به صورت فوری وارد عمل شدند. با این حال، به دلیل بُعد مسافت و تاخیر در رسیدن نیروهای آتش نشانی متاسفانه حجم زیادی از نخیلات پیش از مهارِ آتش به طور کامل سوخته بودند.

وی گفت: به دنبال وقوع این حادثه، استاندار خوزستان به همراه جمعی از مدیران کل استانی از جمله مسوولان آب و برق، جهاد کشاورزی، آبفا، بنیاد مسکن و نمایندگان صندوق بیمه کشاورزان به منطقه اعزام شده و به طور مستقیم با کشاورزان، نخلداران و دامداران آسیب دیده دیدار و گفت وگو کردند.

پیرهادی افزود: در گامی حمایتی به 10 خانواده ای که منازلشان در آتش آسیب دیده بود اقلام ضروری از جمله فرش، کولر و یخچال تحویل داده شد. همچنین قرار است طی روزهای آینده، معاونان وزارت جهاد کشاورزی با حضور در منطقه درباره ارایه کمک ها و بسته های حمایتی برای بازسازی و احیای باغات تصمیم گیری کنند.

فرماندار ویژه آبادان ابراز امیدواری کرد که پیگیری های لازم برای پرداخت خسارات کشاورزان، اعطای وام های بلاعوض، تسویه بیمه محصولات و حمایت های فوری در اسرع وقت عملیاتی شود. با این حال، او تاکید کرد که حل ریشه ای بحران مستلزم اصلاح رفتار بهره برداران در شهرستان های بالادست و تدوین یک برنامه جامع، پایدار و ملی برای مدیریت تنش آبی و مقابله با شوری آب در مناطق جنوب غربی کشور است.

در ادامه پیگیری ها و اقدامات جبرانی پس از وقوع آتش سوزی گسترده در دهستان منیوحی آبادان مسوولان حوزه مسکن نیز از برنامه ریزی برای بازسازی و تامین مسکن آسیب دیدگان خبر دادند.

مطابق با ارزیابی های میدانی، تسهیلات و کمک های بلاعوض در قالب طرح های حمایتی در نظر گرفته شده تا بخشی از آلام خانوارهای خسارت دیده تسکین یابد.

مدیرکل بنیاد مسکن استان خوزستان، محمود اکبری فضلی در این رابطه گفت: در روستای مورد نظر تعداد پنج واحد مسکونی دچار آسیب کامل شده اند که توسط کارشناسان بنیاد مسکن ارزیابی و به عنوان واحدهای احداثی شناسایی شده اند. برای این واحدها، در چارچوب طرح ویژه بهسازی مسکن روستایی، تسهیلاتی معادل 400 میلیون تومان وام بانکی با بهره پایین در نظر گرفته شده است.

فضلی افزود: علاوه بر این مبلغ 50 میلیون تومان نیز به عنوان کمک بلاعوض از محل حساب مبارک 100 حضرت امام (ره) اختصاص خواهد یافت. این حمایت ها با نظارت مستقیم مهندسین نظام فنی روستایی و بر اساس پیشرفت فیزیکی ساخت وساز، پرداخت می شود. وی یادآور شد: برای یک واحد دیگر که خارج از محدوده طرح هادی روستای مذکور واقع شده و در حادثه آتش سوزی آسیب دیده با اهدای یک قطعه زمین در روستای عفادله تمهیداتی برای حل مشکل مسکن این خانوار اندیشیده شده است.

مدیرکل بنیاد مسکن خوزستان گفت: همچنین برای این واحد نیز تسهیلات 400 میلیون تومانی به همراه کمک بلاعوض 50 میلیون تومانی پیش بینی شده که در مرحله پرداخت قرار دارد.

این مقام مسوول همچنین به واحدهایی که به صورت جزیی آسیب دیده اند، اشاره کرد و گفت: تعداد پنج واحد دیگر که خسارات آنها در ارزیابی های بنیاد مسکن در ردیف تعمیری قرار گرفته اند، مشمول دریافت کمک های بلاعوض خواهند شد و درخواست پرداخت این مبالغ از محل حساب مبارک 100 حضرت امام (ره) ارایه شده است. به باور ناظران، با توجه به وسعت خسارات ناشی از آتش سوزی و نیاز فوری به بازسازی، انتظار می رود این حمایت ها بتواند بخشی از نیازهای معیشتی و سکونتی خانوارهای روستایی آسیب دیده را پوشش دهد. اقدامات هم افزا میان دستگاه های اجرایی می تواند در این شرایط بحرانی نقش مهمی در بازگرداندن آرامش به منطقه داشته باشد.

فرماندار آبادان با تاکید بر خشکی محصولات میان کاری در نخلستان ها از جمله یونجه و علوفه های دامی نسبت به احتمال وقوع آتش سوزی های جدید در منطقه هشدار داد. کاهش بارش ها و افزایش شوری آب در بهمنشیر شرایط را برای کشاورزی و محیط زیست بحرانی کرده و همچنان فضای مستعدی برای حریق ایجاد می کند.

در مقابل، استاندار خوزستان با پیگیری جدی، مرحله نخست رهاسازی آب در حوزه کرخه در کانال قدس حمیدیه و دشت آزادگان تا تپه های الله اکبر را روز گذشته انجام داد تا از تشدید بحران آب و آتش جلوگیری شود. این اقدام بخشی از تلاش های مستمر برای مدیریت تنش آبی و حمایت از کشاورزان و نخلداران جنوب استان است.