پایان یک عصر همواره با آغاز عصری تازه همراه خواهد بود. روز و روزگاری که سعید جلیلی می رود تا علی لاریجانی نمادی از دوران تازه در شعام باشد. یکی نماد پایان یک عصر و افول یک گفتمان است و دیگری نشانه آغاز عصر و هنگامه ای تازه با گفتمانی که الزاما باید تازه، نو و متفاوت باشد. دو چهره ای که (سعید جلیلی و علی لاریجانی) طی سال ها و دهه های اخیر نقش قابل توجهی در تحولات سیاسی کشور و نظام تصمیم سازی های شعام ایفا کرده اند.

به گزارش اعتماد، علی لاریجانی که در ایام اصلاحات با حضور در راس صدا وسیما، مورد انتقاد جدی چهره های اصلاح طلب قرار داشت، پس از سال 84 و ظهور محمود احمدی نژاد، به پاس همه تقابل هایی که با دولت اصلاحات داشت، راهی شعام شد تا مهم ترین پرونده کشور را در دست بگیرد و رودرروی غربی ها برای تعیین تکلیف پرونده هسته ای بنشیند. عمر این دولت و این حضور اما ناپایدار بود. احمدی نژاد که نمی توانست تحمل کند، فردی جز خودش در تیررس تبلیغات و اخبار داخلی و خارجی قرار داشته باشد، حضور علی لاریجانی در شعام را تاب نیاورد و آنقدر فشار آورد که جلیلی جایگزین لاریجانی شود.

این تغییر در شرایطی صورت گرفت که بر اساس اعلام ولایتی در جریان مناظره های انتخاباتی سال 92، لاریجانی فاصله ای اندک با دستیابی به توافق با غربی ها قرار داشت. اما احمدی نژاد این پالس را به کشورهای غربی ارسال کرد که هر نوع توافقی با علی لاریجانی، از نظر او بلاموضوع است. حضور سعید جلیلی در شعام، اما آغاز عصر مذاکرات بیهوده و بدون دستاورد بود. نگاه سلبی جلیلی به موضوعات مختلف باعث شد که طی سال های حضور جلیلی در شعام، دامنه وسیعی از پرونده های غیرمتعارف و تصمیمات عجیب در این شورا شکل بگیرد. این روزها اما زمزمه های تازه ای از جایگزینی دوباره جلیلی و علی لاریجانی به گوش می رسد.

فردی که یک روز سکان هدایت دبیری شورای امنیت ملی را شخصا رها کرده بود، امروز به این نهاد باز می گردد تا پروژه تغییر و تحول مدنظر نظام حکمرانی را اجرایی کند، پروژه ای که چهره های نزدیک به رهبر انقلاب چون علی اکبر ولایتی و ضرغامی و خود علی لاریجانی قبلا از آن خبر داده بودند. باید دید حضور احتمالی لاریجانی به جای سعید جلیلی، چه تحولات و تغییراتی در نظام حکمرانی ایران ایجاد می کند. راهبردی که دولت پزشکیان گردن خود را برای تحقق آن گرو گذاشته بود، امروز بیشتر از هر زمان دیگری رخ نمایان کرده است. تغییراتی که با رفتن یکی و آمدن دیگری نمایان شده است.

اسماعیل گرامی مقدم، قائم مقام حزب اعتماد ملی در گفت وگو با اعتماد در خصوص ابعاد ماهوی تغییرات احتمالی در شورای عالی امنیت کشور و پیامی که این تغییرات دارد، می گوید: انتشار خبر حضور احتمالی علی لاریجانی در شورای عالی امنیت ملی به عنوان نماینده رهبرانقلاب را از جنبه های خاص می توان بررسی کرد. حضور علی لاریجانی در شورای عالی امنیت ملی و فعالیت در حوزه ای که قبلا تجربه آن را دارد و ویژگی های مثبتی که ایشان ثبت کرده، قطعا به کارآیی بیشتر شورای عالی امنیت ملی می انجامد. بر دوست و دشمن و موافقان و مخالفان علی لاریجانی پوشیده نیست که او در حوزه سیاست داخلی و خارجی، چهره ای راهبردی و اثرگذار و جریان ساز محسوب می شود. علی لاریجانی تمام کننده است و هرگز پرونده ها را باز رها نمی کند. این ویژگی برای عالی ترین سطح سیاستگذاری و تصمیم سازی کشور دارای اهمیت بسیاری است.

گرامی مقدم ادامه می دهد: در شرایطی که ایران از بزنگاه جنگ 12 روزه عبور کرده و در آینده نیز احتمال درگیری دوباره وجود دارد به مردان پخته و استراتژیک نیاز دارد که در این سطح در کنار سایر مسوولان بتوانند امنیت کشور را ارتقا بدهند. بسیاری از تحلیلگران امروز اذعان دارند که ایران بیشتر از هر زمان دیگری نیازمند تغییر و تحول است. تنها با تحول مثبت است که می توان پاسخ همبستگی، وفاداری و ایثار مردم را داد. امروز حاکمیت وامدار مردمی است که در سخت ترین شرایط پشت کشور وتمامیت ارضی ایران ایستادند و اجازه ندادند دشمنان از شکاف های موجود در داخل سوءاستفاده کنند.

قائم مقام حزب اعتماد ملی یادآور می شود: دشمنان تمامی امکانات مالی، لجستیکی، نظامی، فنی، فناورانه و… را در اختیار اسراییل گذاشتند، همچنین حمایت شدید تبلیغاتی نیز صورت دادند تا به زعم خود طی 6روز کار جمهوری اسلامی و ایران را تمام کنند. موضوعی که این راهبرد دشمنان را بی اثر ساخت، جدا از ظرفیت های نظامی و توان موشکی ایران، همبستگی و مشارکت مردمی بود که فریب دشمنان را نخوردند و از مام میهن دفاع کردند. پاسخگویی به مطالبات این مردم و تلاش برای بهبود زندگی و به رسمیت شناختن سبک زندگی آن ها، بزرگ ترین پرونده پیش روی نظام است. هر اندازه پاسخگویی به مطالبات مردم بیشتر باشد، امنیت و استحکام بیشتری در کشور شکل می گیرد.

گرامی مقدم در پاسخ به این پرسش اعتماد که چالش پیش روی نظام تصمیم سازی کشور در مواجهه با این شرایط ملتهب چه خواهد بود، می گوید: متاسفانه طی سال های اخیر برخی افراد و گروه های اقلیت به دنبال خالص سازی و حذف مردم از فرآیند تصمیم سازی ها بودند. این طیف و دسته به صراحت می گفتند کشور متعلق به حزب اللهی هاست و هرکس که مخالف این دیدگاه است، بگذارد و از ایران برود! حضور این گفتمان و این تفکر در نهادهایی چون شورای عالی امنیت ملی جز اینکه بین مردم و نظام فاصله بیندازد فایده دیگری ندارد. حضور چهره هایی از جنس علی لاریجانی و سایر افراد اصلاح طلب، توسعه خواه و تکنوکرات کمک می کند تا تغییر مدنظر مردم محقق شود. لاریجانی چهره ای است که می تواند تحول مورد نظر مردم و رهبری و دولت را در شعام ایجاد کند.

او تاکید می کند: شخصا ممکن است در برخی موارد با ایشان نظرات مخالفی هم داشته باشم اما از آنجا که حضور ایشان به نفع منافع ملی است از این حضور حمایت می کنم. معتقدم در مرحله بعد، نظام باید فکری به حال نظارت استصوابی کند تا کشور بیش از این از حذف چهره های متخصص و شایسته آسیب نبیند. جنگ 12روزه نشان داد که شورای نگهبان در ردصلاحیت دلسوزان و نخبگان که اتفاقا حاضرند جان خود را برای کشور و مردم فدا کنند، کج سلیقگی به خرج داده است. امیدواریم در مرحله بعد تحولات، در این نهاد مهم و سرنوشت ساز هم تغییراتی در راستای مطالبات مردم و منافع کشور شکل بگیرد تا شایستگان به نهادهای تصمیم ساز و سیاستگذار راه پیدا کنند.

این فعال سیاسی اصلاح طلب می گوید: از سوی دیگر به نظرم لازم است برخی تصمیمات که برای مردم ابهام و سوال ایجاد می کند، اتخاذ نشوند. مثلا انتخاب امام جمعه ای که پرونده ای در خصوص ایشان باز است، مردم را با پرسش های بسیاری مواجه می کند. نظامی که اوج شفافیت و صلابت را در مقابله با فساد و رفتاری غیرمتعارف در دستور کار قرار می دهد، نباید اجازه بدهد برخی شائبه ها و ابهامات، این شفافیت را خدشه دار سازد. نهایتا معتقدم حضور چهره هایی از جنس علی لاریجانی در نهادهای تصمیم ساز کشور، طلیعه مناسبی است که کشور را در آستانه فصلی نو و فضایی تازه قرار می دهد.

گرامی مقدم در پایان یادآور می شود: باید توجه داشت، دشمنان هرگز دست از تلاش برای حاشیه سازی علیه ایران بر نمی دارند. عاملی که می تواند ایران را در برابر این تلاش ها، موانع و مشکلات رویین تن سازد، حضور و مشارکت مردم است. هر زمان مردم حضور و مشارکت جدی در بزنگاه ها داشته باشند، دشمنان عقب نشینی کرده و در مخیله خود هم فکر تهاجم به ایران را وارد نمی کنند. اما اگر میزان حضور و مشارکت مردم در آوردگاه های مختلف کم شود، دشمنان برنامه های شوم خود را برای فشار بر ایران اجرایی می سازند.

علی باقری، فعال سیاسی دیگری است که به این بحث ورود کرده و می گوید: در دوران پساجنگ، افراد، شخصیت ها و نهادهای مختلفی با گرایش های سیاسی متفاوت بر ضرورت ایجاد تغییراتی که نتیجه آن بالا رفتن سرمایه اجتماعی، امید و وحدت ملی در کشور است، تاکید داشتند. تجربه جنگ 12روزه، گروه های متفاوت و متعددی را در کشور متوجه این نکته کرد که بالا رفتن سطح سرمایه اجتماعی و تلاش برای رضایتمندی اقشار مختلف جامعه با نگاه ها و مطالبات مختلف، یکی از ضرورت های پیش روی کشور است. به هر حال در این رابطه این انتظار وجود دارد که تغییراتی در سطوح و حوزه های مختلف کشور به نسبت قبل رخ بدهد.

او یادآور می شود: حوزه های مختلفی که نیازمند و در اولویت این تغییرات هستند، متفاوتند. از حوزه های اجتماعی و مسائل مرتبط با سبک زندگی اقشار مختلف گرفته تا گشایش های سیاسی در کشور، بالا بردن زمینه های مشارکت سیاسی در جامعه و تغییر در رویکردهای مربوط به سیاست خارجی، سیاست داخلی و حتی مسائل اقتصادی و معیشتی از جمله این موارد هستند. حوزه هایی که چشمان مردم منتظر تحولات بنیادین و جدی در آن ها هستند.

علی باقری می گوید: ایجاد تغییر در دبیرخانه شعام به عنوان عالی ترین سطح تصمیم سازی و سیاستگذاری کشور که جایگاه رفیعی در مناسبات مختلف کشور دارد و از مسائل نظامی گرفته تا بحث ها و گره های هسته ای و مسائل مربوط به امنیت داخل و خارج کشور در آن طرح می شود دارای اهمیت بسیاری است. ایجاد تغییر در این حوزه به خصوص تغییرات معناداری در حد حضور فردی مانند علی لاریجانی در شعام با توجه به نگاه ها و تفکراتی که قبلا در حوزه امنیت داخلی و خارجی داشته اند، بدون تردید می تواند بخشی از مطالبات مربوط به تغییر به شمار آید.

این فعال سیاسی می گوید: خاصه اگر این جایگزینی در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی که با حکم ریاست جمهور و نمایندگی ایشان از جانب رهبر انقلاب همراه باشد، به جای آقای سعید جلیلی باشد، دوز تغییر را بالاتر نیز می برد. در واقع حضور علی لاریجانی و خروج سعید جلیلی پایان یک عصر و آغاز عصر تازه ای خواهد بود. البته باید منتظر روزهای آتی باشیم تا مشخص شود این تغییرات در چه سطحی ظهور و بروز پیدا می کند. یا اگر رخ می دهد در چه سطحی قرار است رخ بدهد.

آیا این تغییر به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی خواهد بود یا عضو و دبیر یا عضوی که جایگزین سعید جلیلی خواهد بود. هرچند هر کدام از این تغییرات در پوزیشن های مختلف واجد معانی متفاوتی خواهد بود، اما اصل حضور علی لاریجانی در این سمت و این جایگاه پالس مناسبی به مردم، فعالان سیاسی و جامعه ارسال می کند.

باقری درباره ویژگی های این پیام می گوید: این پیام که حاکمیت صدای مردم را شنیده و تلاش خواهد کرد مطالبات آن ها را محقق کند. ایران برای مواجهه با دشمنان قبل از هر عامل و ابزار دیگری به مشارکت و حضور مردمی نیاز دارد که در بزنگاه ها همبستگی و شعور بالای خود را نشان داده اند. امروز بر نظام حکمرانی است که پاسخی درخور به اتحاد و انسجام سرنوشت ساز مردم در جنگ 12روزه بدهد. حضور علی لاریجانی و تغییراتی مثبت از این دست، می تواند بخشی از این مطالبه را پاسخ بدهد.