سقط غیرقانونی علاوه بر اینکه جرم است، قتل نفس هم محسوب می‎شود و این نوع سقط حتی جان مادران را به خطر می اندازد. بنا بر اعلام مسئولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سال گذشته 7 مادر به علت سقط عمدی جانشان را از دست دادند.

به گزارش ایران ، اگر این آمار کنار آسیب‎های دیگری که با سقط جنین بر بدن مادر وارد می‎شود قرار بگیرد، نتیجه نگران کننده است. بر همین اساس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی سامانه‎ای ذیل برنامه ملی باروری سالم با هدف شفاف‎سازی آمارهای مربوط به سقط جنین قانونی و حفظ جان مادران در شرایطی که زایمان خطر جانی برایشان داشته باشد، راه اندازی کرده است.

دکتر صابر جباری، رییس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درباره این سامانه توضیح می دهد: فرآیند سقط جنین به سه شکل انجام می‎شود؛ سقط خودبه خودی که به دلایلی بدون دخالت مادر رخ می‎دهد، سقط عمدی که غیرقانونی و قتل عمد محسوب می‎شود و سقط قانونی. سقط قانونی یا همان پزشکی، زمانی انجام می‎شود که جان مادر در خطر باشد یا عسر و حرج برای او ایجاد کند، همچنین در این نوع سقط، سن جنین باید کمتر از چهار ماه باشد.

در سامانه سقط جنین، فرآیند درخواست سقط بر اساس ماده 56 قانون جوانی جمعیت به طور کامل مشخص شده است. دکتر جباری در این باره می گوید: در این فرآیند، فقط مادر می‎تواند درخواست سقط جنین داشته باشد، چون تولد جنین حرج یا مشقت شدید و غیرقابل تحمل برای مادر ایجاد می کند. دلیل قطعی ناهنجاری غیرقابل درمان در شرایطی توسط پزشکی قانونی اعلام می شود که امکان جبران حرج برای مادر نباشد و دمیده شدن روح در جنین اتفاق نیفتاده باشد. یعنی جنین زیر چهار ماه اگر مجموعه این شرایط را داشته باشد، ظرف یک هفته کمیسیونی در پزشکی قانونی ایجاد و بررسی می‎شود. قاضی هم براساس نتایج، رأی بر سقط جنین صادر می‎کند و مادر فقط می‎تواند ظرف دو هفته بعد از صدور رأی در بیمارستان‎های منتخب وزارت بهداشت با ارائه کد ملی یا شماره پرونده قانونی اقدام به سقط کند.

آمارهای سقط قانونی سالانه متغیر است. رییس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این باره می‎گوید: سالانه بین 8 تا 10 هزار سقط داریم که با مجوز از پزشکی قانونی انجام می‎شود. در مورد سقط‎های غیرقانونی همان طور که از نامش مشخص است، به صورت پنهان انجام می‎شود و نمی‎توان آمار دقیق داد، اما برآوردها نشان می‎دهد به طور متوسط روزانه 1000 سقط غیرقانونی در کشور انجام می‎شود که آمار سالانه‎اش حدود 365 هزار مورد می‎شود؛ موضوعی که وزارت بهداشت با سامانه های رصد و اقدامات نظارتی در پی کاهش آن است.

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دو برنامه مهم برای جلوگیری از سقط جنین عمدی دارد. دکتر جباری با تأیید این موضوع می‎گوید: سقط‎های غیرقانونی، پنهانی در خانه ها انجام می‎شود و گاهی مرگ مادر را به همراه دارد، به همین دلیل شناسایی عاملان بسیار سخت است، اما با فرهنگ‎سازی می‎توان تأثیر مثبتی بر تصمیم خانواده‎ها گذاشت تا از سقط منصرف شوند. در حال حاضر 357 مرکز نجات از سقط (نفس) در کشور فعال است و حدود یک سال اخیر بیش از 15 هزار نفر نظرشان نسبت به انجام سقط جنین تغییر کرده است و بیش از 9 هزار فرزندآوری داشتیم. با فرهنگ‎سازی به خانواده‎ها یادآور می‎شویم، جنین یک لخته خون نیست و نباید شیء پنداری کنند، بلکه انسانی حیات‎دار است و سقط او حکم قتل نفس دارد.

او در مورد مراکزی که اقدام به سقط جنین می‎کنند هم می‎گوید: بخشی از افراد که اقدام به این کار می‎کنند کادر پزشکی درمانی هستند که به شدت با آنها برخورد خواهد شد و پروانه کاری شان لغو می‎شود. برای شناسایی این افراد در سامانه 190 خط 6 را به این موضوع اختصاص دادیم تا اگر مردم با چنین افرادی برخورد کردند، حتماً گزارش دهند. نکته دیگر درباره داروهای سقط جنین است که به وفور در فضای مجازی خرید و فروش می‎شود. برای برخورد با این سایت‎های فروش، باید پلیس فتا و وزارت اطلاعات ورود کنند و با عاملان فروش برخورد قانونی انجام شود. از قوه ‎قضاییه هم درخواست داریم برای مجرمان مجازات‎های بازدارنده صادر کند.

به تازگی 4/4/1404 را پشت سر گذاشتیم، تاریخ رندی که مورد اقبال بسیاری از زوج‎های جوان برای ثبت ازدواج یا تولد فرزند است؛ موضوعی که دکتر جباری هم به آن اشاره می‎کند و می‎گوید: متأسفانه تاریخ‎های رند بلای جان نوزادان شده ‎است و برخی زوجین برای تولد فرزندشان در این روزها، زودتر اقدام به زایمان به شیوه سزارین می‎کنند، همین موضوع سلامت نوزاد و مادر را به خطر می‎اندازد. بحث زایمان برای مادران دو محور مهم دارد؛ بخش اول سیاست‎گذاری است که باید در حوزه وزارتخانه انجام شود. این تصمیمات بیشتر برای کادر بهداشت و درمان، بیمارستان‎ها و پزشکان زنان و زایمان بوده که در قالب دستورالعملی ابلاغ شده است. بخش دوم فرهنگ‎سازی عمومی است. مادران بدانند، بهترین نوع زایمان برای آنها زایمان طبیعی است. در فرهنگ عمومی کشور به غلط مطرح شده نسل جدید دختران ایرانی توانایی زایمان طبیعی را ندارند، موضوعی که تأثیر مخربی بر باور بانوان گذاشته و این تصور برایشان ایجاد شده که نمی توانند درد زایمان طبیعی را تحمل کنند، پس اصرار بر سزارین دارند که از اساس اشتباه است.

غولی که طی سال های گذشته از زایمان طبیعی در ذهن مادران نقش بسته، سبب شده 56 درصد زایمان‎ها به شکل سزارین انجام شود، در حالی که آمار زایمان سزارین در کشورهای اروپایی به حدود 20 درصد می رسد.

رییس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه این وزارتخانه برای غلبه بر این باور اشتباه، کلاس‎های زایمان را برای مادران باردار ایجاد کرده است، می گوید: مادران با آموزش درست و تمرین تکنیک‎های زایمان می‎توانند تجربه خوبی از زایمان طبیعی کسب کنند. این آموزش‎ها در شبکه‎های بهداشتی درمان به آنها ارائه می‎شود تا مادر برای زایمان طبیعی آماده باشد. شرکت در این برنامه‎ها می‎تواند راهکاری برای افزایش میل به زایمان طبیعی باشد. البته باید فرهنگ زایمان طبیعی را میان متخصصان زنان و زایمان هم گسترش دهیم تا مادران را به زایمان سزارین ترغیب نکنند.