خبرگزاری تسنیم به ادعاهایی که این روزها درباره ترور سردار شادمانی مطرح می شود پاسخ داد.

این خبرگزاری نوشت: اینترنشنال طی گزارشی کذب با ارائه اطلاعات دروغین درباره نحوه شناسایی و رهگیری محل حضور شهید سردار شادمانی، فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم الانبیا، ادعا کرده بود که اطلاعات ژنتیکی سردار شادمانی در اختیار این مرکز ژنتیک قرار گرفته و اسراییل با هک و دسترسی به این اطلاعات و استفاده از شبیه سازی داده های حاصل از این اطلاعات ژنتیکی، اقدام به ترور او کرده است.

این در حالی است که در دی ماه 1402 در گزارشی اعلام شده بود که سردار علی شادمانی صرفاً اقدام به بازدید از مرکز ژنتیک نور کرده تا از نزدیک در جریان فرآیند شناسایی هویت شهدا قرار بگیرد و در نهایت در جریان این بازدید خبر شناسایی پیکر برادر شهیدش به وی اطلاع رسانی شده است.

براساس این گزارش، هفتم دی ماه 1402 هویت پیکر شهید جلیل شادمانی، از شهدای هشت سال دفاع مقدس و برادر سردار علی شادمانی که 41 سال مفقودالاثر بود، از طریق آزمایش DNA در مرکز ژنتیک نور شناسایی شده بود؛ در آن روزسردار علی شادمانی به بهانه تشریح فرآیند شناسایی ژنتیکی شهدای گمنام صرفا در آن مرکز حاضر شد و خبر شناسایی پیکر برادر او نیز توسط مسئول ایثارگران ستادکل نیروهای مسلح به وی داده شد و خبری از دریافت تست دی ان ای از سردار علی شادمانی نیز نبود.

گفت وگویی با دکتر علی میری، رییس مرکز ژنتیک نور در این خصوص داشتیم تا زوایای پنهان این جریان سازی رسانه ای آشکار شود، مشروح این گفت وگو را در ادامه می خوانید:

مرکز ژنتیک نور چه خدماتی در حوزه ژنتیک پزشکی به جامعه ارائه می کند؟

میری: مرکز ژنتیک نور از دهه 1380، مسئولیت مهمی در حوزه شناسایی شهدای گمنام دفاع مقدس به عهده گرفت، در آن زمان، استفاده از فناوری DNA و روش های ژنتیکی در کشور ما جزو فناوری های نوظهور محسوب می شد، این روش ها، برای شناسایی شهدا نیز مورد استفاده قرار گرفت.

ما در مرکز خود، این مسیر را با یک روند پژوهشی آغاز کردیم که به مرور به خدمتی گسترده و صلح آمیز تبدیل شد. بی شک یکی از مهم ترین فعالیت های ما در دو دهه اخیر، همین شناسایی هویت شهدا به ویژه شهدای گمنام بوده است. در ادامه این مسیر، بخش هایی همچون ژنتیک پزشکی نیز به خدمات ما افزوده شد که شامل غربالگری پیش از تولد، مشاوره ژنتیکی پیش از ازدواج و خدمات تشخیصی ژنتیک به عموم مردم در سراسر کشور است.

فرآیند تعیین هویت به صورت ژنتیکی چگونه در این مرکز انجام می شود؟

در فرآیند تفحص پیکرهای شهدا پس از بررسی های اولیه، آناتومی و چینش دقیق، نمونه ای از بافت استخوانی یا دندانی برداشته می شود و با استفاده از آن، پروفایل ژنتیکی فرد مفقود استخراج می شود. در سمت خانواده نیز، ابتدا از پدر و مادر شهید (در صورت حیات)، و در اولویت بعدی از فرزند، خواهر یا برادر نمونه برداری صورت می گیرد.

فرآیند تطبیق هویت ژنتیکی، با توجه به قوانین وراثتی، بررسی می شود؛ چرا که هر فرد نیمی از محتوای ژنتیکی خود را از پدر و نیمی را از مادر به ارث می برد. با رعایت این اصول دقیق، امکان شناسایی هویت شهدا با دقت بالا فراهم شده است.

در زمینه شناسایی هویت ژنتیکی شهدا تا چه میزان خودکفایی وجود دارد؟

دانش و فناوری مورد استفاده در این مرکز، کاملاً بومی و محصول تلاش متخصصان داخلی است. کیت ها و تجهیزات مورد استفاده نیز تا حد زیادی داخلی سازی شده اند و اقدامات برای بومی سازی کامل باقی مانده تجهیزات نیز در حال پیگیری است.

این فناوری نه تنها در خدمت اهداف انسان دوستانه همچون شناسایی شهدا قرار گرفته، بلکه امروز در خدمت مردم کشور در زمینه هایی چون مشاوره ژنتیکی، غربالگری پیش از تولد، و بررسی بیماری های ارثی قرار دارد.

برخی رسانه های معاند فارسی زبان مدعی هک اطلاعات ژنتیکی مرکز و دستیابی به محل حضور شهید سردار شادمانی بر پایه این اطلاعات شده اند؛ این موضوع اصلاً امکان پذیر بوده است؟

اول، هرگونه ادعایی مبنی بر هک ، دسترسی به داده ها یا استفاده از اطلاعات ژنتیکی برای بازسازی تصویر و الگوهای حرکتی، کاملاً نادرست و غیرعلمی است زیرا بانک های اطلاعات ژنتیکی ما به هیچ وجه به شبکه های اینترنتی متصل نیستند و تمام فرایندها به صورت محلی (لوکال) و کاملاً ایمن و بومی انجام می گیرد بنابراین، امکان نفوذ یا دسترسی خارجی اساساً وجود ندارد.

دوم، در خصوص موضوعی که اخیراً در برخی رسانه ها درباره سردار شهید شادمانی مطرح شده بود، لازم است شفاف سازی شود. در زمانی که سردار شادمانی برای بازدید از مرکز مراجعه کردند، روند نمونه گیری از دیگر اعضای خانواده این شهید والامقام (خواهر و برادر دیگر شهید و نه خود سردار شادمانی) انجام شده بود و شناسایی پیکر شهید به طور کامل انجام و نتایج نیز پیش تر مشخص شده بود بنابراین در بازدیدی که سردار انجام دادند، دیگر اصلاً نیازی به نمونه گیری از ایشان نبود، چون فرایند شناسایی کامل شده بود و تنها هدف از حضور ایشان، آشنایی ایشان با مراحل علمی آن بود، یعنی هیچ گونه نمونه ژنتیکی از سردار شادمانی در جریان شناسایی پیکر برادر شهیدشان اخذ نشده بود.

سوم، اصولاً امکان تبدیل داده های ژنتیکی به تصویر چهره یا حرکات افراد به این آسانی که در گزارش رسانه معاند اشاره شده است، وجود ندارد، از سوی دیگر وقتی تصویر آن شهید در اینترنت موجود و در دسترس است دیگر نیازی به تصویرسازی نیست، از طرف دیگر تحلیل های ژنتیکی چنین خروجی های دقیقی ندارند و این گونه ادعاها با علم روز همخوانی ندارد، حتی در سطح جهانی نیز تاکنون خروجی های تصویری دقیق و قابل استناد از داده های ژنتیکی ارائه نشده است بنابراین این گونه شایعات نه تنها علمی نیستند، بلکه در راستای بازی با ناآگاهی عمومی و انحراف افکار مردم از اصل واقعیت ها عمل می کنند. ما معتقدیم که این جریان ها، با سوءاستفاده از فضای رسانه ای، عملاً آب به آسیاب دشمن می ریزند.

از سوی دیگر، برای فهم بهتر فرآیند تعیین هویت ژنتیکی باید گفت اگر پروفایل ژنتیکی یک فرد را مثلاً 2000 صفحه در نظر بگیریم، صرفاً با استفاده از دو صفحه از هزاران صفحه محتوای ژنتیکی یک فرد، تعیین هویت فرد انجام می شود؛ این داده ها فقط برای تعیین هویت و تأیید خویشاوندی کاربرد دارند و قابل تبدیل به تصویر، رفتار یا اطلاعات ظاهری نیستند و بنابراین این ادعاها به طور کامل رد می شوند.