فرارو- ویرجیل فن دایک، همین چند روز پیش در جریان بازی دوستانه لیورپول و یوکوهاما مارینوس به شکل ناگهانی بازوبند کاپیتانی را روی دست واتارو اِندو، هم تیمی ژاپنی خود بست. اشتباه می کنید! این حرکت نمادین، با روح فوتبال ارتباطی ندارد و بیشتر اقدامی هوشمندانه در جهت بازاریابی محسوب می شود.

به گزارش فرارو؛ در سال های گذشته حضور بازیکنان ایرانی در فوتبال اروپا، شعله های غرور و امید را در دل فوتبال دوستان کشورمان زنده نگه می داشت. از خداداد عزیزی و علی دایی گرفته تا سردار آزمون و مهدی طارمی، همگی لژیونرهای ایرانی بودند که به عضویت تیم هایی مثل بایرن مونیخ، اینترمیلان، رم درآمدند و گهگاهی با درخشش خود نام ایران را زنده کردند اما این اواخر شاهد کاهش چشمگیر توجه باشگاه های بزرگ اروپایی به استعدادهای ایرانی هستیم. اتفاقی که باعث می شود از خودمان بپرسیم آیا این افول، صرفاً به دلایل فنی و فوتبالی رخ داده یا پشت پرده، دست هایی در کار است تا ایران را برای باشگاه های اروپایی به بازاری غیرجذاب تبدیل کنند؟

ژاپن و کره جنوبی، دو نمونه موفق از کشورهایی هستند که بازیکنانشان به دلیل پتانسیل اقتصادی بالا، مورد توجه باشگاه های اروپایی قرار می گیرند. کار تا جایی پیش رفته که حتما یکی دو بازیکن کره ای یا ژاپنی در لیست این تیم ها حضور دارد که شاید در طول فصل حتی یک دقیقه هم به میدان نروند اما حضورشان به عامل خیر و برکت برای بزرگترین باشگاه های دنیا تبدیل شده است.

داستان سون هیونگ مین، کمی متفاوت است. ستاره کره ای تاتنهام، بازیکن ارزشمندی بود که تا روز آخر جایگاهش را به عنوان یک برند جهانی پولساز برای باشگاه انگلیسی حفظ کرد. محبوبیتش در کره جنوبی، به تاتنهام اجازه داد با برگزاری تورهای پیش فصل در این کشور، میلیون ها دلار درآمد کسب کند و قراردادهای اسپانسرینگ بزرگی را با شرکت های کره ای امضا کند.

فروش پیراهن های تاتنهام با نام سون در کره جنوبی، یکی از منابع اصلی درآمدزایی باشگاه است اما این تنها بخشی از ساختار ماشین چاپ پول سون بود. لیورپول، تاتنهام، منچستر یونایتد و بقیه تیم ها هر سال از محل حق پخش تلویزیونی، درآمدهای روز مسابقه و سایر درآمدهای تجاری در کنار برگزاری کمپ های تمرینی و آکادمی های باشگاهی پول پارو می کنند.

سون هیونگ مین، یک مثال کامل است. وقتی تاتنهام او را به خدمت گرفت، نه تنها صاحب یک وینگر سرعتی و گلزن شد، بلکه تونلی به سوی بازار 52 میلیون نفری و ثروتمند کره جنوبی باز کرد.

پیراهن سون تا آخرین روز یکی از پرفروش ترین پیراهن های لیگ برتر انگلیس باقی ماند و بخش عظیمی از فروش آن به بازار کره جنوبی تعلق داشت. فرض کنیم تاتنهام سالانه فقط 200 هزار پیراهن در کره جنوبی بفروشد. با سود خالص تقریبی 40 یورو برای هر پیراهن، این باشگاه سالانه هشت میلیون یورو فقط از محل فروش پیراهن یک بازیکن در کشورش درآمدزایی کرده است. این رقم به تنهایی می تواند دستمزد سالانه چند بازیکن باکیفیت را پوشش دهد.

وقتی تاتنهام سون هیونگ مین را به خدمت گرفت، تونلی به سوی بازار 52 میلیون نفری و ثروتمند کره جنوبی باز کرد

تاتنهام در طول سال هایی که سون هیونگ مین را در اختیار داشت، بارها برای برگزاری تور پیش فصل به کره جنوبی سفر کرد. در جریان این سفرها ده ها هزار بلیت در عرض چند دقیقه به فروش رسید، اسپانسرهای محلی مانند شرکت های هواپیمایی و بیمه برای همکاری صف کشیدند و حق پخش بازی های دوستانه به شبکه های کره ای فروخته شد.

درآمد حاصل از یک تور دو هفته ای ممکن است به ده ها میلیون یورو برسد. همچنین حضور سون باعث شد شرکت های کره ای بزرگی مانند سامسونگ و لاستیک کومهو به اسپانسرهای باشگاه یا لیگ برتر تبدیل شوند و ارزش حق پخش لیگ برتر در کره جنوبی به دلیل وجود او چند برابر شد.

حالا این سناریو را برای یک بازیکن ایرانی در نظر بگیرید. باشگاه هایی مانند بایر لورکوزن، رم و اینترمیلان، با کلی ذوق و شوق سردار آزمون یا مهدی طارمی را به خدمت می گیرند. خودتان می توانید حدس بزنید بعدش چه می شود؟

به دلیل نبود قانون کپی رایت بین المللی در ایران، بلافاصله بازار به تسخیر پیراهن های فیک و بی کیفیت آزمون و طارمی با قیمت ناچیز درمی آمد. در چنین فضایی یک هوادار ایرانی به راحتی پیراهن لورکوزن، رم یا اینترمیلان ایتالیا را با کسری از قیمت اصلی خریداری می کند.

نتیجه برای بخش بازاریابی باشگاه فاجعه است و درآمد باشگاه اروپایی از فروش پیراهن در یک بازار بالقوه 85 میلیون نفری، تقریباً صفر خواهد بود. یک بازیکن ایرانی قادر نیست پلی برای ورود اسپانسرها به بازار ایران باشد و از این طریق برای باشگاهش ارزش افزوده اقتصادی ایجاد کند. همچنین به دلیل محدودیت های سیاسی و لجستیکی، امکان سفر یک باشگاه بزرگ اروپا به ایران برای برگزاری بازی دوستانه و تشکیل کمپ تمرینی وجود ندارد. پس این یکی منبع درآمد عظیم نیز برای باشگاهی که بازیکن ایرانی دارد، کاملاً دور از دسترس خواهد بود.

ارزش بازار کالاهای ورزشی کره جنوبی در سال 2024 بیش از شش میلیارد دلار تخمین زده شده و بر اساس آمارها درآمد فروش پیراهن و کالاهای باشگاهی در بازار ژاپن و کره جنوبی به ترتیب بیش از 500 میلیون دلار و 420 میلیون دلار است. حضور باشگاه های اروپایی در تورهای آسیایی امسال، بیش از 200 میلیون دلار به فروش محصولات آنها کمک می کند.

چنین بازارهایی به لطف وجود قوانین کپی رایت، برای باشگاه های اروپا کاملاً قابل دسترس و سودآور هستند. در مقابل، بازار ایران با وجود جمعیت جوان و علاقه مند به فوتبال، یک حفره سیاه تجاری است. اگر فرض کنیم تنها نیم درصد از جمعیت ایران (حدود 425 هزار نفر) بخواهند پیراهن اصل لژیونر محبوب خود را بخرند، با سود 40 یورویی، پتانسیل درآمدی معادل 17 میلیون یورو برای باشگاه های اروپایی وجود دارد که به طور کامل از دست می رود.

این تفاوت عظیم در پتانسیل درآمدزایی، معادله را برای مدیران ورزشی اروپا تغییر می دهد. وقتی یک مدیر ورزشی بین یک مهاجم ایرانی باکیفیت و یک مهاجم ژاپنی با کیفیت مشابه قرار می گیرد، انتخاب منطقی از نظر تجاری، بازیکن ژاپنی است. بازیکن ژاپنی علاوه بر توانایی های فنی قادر است نقش یک سفیر تجاری را ایفا کند و درآمدهای میلیونی برای باشگاه به ارمغان می آورد اما بازیکن ایرانی، با تمام شایستگی های فنی تنها هزینه حقوق و مبلغ انتقال روی دست باشگاه باقی می گذارد. شما باشید دست روی واتارو اِندو و سون هیونگ مین می گذارید یا سراغ مهدی طارمی و سردار آزمون می روید؟