عباس شاهسونی، معاون مرکز تحقیقات کیفیت هوا و تغییر اقلیم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با بیان اینکه مواجهه با آلودگی هوا بعنوان مهم ترین عامل خطر زیست محیطی در دنیا بوده و بعنوان دومین عامل خطر در مرگ های ناشی از بیماری های غیرواگیر در جهان شناخته می شود، گفت: براساس گزارش موسسه بار بیماری ها در سال 2024 سالیانه در جهان 8.1 مرگ به علت مواجهه با آلودگی هوا بخصوص ذرات معلق رخ می دهد که به ازای هر 8 مرگ، یک مرگ به علت آلودگی هوا می باشد.

به گزارش ایسنا، وی افزود: آلودگی هوا پس از فشار خون بالا به عنوان دومین ریسک فاکتور مرگ است و حتی تعداد مرگ های ناشی از آلودگی هوا، از استعمال دخانیات نیز بالاتر است.

معاون مرکز تحقیقات کیفیت هوا و تغییر اقلیم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی همچنین با اشاره به نتایج آخرین مطالعه صورت گرفته در ایران (سال 1403) در زمینه بررسی اثرات بهداشتی و خسارات اقتصادی آلودگی هوا در کشور، ادامه داد: مطالعه ای درباره بررسی آثار بهداشتی و اقتصادی ناشی از آلودگی هوا در سال گذشته انجام شده و در قالب آن 83 شهر کشور با جمعیتی بیش از 57 میلیون نفر مورد بررسی قرار گرفته اند.

او افزود: آمار و ارقام مطالعه انجام شده بیانگر این است که تعداد مرگ های منتسب به آلودگی هوا در سال 1403 به طور میانگین 35 هزار و 540 نفر است. براساس نتایج این مطالعه کمترین تعداد مرگ های منتسب به آلودگی هوا در این 83 شهر برابر با 23 هزار و 766 نفر و بیشترین تعداد 46 هزار نفر برآورده شده است.

وی ادامه داد: براساس نتایج مطالعه مذکور، 12.7 درصد از مرگ های طبیعی در 83 شهری که مورد مطالعه قرار گرفته اند منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون است.

معاون مرکز تحقیقات کیفیت هوا و تغییر اقلیم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره جزییات مرگ های منتسب به آلودگی هوا طی سال گذشته توضیح داد: یافته های مطالعه مذکور بیانگر این است که به طور میانگین 14.66 درصد از مرگ ها به علت بیماری های ایسکمیک قلبی (IHD) منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون است.

نتایج مطالعه نشان می دهد که 15 درصد از مرگ ها به علت سکته مغزی و 14.4 درصد از مرگ های به دلیل سرطان ریه و بیش از 11 درصد از مرگ های بعلت بیماری های مزمن انسداد ریوی نیز منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون هستند. البته جزء مرگ های طبیعی منتسب در شهرهایی مثل زابل، ایرانشهر و شهرهایی که در مواجهه با طوفان های گرد و غباری هستند از میانگین کشور بسیار بالاتر است.

شاهسونی درباره هزینه های اقتصادی ناشی از مرگ های منتسب به آلودگی هوا گفت: براساس نتایج حاصل از مطالعه آثار بهداشتی و اقتصادی آلودگی هوا، میزان هزینه های ناشی از مرگ های منتسب به آلودگی هوا (براساس هزینه جهانی مرگ هر فرد) حدود 14 میلیارد دلار است. اگر قیمت هر دلار را براساس نرخ دلار در مرکز مبادله ایران 72 هزار تومان در نظر گرفت، هزینه های مرگ های منتسب به آلودگی هوا در سال 1403 حدود 1000همت برآورد می شود.

وی افزود: البته در آخرین گزارش بانک جهانی در سال 2021 هزینه آلودگی هوا با لحاظ نمودن هزینه های بیماری ها در کنار مرگ و میر، خسارات سلامتی در کشور ایران ناشی از آلودگی هوا را بیش از 23 میلیارد دلار معادل 5٪ تولید ناخالص داخلی برآورد کرده است که پایین تر از میانگین جهانی (1/6 ٪) می باشد.

وی درباره پاک ترین و آلوده ترین شهرهای کشور در سال گذشته و با استناد به مطالعه مذکور، گفت: نتایج مطالعه آثار ناشی از آلودگی هوا بیانگر این است که شاهرود پاک ترین شهر سال 1403 در کشور است. سنندج نیز جزو پاک ترین شهرهای کشور است و به عبارت دیگر می توان گفت که شهرهای شاهرود و سنندج، کم ترین غلظت ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون را در سال 1403 داشته اند. از طرف دیگر متاسفانه، شهرهای زابل ، ایرانشهر و ریگان بالاترین ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون را در سال گذشته داشته اند و به ترتیب آلوده ترین شهرهای کشور در 1403 محسوب می شوند.

شاهسونی گفت: در طی سال 1403 بطور میانگین 10 درصد از روزهای سال در 83 شهر کشور مورد مطالعه هوای خوب (پاک) و 69 درصد دارای هوای قابل قبول بوده اند. بقیه روزهای سال هوای ناسالم برای گروه های حساس و همه گروه ها بوده است.

وی در بخش دیگری از صحبت هایش ضمن تاکید چندباره بر اجرای قانون هوای پاک و الزام دستگاه ها به انجام اقدام عملی در این زمینه، با بیان اینکه متاسفانه اقدامات انجام شده برای کنترل آلودگی هوا تاکنون بی اثر بوده، گفت: بررسی نتایج مطالعه آثار ناشی از آلودگی هوا بیانگر این است که میانگین غلظت سالیانه ذرات معلق از سال 1396 تا 1403 تغییر چندانی نداشته و حتی این معضل در سال گذشته نسبت به سال 1402 به میزان جزیی افزایش هم یافته است.

شاهسونی در عین حال توضیح داد: مطالعه بررسی آثار آلودگی هوا در سال 1402 در 57 شهر انجام شد و تعداد شهرهای مورد مطالعه در سال 1403 به 83 شهر افزایش یافت. متاسفانه، از آنجاکه میزان غلظت آلودگی هوا در سال 1403 نسبت به 1402 افزایش یافته، این موضوع بیانگر این است که اقدامات در راستای اجرای قانون هوای پاک و آیین نامه های آن به ویژه آیین نامه فنی ماده 2 این قانون موثر نبوده و کاهش ذرات کمتر از 2.5 میکرون را تجربه نکرده ایم.