حجت الله صیدی، رییس سازمان بورس روز گذشته خبر داد که موضوع عرضه خودروهای وارداتی در بورس کالا در دستور کار بوده و و به زودی مرحله نخست آن انجام خواهد شد. آن طور رییس سازمان بورس درباره جزییات این طرح نقل کرده، در مرحله اول، خودروهای وارداتی واردکنندگان بزرگی که خودروساز هم هستند، در بورس کالا عرضه خواهند شد.

به گزارش دنیای اقتصاد، عرضه خودرو در بورس کالا به شکل رسمی در اردیبهشت 1401 به اجرا درآمد و قرار بر این بود تا در مجموع دو هزار و 512 دستگاه خودرو از برندهای هونگچی، مزدا، میتسوبیشی، فولکس واگن و لاماری در این طرح عرضه شوند. هرچند بعد از گذشت 9 ماه این تصمیم در بهمن ماه همان سال متوقف شد.

حالا دوباره عرضه خودرو در بورس کالا خبرساز شده است. البته رییس سازمان بورس مشخص نکرده که این دور از فروش خودروهای وارداتی در تالار نقره ای به صورت عرضه مستقیم مانند سال های گذشته خواهد بود یا قرار است از روش جدیدی به نام گواهی سپرده که گفته می شود برای فروش خودرو نیز به کار خواهد رفت، انجام خواهد شد.

بورس کالا با راه اندازی معاملات گواهی سپرده قرار است امکان سرمایه گذاری با مبالغ خرد و در نهایت خودرودار شدن برای افراد را فراهم و مسیری جدید برای جبران کمبود نقدینگی خودروسازان باز کند. هرچند برخی کارشناسان به مزایای این طرح اشاره می کنند اما در این بین نگرانی هایی نیز مطرح شده است.

پیش تر پوریا رفیعی، تحلیلگر بازار سرمایه در توضیح سازوکار بازار گواهی سپرده کالایی خودرو به دنیای اقتصاد گفته بود: ایده راه اندازی بازار گواهی سپرده کالایی خودرو گامی است در پیوند بازار سرمایه و صنعت خودرو؛ به طوری که در این طرح، انبار یا پارکینگ خودروساز پس از تایید بورس کالا، به عنوان انبار پذیرش شده شناخته می شود و بر اساس موجودی تولید، گواهی سپرده صادر می کنند.

سرمایه گذاران می توانند با دو رویکرد وارد این بازار شوند. نگاه مصرفی اولین رویکرد است که بر اساس آن، جمع آوری گواهی ها تا رسیدن به تعداد لازم برای تحویل خودرو (برای مثال 10 هزار گواهی برای یک خودرو، مطابق شرایط و امیدنامه) انجام می شود.

رویکرد دوم نیز مبتنی بر نگاه سرمایه گذاری یا سفته بازی است. در این وضعیت، خرید و فروش گواهی ها در بازار با هدف کسب سود از نوسان قیمت اتفاق می افتد که هم می تواند ویژگی مثبت باشد و هم منفی. اگر سرمایه گذار غیرمصرفی وارد شود، به نوبه خود باعث افزایش حجم معامله این گواهی ها و کمک به کشف بهتر قیمت می شود و بازار برای مصرف کننده شفاف تر خواهد شد. این گواهی ها بدون سررسید هستند و در ساعات معاملات بورس کالا قابل خرید و فروش اند. مصرف کنندگان نیز می توانند به جای خرید اقساطی، ماهانه بخشی از گواهی ها را تهیه کنند.

البته در حالی قرار است مرحله نخست عرضه خودرو در بورس به زودی آغاز شود که نمی توان از محدودیت های ساختاری که بازار خودرو ایران با آن مواجه است؛ از جمله کاهش تولید در ماه های اخیر و نبود شفافیت در سیاست های عرضه و قیمت گذاری چشم پوشی کرد. هرچند طراحان می گویند هر فرد با مبالغ کوچک می تواند راهی این بازار شود و با تکمیل گواهی ها، صاحب خودرو خواهد شد اما همزمان کارشناسان زنگ خطر تکرار تجربه ناکام عرضه خودرو در بورس کالا در نبود هماهنگی نهادی و شفافیت را به صدا درآورده اند.