تنبلی چشم یا آمبلیوپی یک زمان طلایی برای تشخیص و درمان دارد. اگر این زمان طلایی را از دست بدهیم، آسیب هایی زیادی می تواند برای کودکان به همراه داشته باشد و حتی ممکن است باعث معلولیت بینایی در آن ها شود. به همین دلیل بینایی کودکان 3 تا 6ساله هر سال مورد ارزیابی قرار می گیرد.

به گزارش ایران، به گفته افروز صفاری فرد، مدیرکل پیشگیری از معلولیت ها و تلفیق اجتماعی سازمان بهزیستی کشور، در سال گذشته 3 میلیون و 526 هزار و 45 نفر از کودکان 3 تا 6 سال کشور مورد غربالگری اختلالات بینایی قرار گرفته اند.

افروز صفاری فرد با بیان اینکه 63 هزار و 630 نفر از این افراد دارای اختلالات بینایی بوده اند می گوید: از میان کودکانی که دچار اختلالات بینایی بوده اند 13 هزار و 342 کودک مبتلا به آمبلیوپی یا تنبلی چشم شناسایی شده اند.

او با تأکید بر کاهش موارد اختلالات بینایی در مقایسه با سال گذشته توضیح می دهد: در سال 1402.70 هزار و 795 نفر از کودکان کشور دارای اختلالات بینایی و 16 هزار و 61 کودک دارای تنبلی چشم بوده اند که مقایسه آمارها نشان می دهد با کاهش گروه سنی و موالید، تعداد موارد اختلالات بینایی و آمبلیوپی کاهش یافته است.

مدیرکل پیشگیری از معلولیت ها و تلفیق اجتماعی سازمان بهزیستی کشور همچنین از اجرای هدفمند برنامه غربالگری اختلالات بینایی در سال جاری خبر می دهد و می گوید: اعتبارات و تلاش ها به گونه ای خواهد بود که تمرکز بیشتری بر پیگیری و درمان کودکان ارجاعی و بیمار انجام شود.

او در مورد فرآیند غربالگری می گوید: اگر غربالگر آموزش دیده بهزیستی، کودکی با مشکل بینایی شناسایی کند، او را به اپتومتریست های همکار برنامه ارجاع می دهد. اگر کودک نیاز به اقدامات جراحی داشته باشد، به چشم پزشکان همکار برنامه ارجاع می شود. همچنین کمک هزینه های مربوط به مداخلات از جمله عینک و هزینه های جراحی توسط سازمان بهزیستی به خانواده های نیازمند پرداخت می شود.

صفاری فرد با بیان اینکه بالغ بر 7 هزار و 137 کودک از سازمان بهزیستی هزینه عینک دریافت کرده اند، در مورد چالش های اجرای برنامه غربالگری اختلالات بینایی می گوید: مهم ترین چالش بهزیستی برای اجرای برنامه های غربالگری این است که امکان انجام تبلیغات مستمر و دائمی از صداوسیما نداریم، در حالی که اثربخشی این نوع تبلیغات برای آگاهی بخشی و مراجعه مردم به مراکز غربالگری و توجه به این مقوله بسیار زیاد است. چالش دیگری که با آن مواجه هستیم، کم بودن اعتبارات برنامه های این حوزه است.

موازی کاری بین سه نهاد بهزیستی، آموزش و پرورش و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در اجرای برنامه غربالگری اختلالات بینایی، چالش دیگری است که مدیرکل پیشگیری از معلولیت ها و تلفیق اجتماعی سازمان بهزیستی در اجرای این برنامه مطرح می کند.

او درباره متولی اصلی برنامه غربالگری اختلالات بینایی می گوید: اگر بخواهیم اختلال چشم را به عنوان یکی از فعالیت های مرتبط با سلامت مطرح کنیم، زیرمجموعه وزارت بهداشت قرار می گیرد، اما از آنجا که اختلالات بینایی می تواند به معلولیت منجر شود و سازمان بهزیستی متولی معلولیت است، بنابراین غربالگری اختلالات بینایی جزو فعالیت های پیشگیری از معلولیت ها طبقه بندی می شود و مربوط به سازمان بهزیستی است.

صفاری فرد با اشاره به رایگان بودن تعرفه خدمات غربالگری تأکید می کند: حدود 2 هزار پایگاه غربالگری اختلالات بینایی در سراسر کشور تحت نظر بهزیستی فعالیت می کنند. در مناطق محروم هم پایگاه های سیار فعال است. خدمات غربالگری با تعرفه رایگان انجام می شود و هزینه آن را سازمان بهزیستی پرداخت می کند. بهزیستی در زمینه آگاه سازی و تبلیغات برنامه اقدام می کند و مناطق محروم و روستاها را تحت پوشش دارد. بیشتر مراکز مثبت زندگی که در محلات مستقرند، پایگاه های غربالگری هستند. برخی پایگاه ها نیز به صورت سیار هستند که هم خدمات سیار و هم خدمات دائمی ارائه می دهند. در مجموع تعداد پایگاه ها کافی است و خانواده ها برای دریافت خدمات غربالگری فقط باید کودک خود را به پایگاه های غربالگری ببرند.

صفاری فرد به سن طلایی برای غربالگری اختلالات بینایی نیز اشاره می کند: سن طلایی برنامه غربالگری، زیر پنج سال است و به همین دلیل این برنامه در گروه سنی 3 تا 6 سال انجام می شود. مراکز بهداشتی و درمانی، واحدهای مستقل غربالگری بینایی و برخی ادارات بهزیستی در شهرستان ها، مکان هایی هستند که غربالگری تنبلی چشم برای کودکان در آنجا انجام می شود.

او با بیان اینکه گروه هدف برنامه غربالگری تنبلی چشم در سطح کشور، کودکان 3 تا 6 سال هستند، توضیح می دهد: برنامه ریزی ها به گونه ای است که پوشش در مناطق روستایی به موازات مناطق شهری پیش رفته و نشان دهنده تلاش مستمر در ارائه خدمت به مناطق روستایی، محروم و صعب العبور است. خوشبختانه برنامه غربالگری تنبلی چشم برای کودکان در مناطق محروم نیز اجرا می شود. برای کودکان سه ساله و کودکانی که به دلایل مختلف نمی توانند از چارت ها (نموداری برای سنجش بینایی) استفاده کنند، اولویت در استفاده از دستگاه غربالگر عیوب انکساری است.

با اطمینان از فراهم بودن شرایط استاندارد و حذف تأثیر عامل غربالگر، در زمانی کوتاه می توان کودک را غربال کرد و از این نظر این دستگاه ها در مناطق محروم و صعب العبور مهم هستند. اغلب دستگاه های غربال و انواع چارت ها توسط سازمان بهزیستی تهیه می شود و در اختیار ارائه دهندگان خدمت قرار می گیرد. آن ها موظف هستند پس از طی دوره آموزشی و بازآموزی معین و کسب گواهی، غربالگری بینایی کودکان را انجام دهند.