دولت آمریکا در نظر داشت تا در دهه 1960 میلادی با اجرای پروژه شاریوت و با انفجار شش بمب در آلاسکا، یک بندر بسازد و طبیعت این منطقه را دستخوش تغییراتی کند.

در سال 1958 میلادی، کمیسیون انرژی اتمی آمریکا (AEC) ادعا کرد که این امکان وجود دارد تا تنها در یک لحظه، یک بندر مصنوعی در ساحل شمال غربی دورافتاده آلاسکا ایجاد کند.

برنامه مدنظر آن ها این گونه بود که در پروژه ای به نام شاریوت، با دفن کردن شش بمب اتمی در زیر خاک، آن هم جایی که دماغه تامپسون به دریای چوکچی می رسید، آن ها را به شکل زنجیره ای منفجر کنند؛ انفجاری که تقریباً هشت برابر قوی تر از بمب هایی بود که بر هیروشیما و ناگازاکی فرو ریخته شدند. اگر این عملیات در اوایل بهار، زمانی که پوشش برف از گیاهان محافظت می کرد و بیشتر پرندگان به مناطق گرم تر مهاجرت کرده بودند، انجام می شد میزان آلودگی به حداقل می رسید و در عین حال فصل شکار جامعه اینیوپیات (گروهی از بومیان آلاسکا) تنها برای چند هفته تا چند ماه مختل می شد.

با وجودی که در این طرح، مقدار کمی تشعشع از بمب های موجود آزاد می شد، اما منطقه راه تازه ای برای استخراج منابع طبیعی پیدا می کرد و همین منجر به شکوفایی اقتصاد محلی می گردید؛ اما پروژه شاریوت که اولین طرح جدی در قالب پروژه بزرگ تری به نام پلاوشیر بود و هدف از آن استفاده صلح آمیز از قدرت هسته ای به جای کاربرد نظامی اعلام شده بود، تنها به آلاسکا و منابعش منتهی نمی شد.

اسکات کافمن، رییس دپارتمان تاریخ دانشگاه فرانسیس ماریون و نویسنده کتاب "پروژه پلاوشیر: استفاده صلح آمیز از انفجارهای هسته ای در آمریکای دوران جنگ سرد" دراین باره توضیح داد: پروژه شاریوت هم هدف بود و هم وسیله. هدف بود چرا که طی آن قرار بود تا از انفجارهای هسته ای برای ساخت یک بندر استفاده شود و وسیله بود چون داده های لازم را برای مهم ترین بخش پروژه پلاوشیر فراهم می کرد: ساخت یک کانال هم سطح در آمریکای مرکزی.

کانال موسوم به "کانال پان اتمی" در حقیقت پاسخی بود به نگرانی های مداوم آمریکا درباره خطر حمله دشمنان جنگ سرد در دهه های 1950 و 1960 میلادی. کانال پاناما که کشتی ها برای عبور میان اقیانوس اطلس و آرام از آن استفاده می کردند، در دو سویش هم سطح نبود و کشتی ها باید از شش مجموعه قفل عبور می کردند که بالا و پایین بردن آن ها تا 12 ساعت زمان می برد.

اگر فقط یکی از قفل ها از کار می افتاد یا تخریب می شد، کل مسیر دیگر قابل استفاده نبود و بدین ترتیب دفاع نظامی آمریکا به شدت تضعیف می گردید.

از زمان جنگ جهانی دوم، دانشمندان و مقامات دولتی آمریکا متوجه شدند که بمب های هسته ای توانایی خارق العاده ای در تغییر چهره زمین دارند. آن ها معتقد بودند که انرژی اتمی می تواند به سرعت و آسانی، ویژگی های نامطلوب جغرافیایی را تغییر دهد. پروژه پلاوشیر کاربردهای آرمان گرایانه ای در ذهن ها ایجاد کرده بود: تغییر مسیر رودخانه ها، ایجاد زلزله های کوچک برای جلوگیری از زلزله های بزرگ، سیلابی کردن بیابان ها و در رأس آن، کندن یک کانال در آمریکای مرکزی با آسیب پذیری کمتر.

ادوارد تلر، یکی از پدران بمب هیدروژنی و حامی اصلی پروژه پلاوشیر، دراین باره گفته بود: اگر کوه شما جای درستی نیست، فقط یک کارت پستال برای ما بفرستید!

درواقع پروژه شاریوت در آلاسکا یک آزمایش بود تا ببینند که آیا انرژی هسته ای در مهندسی واقعی به اندازه ای که روی کاغذ به نظر می رسد، مفید هست یا خیر. مجله ساینس در سپتامبر سال 1958 نوشت که انفجارهای زیرزمینی باعث کاهش آلودگی شدید ناشی از انفجارهای سطحی یا نزدیک سطح خواهند شد.

کمیسیون انرژی اتمی آمریکا انتظار داشت که بیشتر تشعشعات تولیدشده با باد منتقل شوند؛ اما برای احتیاط، مکانی را انتخاب کردند که جمعیت زیادی در اطرافش نبود.

از سوی دیگر اعضای جامعه اینیوپیات ها آماده مبارزه بودند. آن ها متوجه شده بودند که آزمایش هسته ای در جزیره بیکینی در سال 1954 باعث آلودگی رادیواکتیوی در کل مجمع الجزایر شده و حتی ساکنان جزایر دورتر هم دچار علائم مسمومیت شده اند و بازگشت به خانه بعد از چندین سال هم برای آن ها غیرممکن بود.

بزرگ ترین نگرانی اینیوپیات ها تأثیر پروژه شاریوت بر گذران زندگی آن ها ازجمله شکار گوزن شمالی و فوک، ماهیگیری و جمع آوری تخم پرندگان بود. مقاومت آن ها به حدی بود که کمیسیون انرژی اتمی آمریکا پروژه اش را دو سال (تا سال 1962) به تأخیر انداخت تا با انجام آزمایش های زیست محیطی، ثابت کند منافع پروژه از خطراتش بیشتر است.

اما نتایج برعکس شد. داده ها حکایت از آن داشت که حتی در صورت تشعشع اندک، نمی توان مسیر حرکت ذرات رادیواکتیو را کنترل کرد. اگر باد این تشعشعات را به سمت خشکی می آورد، دسترسی به مناطق حیاتی شکار و لانه سازی پرندگان محدود می شد و درعین حال منابع آب زیرزمینی آلوده می گردید.

مطالعه انجام شده دیگری حکایت از آن دارد که به دلیل آزمایش های هسته ای شوروی، بومیان آلاسکا همین حالا هم سطح بالاتری از رادیواکتیویته در استخوان هایشان دارند؛ چرا که این ذرات به خزه و گلسنگ رسیده و سپس توسط گوزن های شکارشده مصرف شده بودند. ورود تشعشعات بیشتر به اکوسیستم آلاسکا احتمالاً نرخ سرطان را بالا می برد و پروژه شاریوت برای اینیوپیات ها درست مثل یک بیماری از درون ویرانگر بود.

تا اواسط سال 1961، پوشش رسانه ای و مطالعات زیست محیطی پروژه شاریوت، باعث شد تا این پروژه در سراسر آمریکا مخالفان زیادی داشته باشد. کمیسیون انرژی اتمی آمریکا در واکنش به این اعتراضات، پروژه آزمایشی دیگری به نام "گنوم" را در نیومکزیکو آغاز کرد که قرار بود کاملاً در زیر زمین مهار شود؛ اما چنین نشد؛ تشعشعات به اتمسفر نشت کردند و تخلیه و پاک سازی لازم شد. حتی ماه ها بعد، این کمیسیون مجبور شد تا خوراک دام سالم برای کشاورزان آن محدوده را فراهم کند.

شکست این آزمایش، مخالفت های بی سابقه ای علیه پروژه شاریوت را برانگیخت و عملاً اولین جنبش بزرگ محیط زیستی در آمریکا را رقم زد. تا سال 1962، مخالفت های عمومی به اوج رسید و تابستان همان سال، کمیسیون انرژی اتمی آمریکا بی سروصدا از پروژه شاریوت صرف نظر کرد و یک دهه بعد پروژه پلاوشیر هم رسماً کنار گذاشته شد.

بااین حال، ایده استفاده سازنده از انرژی هسته ای هرگز کاملاً کنار گذاشته نشد. ایلان ماسک چندین بار پیشنهاد کرده که می توان با دستگاه های گرماهسته ای سیاره مریخ را برای سکونت انسان تغییر داد. دونالد ترامپ هم ایده استفاده از "بمب های هسته ای" برای متلاشی کردن طوفان های عظیم را مطرح کرده.

کافمن بر این باور است که قانع کردن افکار عمومی برای پذیرش چنین پروژه هایی فوق العاده سخت خواهد بود. کافمن دراین باره ادامه داد: اتفاقاتی رخ می دهند که اصلاً انتظارش را ندارید؛ اما وقتی در جعبه ای را باز کردید، بستن دوباره آن بسیار سخت است.

منبع: خبر آنلاین