فرارو- از مورفی و کولبرن تا چهره های معاصر، انسان ها همواره در پی درک کیفیت اسرارآمیز و ناپایداری بوده اند که موفقیت های استثنایی را شکل می دهد و به آن نبوغ می گوییم.

به نقل از آتلانتیک، وقتی پاول مورفی هفت بازی شطرنج را همزمان و با چشم بند انجام می دهد، وقتی کولبرن جوان راه حل فوری یک مسئله ریاضی با پنجاه و شش عدد ارائه می دهد، ما با شگفتی و حیرت درمانده می شویم ، این جملات را جی. براونلی براون در سال 1864 نوشت. مقاله او در نشریه آتلانتیک با یک تیتر ساده منتشر شد: نبوغ . تنها هفت سال پس از تأسیس این مجله، نویسندگان آن به یکی از بزرگ ترین پرسش های قرن نوزدهم پرداخته بودند: چگونه می توانیم نبوغ را تعریف کنیم، همان واژه روزمره ای که برای توصیف افراد استثنایی به کار می بریم؟

امروز دو نابغه ای که براون به آن ها اشاره کرده بود، تقریباً فراموش شده اند. مورفی یک نابغه شطرنج اهل نیواورلئان بود که از بازی خسته شد و تنها در 22 سالگی قید رقابت جدی را زد. گفته می شود او در 47 سالگی در حمام درگذشت. داستان زِرا کولبرن حتی غم انگیزتر است: در کودکی استعداد خاصی از او دیده نمی شد تا اینکه پدرش شنید او پس از چند هفته تحصیل، جداول ضرب را تکرار می کند. این پسر کوچک اهل ورمانت سپس به عنوان یک ماشین محاسبه ذهنی به اروپا برده شد، برای تشخیص اعداد اول و غیره و با حمایت به یک مدرسه ای گران قیمت فرستاده شد. اما مانند بسیاری از کودکان نابغه، زندگی بزرگسالی او چندان موفقیت آمیز نبود و در 34 سالگی بر اثر سل درگذشت.

فریدریک هنری هادج در سال 1868 در آتلانتیک نوشت: هر انسانی، طبق پیشگویی، دارای دیمونی است که موظف است از آن پیروی کند؛ کسانی که بدون چون و چرا از این هدایت تبعیت می کنند، روح های پیشگو و مورد علاقه خدایان هستند. این نیروی ناخواسته و غیرقابل محاسبه همان چیزی است که ما آن را نبوغ می نامیم.

تا اواسط قرن بیستم، آتلانتیک از همین تعریف قدیمی استفاده می کرد و درباره افرادی می نوشت که دارای نبوغ بودند، نه کسانی که خودشان نابغه به شمار می رفتند. افراد توصیف شده شامل ریچارد اشتراوس، لئو تولستوی، جورج گرشوین، کورمک مک کارتی، آلیس مونرو و ادیت وارتون بودند و لقب آخر توسط گور ویدال داده شده بود. همچنین بازیکن 23 ساله هاکی بابی اور، کارتون راگراتز و شبکه خرید QVC نیز در این دسته قرار می گرفتند.

این گونه ادعاها به دلیل ماهیت بسیار ذهنی، توجه برانگیز هستند. کریستوفر هیتچنز شاعر اِزرا پاوند را نابغه می دانست، اما نویسنده مشهور داستان های معمایی، دوروتی ال. سییرز، را ادیب بی روح می خواند. در سال 1902، یک نویسنده زن در این مجله با قاطعیت اعلام کرد هیچ نویسنده زن بزرگی وجود ندارد که با جوونال، اوریپیدس یا میلتون قابل مقایسه باشد.

آرتور سی. کلارک، نویسنده علمی-تخیلی، یک بار نوشت هر فناوری پیشرفته ای که به اندازه کافی پیشرفته باشد، از جادو قابل تشخیص نیست. مشابه همین گزاره درباره نبوغ نیز صادق است. در گذشته، استعدادهای مورفی و کولبرن به مداخله الهی نسبت داده می شد، اما در آمریکا قرن نوزدهم، توضیح دیگری مورد نیاز بود. براون نوشت: ما بی فایده به دنبال راز این مهارت می گردیم. این راز خصوصی است، به همان اندازه از کسانی که آن را دارند پنهان است که از کسانی که ندارند.

برای شکارچیان نبوغ، یکی از منابع امیدبخش استعدادهای استثنایی وراثت بود. در زمان نگارش مقاله براون، نظریه تکامل و انتخاب طبیعی چارلز داروین (که شش سال پیش ارائه شده بود) در محافل علمی غرب بررسی می شد. مطالعه ژنتیک نوید روش های جدیدی برای درک نبوغ را می داد؛ همان کیفیت ناپایدار که مقاومت زیادی در برابر توضیح داشت.

نسخه نخست کتاب نبوغ ارثی اثر فرانسیس گالتون، پسرخوانده داروین، در سال 1870 در آمریکا منتشر شد. هدف گالتون طبقه بندی افراد بر اساس توانایی ذهنی و دستاوردهای زندگی بود. آتلانتیک همان سال کتاب را بررسی کرد و تفاوت میان افراد بالاترین و پایین ترین گروه گالتون را تفاوت میان شکسپیر و احمق ترین فرد ثبت شده در متون پزشکی دانست. این دیدگاه سرد و علمی نسبت به نبوغ، کمتر انسانی بود.

گالتون همچنین اصطلاح اروژنیس را ابداع کرد و رمانی ناتمام درباره دنیایی آرمانی نوشت که در آن ازدواج تنها پس از آزمایش های گسترده برای تناسب تولیدمثل ممکن بود و افراد ناموفق به اردوگاه های کار فرستاده می شدند. محبوبیت این ایده باعث شد دیوان عالی آمریکا در سال 1927، سلب حق تولیدمثل از افراد کم هوش را توجیه کند و هم زمان، رژیم هیتلر در آلمان نازی حدود 400 هزار نفر را تحت عنوان بهداشت نژادی عقیم کرد.

از ابتدا، ایده های گالتون درباره نبوغ به وضوح نژادی بود؛ او معتقد بود اروپاییان از نظر ذهنی برتر از آفریقایی ها و یونانیان باستان از هر دو برترند. با این حال، آتلانتیک مقاله ای منتشر کرد که با این تبعیض مقابله می کرد. هاولاک الیس در سال 1893 نوشت بسیاری از نبوغ های معاصر ریشه های مختلط داشتند.

امروزه بیشتر ژنتیک دانان پذیرفته اند که بخشی از هوش ارثی است، اما این مسئله تنها توضیح دهنده نبوغ نیست. نویسنده ناشناس بررسی نبوغ ارثی در سال 1870 نوشت: ما نمی توانیم نژاد کاملی از نیوتن ها و شکسپیرها بسازیم. یک نابغه ممکن است ژن های خود را منتقل کند، اما شخصیت و شرایط اجتماعی که موفقیت او را شکل داده، قابل انتقال نیست.

مطالعه نحوه اعطای عنوان نابغه نشان می دهد این فرایند ناقص و تغییرپذیر است. اما همین روش، تا حد زیادی، بهترین روشی است که می توان برای شناخت و توصیف نبوغ به کار گرفت. نبوغ، مفهومی که از مورفی و کولبرن تا امروز توجه بشر را جلب کرده، ترکیبی از استعداد، شانس و شرایط اجتماعی است و هر تلاش برای تعریف آن، بدون توجه به این عوامل، ناقص خواهد بود.