آژانس های اطلاعاتی دشمن توانسته اند با نفوذی هایشان در ایران، دست به شبکه سازی های گسترده و جزیره ای بزنند؛ چرا که با وجود آنکه چندین نهاد اطلاعاتی موازی در ایران در حال کار هستند و هر چند وقت یک بار خبر از متلاشی شدن یک شبکه جاسوسی منتشر می شود، شبکه ای دیگر ماموریتی دیگر را انجام می دهند.

به گزارش خبرآنلاین، شامگاه چهارم اکتبر 1973 فرد پشت خط در یک تماس تلفنی از پاریس، به رابطین موساد در لندن اطلاع می دهد که باید رییس شان را ببیند؛ رییس موساد هم چون بهترین جاسوس نهادش چنین درخواستی داشت، با جت شخصی از تل آویو به لندن رفت تا در زمان مقرر و در مکان تعیین شده ملاقات کنند.

پنجم اکتبر 1973 بهترین جاسوس به رییس موساد اطلاع می دهد که فردا ششم اکتبر یعنی یوم کیپور روز مقدس یهودیان، مصر قصد دارد حمله ای عظیم به اسراییل داشته باشد؛ او محورها و نیروهای شرکت کننده در جنگ را هم اطلاع می دهد؛ ساعت 2 بعدازظهر ششم اکتبر، اطلاعات جاسوس بزرگ یا همان بهترین جاسوس درست از آب در آمد. بهترین جاسوس که چنین اطلاعاتی را در اختیار بزرگترین دشمن آن زمان مصر قرار داد کسی نبود جز اشرف مروان داماد جمال عبدالناصر رهبر محبوب مصر.

نیمه شب 13 ژوئن 2025.23 خرداد 1404؛ سکوت شبانه تهران با صدای بمب ها و موشک های اسراییلی در هم می شکند؛ طی چند ساعت ده ها فرمانده عالیرتبه نظامی کشور و دست اندرکاران ارشد برنامه هسته ای ایران، مورد هدف جنگنده ها و پهپادهای اسراییلی قرار می گیرند. محل های دقیق و حتی محل خوابیدن اهداف ترور در اختیار خلبانان و هادیان پهپادها قرار داشت؛ همزمان تعدادی از لانچرها و موشک ها نیز هدف قرار گرفتند. جنگنده های اسراییلی و پهپادهایشان در آسمان بی دفاع تهران جولان می دادند. دود ناشی از انفجارها آسمان تهران را فرا گرفته بود؛ غالب اهداف اولیه، موردف هدف قرار گرفته بودند.

ایران در شوک و بهتی عمیق فرو رفت. اهداف مورد اصابت قرار گرفته جزو اهدافی محرمانه و سری بودند.

از همان ابتدا این سوال پیش آمد که این اطلاعات از کجا آمده بود؟ چه کسی نقشه های دقیق را در اختیار موساد و بخش اطلاعات نظامی ارتش اسراییل (آمان) قرار داده بود؟

حمله 23 خرداد و جنگ 12 روزه اسراییل داستان نفوذی ها را در یادها زنده کرد؛ اما نتوانست جلوی کار آن ها را به نفع اسراییل بگیرد. این جنگ باعث شد تا قبح صحبت از وجود نفوذ و نفوذی در سیستم حاکمیتی ایران بریزد و مقامات هم از آن صحبت کنند؛ جدیدترین آن ها هم علی لاریجانی دبیر جدید شورای عالی امنیت ملی است که گفته موضوع نفوذ در ایران جدی است . هرچند حرف تازه و نویی نیست، و حتی لاریجانی هم پیش از این در گفت وگو با خبرآنلاین موضعی مشابه داشت، اما اینکه از جایگاه دبیر شورای عالی امنیت ملی چنین حرفی را بگوید، یعنی ماجرا خیلی جدی است و در حد داستان و مقایسه با اشرف مروان و اشرف مروان ها دیگر نیست.

اخیرا هم محمد سرافراز رییس پیشین صداوسیما در مصاحبه با انتخاب از وجود یک نفوذی اعظم در سطوح بالای حاکمیتی کشور سخن گفته است. به گفته او بعد از جنگ 12 روزه برخی افراد با صحبت از نقش واتس اپ اطلاعاتیی غلط داده اند و بنا بر اعتقاد او باید می رفتند سراغ همین افراد که شما چرا اطلاعات غلط می دهید .

در همین جنگ اخیر میزان نفوذ چنان خودنمایی کرد که تا عادی ترین فرد جامعه که دنبال کننده مسائل سیاسی نیست را هم به این نتیجه رساند که یک نفر باید به اسراییلی ها خبر داده باشد.

اما روایت ها از جنگ 12 روزه نشانگر وجود نفوذ در سطحی تاثیرگذار و موثر است.

فیاض زاهد عضو شورای اطلاع رسانی دولت گفته که ساعت یک و نیم بامداد جمعه 23 خرداد، سردار سلامی فرمانده کل وقت سپاه با پیمان جبلی رییس صدا و سیما تماس گرفته و خبر می دهد که امشب قرار است به کشور حمله نظامی شود. او این سخنان را به نقل از جبلی در هیات دولت بیان می کند. اما نکته عجیب این است که دو ساعت بعد از آن تماس، سردار سلامی با وجود آگاهی از زمان حمله، مورد هدف قرار می گیرد. عجیب تر از آن، ترور سردار حاجی زاده فرمانده هوافضای سپاه به همراه چندین تن از فرماندهان ارشد این نیرو است.

حدود یک ساعت و نیم بعد از ترور سردار سلامی، ساعت 5 صبح و در حالیکه قاعدتا فرمانده وقت هوافضای سپاه از ترور فرمانده کل خبردار شده بوده، مورد هدف قرار می گیرد. البته روایت رسانه های غربی این است که موساد با ایجاد خط تماسی جعلی با فرماندهان ارشد هوافضای سپاه، آن ها را به یکی از محل های جلسات کشانده و وقتی مطمئن از حضور آن ها شده است، محل مورد نظر را با موشک مورد هدف قرار داده است.

به لحاظ امنیتی وقتی سردار سلامی از حمله نظامی خبر داشته، قاعدتا باید پروتکل ها برای او، افزایشی چند برابری داشته و او و همراهانش در محل هایی امن جلسات را برگزار می کردند یا اتاق جنگ را در محلی مخفی و امن تشکیل می شده است. اما اگر این پروتکل نیز رعایت شده باشد و باز هم مورد هدف قرار گرفتند، که نشاندهنده یک چاله بزرگ امنیتی است؛ یا مورد سردار حاجی زاده نیز همینطور.

مورد عجیب تر از ترورهای شب نخست جنگ، حمله به محل جلسه شورای عالی امنیت ملی است؛ دوشنبه 25 خرداد وقتی سران سه قوه، وزرای کلیدی کابینه و فرماندهان ارشد نظامی که به تازگی منصوب شده بودند، در سری ترین حالت ممکن جلسه ای را در طبقات زیرهمفک ساختمانی در محله ای دور از انتظار در غرب تهران برگزار می کردند، مبادی ورودی و خروجی آن مورد هدف موشک های جنگنده های اسراییلی قرار گرفت و بنا بر روایتی آخرین موشک یا بمب که تمام کننده کار بوده، عمل نکرده است و به طرز معجزه آسایی سران سه قوه، مقامات ارشد و فرماندهان عالیرتبه نظامی تنها برخی شان زخمی شدند و همگی سالم محل را ترک کردند.

این جلسه قاعدتا در عالی ترین سطح حفاظتی برگزار شده و شدیدترین پروتکل های امنیتی درباره آن رعایت شده است، اما احتمالا نفوذی اعظم که معلوم نیست در کجا قرار گرفته، مختصات و حتی ساعت دقیق تشکیل جلسه را برای کارفرمای خود در تل آویو ارسال کرده است و آن ها هم برای خلبانان اف 16 و اف 35های بر فراز آسمان تهران.

چنین حمله ای مسلما بدون گرای لحظه ای امکان پذیر نبود؛ چرا که با توجه به سطح حفاظت در وضعیت جنگی، ممکن بوده که در آخرین دقایق قبل از جلسه محل جلسه تغییر یابد و چه بسا چنین اقدامی شده باشد و آخرین مکان اعلامی برای جلسه شورای عالی امنیت ملی، همین طبقات زیرین ساختمانی در غرب تهران باشد.

نفوذ در جنگ اخیر نمایه های دیگری هم دارد؛ نمایه هایی که با کمی چیدمان قطعات کنار یکدیگر باز هم نتیجه اش می شود نفوذ در سطح موثر.

اما ماجرای نفوذ چندان موضوع جدیدی نیست؛ بارها گفته شده اما هیچگاه آنطور که باید به آن پرداخته نشده است.

در برخی اظهارنظرها نسبت به نفوذ هشدارهای مستقیمی داده شده که انگار کسی آن را جدی نگرفته بود.

نفوذ چنان عمقی پیدا کرده است که 4 سال پیش علی یونسی در گفت وگویی تاکید کرده بود که نفوذ موساد در حاکمیت چنان بالاست که جا دارد تمام مقامات جمهوری اسلامی نسبت به جان خود نگران باشند.

این اظهارات اگر از سوی یک کارشناس سیاسی یا یک تحلیلگر بیان شده باشد می شد آن را در حد یک اظهارنظر در نظر گرفت اما، این هشدار از سوی شخصی داده شده که 7 سال وزیر اطلاعات کشور بوده و پیش از این هم در مناصب امنیتی مشغول به کار بوده است و با زیر و بم اکوسیستم امنیتی و اطلاعاتی آشناست. اما باز هم کسی آن را جدی نگرفت و در حد جنجال خبری با آن برخورد شد. این اظهارات در حالی صورت گرفته بود که کمتر از یک سال قبل از آن محسن فخری زاده از مهمترین چهره های برنامه هسته ای ایران در آبسرد دماوند و در حالی که در جاده به سمت تهران بوده، در یک عملیات عجیب ترور شده بود.

اگر نحوه عملیات ترور فخری زاده که یکی از پیچیده ترین و مدرن ترین عملیات های ترور بوده، کنار گذاشته شود، مسیر رفت و آمد و زمان آن، مساله ای نبوده که عیان بوده و به راحتی قابل کشف باشد. هرچند ترور فخری زاده یک عملیات پیچیده بود، اما نباید نقش عامل انسانی را از یاد برد؛ اگر در عملیات ترور بخش چهره زنی و شلیک توسط هوش مصنوعی انجام شده باشد اما الگوی سفر آخر هفته، مسیر حرکتی و زمان آن، مساله ای نیست که با هوش مصنوعی بتوان آن را به دست آورد و عامل انسانی باید به یاری هوش مصنوعی بیاید.

شاید ترور فخری زاده را باید نقطه عطفی در افشای حد و حدود نفوذ در کشور دانست؛ چرا که بعد از آن بود که مقامات ارشد سابق و فعلی زبان به افشای میزان نفوذهای صورت گرفته پرداختند. به غیر از سخنان مهم و افشاگرانه محسن رضایی فرمانده اسبق سپاه پاسداران، محمود احمدی نژاد رییس جمهوری اسبق بود که در گفت وگویی در سال 1400 یک شایعه را که پیش از این مطرح شده بود، تایید کرد. احمدی نژاد در مصاحبه با سی ان ان ترک گفته بود که بالاترین مسئول مقابله با جاسوسان اسراییلی در وزارت اطلاعات خودش جاسوس اسراییل بود .

سخنان احمدی نژاد در بسیاری از رسانه های داخلی سانسور شد؛ چون رسانه ای حاضر نبود با انتشار این سخنان ریسک کند؛ هرچند گوینده رییس جمهوری سابق ایران باشد.

در ماجرای سرقت اسناد هسته ای که ابتدا با کتمان مقامات مختلف روبرو شد، برخی معتقد به نفوذ بودند؛ از جمله محسن رضایی که سرقت اسناد هسته ای را تایید کرده بود و آن را ناشی از آلودگی امنیتی دانسته بود: کشور به طور گسترده یک آلودگی امنیتی پیدا کرده است و نمونه آن این است که کمتر از یک سال، سه رویداد امنیتی اتفاق افتاده است؛ دو انفجار و یک ترور. قبل از این، اسناد به کلی سری هسته ای ما سرقت شده است و قبل از آن چند ریز پرنده مشکوک آمدند و کارهایی انجام دادند. پس معلوم است آلودگی امنیتی پیدا کرده ایم. او این سخنان را چند ماه پس از ترور محسن فخری زاده بیان کرده بود.

موردی که احمدی نژاد بیان کرده، مشخص نیست همانی است که مجید انصاری معاون پارلمانی دولت در زمان حسن روحانی در آخرین جلسه مجلس تندروی نهم بیان کرد یا خیر.

ماجرا از این قرار بود که خرداد 1395 طرح نحوه انتصاب اشخاص در مشاغل حساس در مجلس نهم به صحن آمد؛ در آخرین جلسه آن دوره از مجلس. یکی از مفاد طرح اضافه شدن سازمان اطلاعات سپاه به مراجع چهارگانه استعلام برای مشاغل حساس بود که نهایتا به تصویب نیز رسید. اما انصاری که به عنوان نماینده دولت در آن جلسه در مخالفت با طرح صحبت می کرد، دست به افشای خبری مهم زد که آن زمان در هیاهوی افتتاح مجلس دهم گم شد: ممکن است در موردی کسی نفوذ کرده باشد مگر در همان نهادها و ارگان هایی که اکنون از آن ها صحبت می شود نفوذ نبوده؟ ما فردی داشتیم که در همانجا نفوذ کرده بود و اعدام هم شده است. همین سال گذشته انجام شد.

با این وجود، رسانه ها و مسئولان مربوطه به این سخنان توجه نکردند و درخواستی برای شفاف سازی ماجرا مطرح نشد و مسئولان نیز توضیحی برای تنویر افکار عمومی مطرح نکردند.

کلمه نفوذ تقریبا از سال های ابتدایی دهه 90 خورشیدی وارد ادبیات سیاسی ایران شد؛ زمانی که سازمان اطلاعات سپاه آبان سال 1394 تعدادی از روزنامه نگاران را به اتهام آنچه نقش آفرینی در پروژه نفوذ خوانده شد، بازداشت کردند. این بازداشت ها با پوشش گسترده در رسانه هایی مانند صداوسیما و وابسته به برخی نهادها همراه بود. صداوسیما حتی فردی با نام مستعار عاصف را با عنوان کارشناس سازمان اطلاعات سپاه در گفت وگوی ویژه خبری روی خط تلفن آورد تا برای مخاطبان خود این کلمه تازه وارد به ادبیات سیاسی را شرح بیشتری دهد. او اتهام روزنامه نگاران بازداشتی را اینگونه بیان کرد که آن ها تلاش می کردند توسط تئوریسین های امنیتی سرویس های اطلاعاتی غرب این شبکه را برای ادراک سازی افکار عمومی و تشکیل شبکه های سازمان دهی شده در داخل کشور ایجاد کنند.

آن زمان برجام به تازگی منعقد شده بود و سعی می شد تا نفوذ در میان روزنامه نگاران و حامیان برجام جلوه داده شود و آن ها را به عنوان متهمین اصلی نفوذ در کشور معرفی کنند.

حسن روحانی رییس جمهوری وقت هم از این دستگیری ها و نسبت دادن نفوذ به یک طیف انتقاد کرده و گفته بود: باید به طور واقعی و جدی با هر گونه نفوذ بیگانگان مبارزه کنیم و نباید عده ای با کلمه نفوذ، بازی کنند. اگر رهبری انقلاب کلامی را عنوان می کنند به درستی آن را بفهمیم و پیاده کنیم و اجازه ندهیم افرادی از این کلمات در راستای منافع شخصی، گروهی و جناحی خود سوء استفاده کنند.

اما رفته رفته نشان داده شد که یک روزنامه نگار یا تحلیلگر سیاسی منتقد قدرتی برای اعمال در آنچه نفوذ مدنظر برخی دستگاه های امنیتی خوانده می شد، ندارند. چرا که مواضع آن ها روشن است و نمی توانند به مراکز تصمیم ساز و تصمیم گیر یا نهادهای مهم راه پیدا کنند.

کم کم با برخی خبرها و وقایع مشخص شد که نفوذی شمایلی مانند یک روزنامه نگار منتقد یا تحلیلگر سیاسی دگراندیش ندارد؛ بلکه شبیه به چهره ای مانند علیرضا اکبری معاون وزیر دفاع در زمان وزارت علی شمخانی دارند؛ پیشانی پینه بسته؛ پیراهن یقه گرد و دکمه های بسته شده تا بالا؛ ته ریشی که صدق ریش کند و تسبیحی در دست. در مورد اکبری باید مخالفت های تند با برجام را هم اضافه کرد؛ مواضعی شبیه به تندروهای مخالف برجام.

طبق آنچه در ایسنا آمده او مرداد ماه 1382 مهمترین بهره از سلاح هسته ای را ایجاد نوعی بازدارندگی و برتری قوا دانسته بود. او سال 1385 در حالی که مشغول جاسوسی برای بریتانیا بوده، تحریم ها را باعث بیشتر شکوفا شدن ظرفیت های ملی ارزیابی کرده بود که بر خلاف خواسته امریکا به سمت استقلال بیشتر می رویم .

سال ها گذشت و با ترورهایی که انجام شد و در نهایت جنگ 12 روزه، پرده از چهره نفوذی ها برداشته شد؛ نفوذی هایی که تا آنجا پیش رفته اند که محل سری ترین جلسات نظام را می دانند و در لحظه گرای آن ها را به اسراییل می دهند.

با توجه به آنچه در جنگ 12 روزه دیده شد، نفوذ دیگر به یک نفر و دو نفر یا یک گروه یا حضور در یک نهاد بازنمی گردد؛ وقتی اطلاعات خرد در کنار یکدیگر قرار می گیرند، پازلی را تشکیل می دهند که نشانگر حضور مویرگی نفوذی ها در نهادها و مراکز حساس است. به عبارت دیگر آن ها سال ها افرادی را در نهادهایی حساس و موثر وارد کرده اند و مانند یک نهال آن را آب و کود داده اند تا به بار دادن برسد؛ بار دادن یک نفوذی زمانی است که به جایگاهی مهم دست یابد که به واسطه آن به اطلاعات حساس و تاثیرگذار دسترسی داشته باشد.

حالا شواهد نشان می دهد که نفوذی های نهادهای اطلاعاتی خارجی به بار نشسته اند و می توانند جای فرماندهان عالی نظامی ایران را برای حمله در اختیار کارفرمای خود قرار بدهند یا الگوریتم رفت و آمد آخر هفته مهمترین فرد در موضوع هسته ای را پیدا کنند و در یک عصر جمعه وسط یک جاده که کسی انتظار ندارد، آن ها منتظر محسن فخری زاده باشند.

آژانس های اطلاعاتی دشمن توانسته اند با نفوذی هایشان در ایران، دست به شبکه سازی های گسترده و جزیره ای بزنند؛ چرا که با وجود آنکه چندین نهاد اطلاعاتی موازی در ایران در حال کار هستند و هر چند وقت یک بار خبر از متلاشی شدن یک شبکه جاسوسی منتشر می شود، شبکه ای دیگر ماموریتی دیگر را انجام می دهند؛ مانند ترور اسماعیل هنیه رییس دفتر سیاسی حماس در تهران که دو روز قبل از آن، اسماعیل خطیب وزیر اطلاعات از انهدام بزرگترین شبکه جاسوسی موساد در ایران خبر داده بود.

از سوی دیگر نفوذ در سطوح دیگر و پایین تر از جایگاه های موثر نیز وجود دارد؛ به طور مثال در سطح کارشناسی نهادها و دستگاه ها که باعث می شود مقامات تصمیم گیر و نصمیم ساز اقداماتشان بر اساس القائات آن ها انجام شود. اما در مجموع نفوذ در سطح بالاتر اثر بیشتری دارد و نتیجه ای عمیق تر.

بنا بر این می توان اینگونه نتیجه گرفت که نفوذی ها در میان افراد عادی و روزنامه نگاران منتقد و تحلیلگران سیاسی دگراندیش و حتی کسانی که ویدئو به رسانه های فارسی زبان ارسال می کنند یافت نمی شوند؛ بلکه باید در دستگاه ها و نهادهایی جستجو شوند که به اطلاعات مهم و تعیین کننده دسترسی دارند.