| در ادامه به این سوال پاسخ خواهیم داد که مکانیسم ماشه چیست و چه تاثیری بر اقتصادایران دارد؟ مکانیسم ماشه به زبان ساده مکانیسم ماشه یکی از ابزارهای کلیدی فشار غرب علیه ایران در چارچوب برجام است. فعال شدن آن می‌تواند نه‌تنها بازگشت تحریم‌های بین‌المللی را به‌دنبال داشته باشد، بلکه پیامدهایی چون سقوط بیشتر ارزش ریال، کاهش تبادلات تجاری، و افزایش بی‌ثباتی در صحنه سیاسی و اقتصادی را نیز در پی خواهد داشت. مکانیسم ماشه بخشی از قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل است که پس از امضای توافق هسته‌ای برجام در سال 2015 تصویب شد. این سازوکار به کشورهای عضو برجام (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا و آلمان) اجازه می‌دهد در صورت نقض تعهدات برجامی از سوی ایران، روند بازگرداندن تحریم‌های پیشین شورای امنیت را آغاز کنند. شکست مذاکرات ایران و آمریکا و بازگشت اسنپ بک زومیت درباره خطر فعالسازی مکانیسم ماشه نوشت: در روزهایی که بازار ارز نوسانات شدیدی را تجربه می‌کند و دلار در روز پنجم شهریور ماه تا 99 هزار تومان پیش رفته است، این گزارش اهمیت ویژه‌ای برای فعالان اقتصادی دارد. اتاق بازرگانی هشدار می‌دهد که شکست مذاکرات می‌تواند ترکیبی از تحریم‌های شورای امنیت و فشارهای ثانویه آمریکا را بر اقتصاد ایران تحمیل کند و کشور را با چالش‌های جدی مواجه سازد. سناریوی اول تاثیر مکانیسم ماشه بر اقتصاد ایران در سناریوی خوش‌بینانه، با وجود بازگشت تحریم‌ها، اقتصاد ایران بهترین عملکرد ممکن را خواهد داشت. در این حالت، نرخ ارز به 115 هزار تومان، تورم به 60 درصد و رشد اقتصادی به 1.5 درصد مثبت می‌رسد. هرچند نرخ بیکاری به 10.5 درصد افزایش می‌یابد، اما ارزش بازار بورس تا 120 میلیارد دلار رشد خواهد کرد. سناریوی دوم تاثیر مکانیسم ماشه بر اقتصاد ایران اما در سناریوی محتمل که بیشترین شانس وقوع را دارد، اقتصاد وارد یک دوره رکود تورمی می‌شود. دلار به 135 هزار تومان جهش کرده، تورم تا 75 درصد اوج می‌گیرد و رشد اقتصادی به منفی یک درصد کاهش می‌یابد. در این شرایط، بیکاری به 12 درصد رسیده و ارزش بازار بورس به 90 میلیارد دلار تنزل پیدا می‌کند. سناریوی سوم تاثیر مکانیسم ماشه بر اقتصاد ایران نگران‌کننده‌ترین چشم‌انداز در سناریوی بدبینانه ترسیم شده است. در این حالت، اقتصاد ایران با یک بحران عمیق مواجه خواهد شد. نرخ دلار به 165 هزار تومان، تورم به بیش از 90 درصد و نرخ بیکاری به 14 درصد خواهد رسید. رشد اقتصادی نیز با سقوط به منفی سه درصد، رکود را عمیق‌تر خواهد کرد و ارزش بازار بورس تا 65 میلیارد دلار افت می‌کند. به باور کارشناسان اتاق بازرگانی، عواملی چون کاهش ذخایر ارزی، محدودیت در فروش نفت، تشدید انتظارات تورمی و ریسک‌های ژئوپلیتیک، دلایل اصلی این جهش ارزی پیش‌بینی‌شده هستند. علاوه بر این، تشدید تحریم‌ها با مختل کردن زنجیره تأمین و توقف پروژه‌ها، به رکود تولید و افزایش بیکاری دامن خواهد زد. این گزارش، هشداری جدی برای سیاست‌گذاران و فعالان اقتصادی است تا با درک پیامدهای هر سناریو، برای آینده اقتصاد ایران تدابیر لازم را اتخاذ کنند. شاخص مقدار در 2025 (تا مرداد) سناریوی خوش‌بینانه سناریوی محتمل سناریوی بدبینانه | نرخ ارز آزاد (تومان) | 93000 | 115000 | 135000 | 165000 | | تورم سالانه (درصد) | 50 درصد (پایه بانک مرکزی) | 60 درصد | 75 درصد | 90 درصد | | رشد اقتصادی (GDP) | 0.3 درصد (بر اساس IMF) | 1.5 درصد | 1- درصد | 3- درصد | | سرمایه‌گذاری خارجی (میلیارد دلار) | یک (سال 2023) | 1.2 | 0.8 | 0.4 | | درآمد نفتی (میلیارد دلار) | 32 | 38 | 28 | 18 | | ارزش بازار بورس (میلیارد دلار) | 100 | 120 | 90 | 65 | | نرخ بیکاری (درصد) | 9.6 درصد (مرکز آمار ایران) | 10.5 درصد | 12 درصد | 14 درصد | | شاخص سهولت کسب‌وکار (رتبه) | 134 | 130 | 140 | 148 | جدول پیش‌بینی شاخصی‌های کلان در سال 2025 (در صورت اجرای مکانیسم ماشه) منبع: اقتصاد آنلاین | 
خبر بد برای ساپینتو ؛ تیم جاسوسی سه نفره اروپایی‌ها علیه استقلال!
مکانیسم ماشه چیست و شامل چه تحریم‌هایی می‌شود؟ / 3 سناریو قیمت دلار پس از اسنپ بک
حرف آخر سخنگوی دولت درباره مطالبه کنکوری