عباس عبدی در اعتماد نوشت: پس از جنگ اخیر محتواهای گوناگونی تولید شد تا به مردم آموزش داده شود که چگونه تاب آور شوند و آن را حفظ کنند. یکی از نمونه های خوب آن سخنرانی دکتر مکری با عنوان چه کسانی در بحران ها نمی شکنند؟ است. گرچه مخاطب و هدف اصلی این تولیدات آموزشی مردم به معنای عموم هستند ولی اگر مسوولان نیز وقت بگذارند و آن را گوش کنند حتما بهره فراوان خواهند برد؛ به ویژه اینکه تاب آوری مسوولان می تواند به تاب آوری کشور منجر شود و برعکس.

یکی از نکات جالب آن تفاوت در نگاه وضعیت با طرح دو پرسش چرا؟ و چه؟ است. این تفاوت را من در قالب دو رویکرد گذشته نگر و آینده نگر توصیف کرده ام. اینکه ما همیشه دنبال این هستیم که ببینیم چرا به نقطه کنونی رسیده ایم؟ منطق آن هم روشن است. گذشته چراغ راه آینده است. ولی در اجرای این کار که درست هم هست مرتکب چند خطا می شویم. اول اینکه در عمل در گذشته می مانیم و فراموش می کنیم که فهم آن را برای ساختن آینده ای بهتر می خواستیم و درک ما از گذشته به تنهایی دردی را درمان نمی کند.

در واقع گذشته انتها ندارد مثل اقیانوسی است که هر چه فرو برویم به کف آن نمی رسیم و به جایی می رسیم که دیگر توان نفس کشیدن و بازگشت هم نداریم. خطای دیگر این است که رفتن به گذشته برای قضاوت کردن و محکوم و حاکم کردن این و آن است و چون دادگاه رسیدگی به گذشته فاقد آیین دادرسی و قضات مستقل است، هیچ گاه پرونده های آن بسته نمی شود، فرصتی برای ورود به آینده پیش نمی آید.

نمونه اخیر آن و در شرایطی که اکنون با فعال شدن بند اسنپ بک مواجهیم دنبال مقصریابی از بند مزبور هستند تا او را دادگاهی کنند! کسانی که خودشان 6 قطعنامه قبلی را در دامن ایران گذاشتند. فرد مطلعی هم نوشته بود که 6 قطعنامه علیه ایران صادر کردند و کسی مسوولیت آن ها را نمی پذیرد حالا دنبال مسوول پیدا کردن برای بازگشت آن ها هستند. این یعنی نه می خواهیم و نه می توانیم از این وضعیت عبور کنیم. اکنون وقت پرسیدن چه باید کرد است.

اینکه مکرر گفته می شود، اروپا صلاحیت حقوقی و سیاسی و اخلاقی را برای احیای مکانیسم ماشه ندارد یا برای گفت وگوهای غیرمستقیم با امریکا صرفا در حوزه هسته ای و مشروط بر پذیرش حق غنی سازی وعدم حمله نظامی امریکا به ایران هنگام مذاکرات آماده ایم؛ مساله ای را حل نمی کند. در واقع به زبان دیگری می گوییم اسنپ بک را فعال کنید، ما آماده ایم. تا اینجا هم مساله ای نیست. پرسش این است که بعدش چه خواهید کرد؟ اینکه برخی افراد در سیما می آیند و غیرمسوولانه می گویند اجرایی شدن اسنپ بک فرقی با الان ندارد و از تحریم های امریکا بدتر نیست، یادآور همان گزاره های مشهور قبلی است که قطعنامه ها را کاغذپاره می دانست.

چه باید کرد؟ اولین کار باید مدیریت پرونده هسته ای متمرکز و روشن و هماهنگ باشد. در واقع وفاق درون ساختاری در این مساله باید صد درصدی باشد. اجازه خرابکاری هم به مجلس و افراد بی مسوولیت داده نشود. کوچک ترین اختلاف درون ساختاری مساله ساز است. دومین کار باید ابتکار و ایده های روشنی و رو به آینده داشت و آن ها را روی میز گذاشت. اسیر ذهنیت های گذشته شدن و یک پا بودن مرغ سیاست ایران، فاجعه بار خواهد بود. سیاست متصلب پیشاپیش شکست خورده است.

وضعیت کنونی ایران تهدیدآمیز و خطرناک است ولی به همان اندازه فرصت مناسبی برای انجام تغییراتی است که امید را در دل جامعه ایرانی دوباره زنده کند. تغییراتی که مثل گذشته ابتر و متناقض نباشد که در نهایت، چوب تغییرات را بخوریم ولی از نان آن محروم شویم.

با توجه به اینکه ارایه هر پیشنهادی مستلزم داشتن اطلاعات دقیق و تسلط کارشناسی است، لذا صلاحیت دادن چنین پیشنهادی را ندارم و معتقدم که اغلب افراد عادی هم فاقد این صلاحیت هستند و بهتر است از ورود به جزییات پرهیز کنند. ولی ما انتظاراتی هم داریم اینکه شعارهای بی اثر ندهید. برای مصالحه جهت منافع ملی که بزرگ ترین فضیلت و وطیفه سیاستمدار است، آماده باشید.

بدانیم که عیار افراد و حکومت ها در نحوه مواجهه آن ها هنگام شکست و ضعف و هنگامی که شرایط علیه او است، معلوم می شود و نه در زمانی که دنیا به کام است. این عیار است که تضمین کننده تاب آوری یک فرد یا سیستم است. اصراری به تعلیق یا ادامه غنی سازی، مذاکره یاعدم مذاکره مستقیم یا غیرمستقیم ندارم. اینها فرع بر نتیجه است. ولی اسیر گذشته نباید شد. نگاه به آینده و تامین منافع مردم و کشور و ایجاد امید بر اسیر خیالات شدن مقدم است. هیچ پیش فرضی در برابر این هدف اعتبار و تقدسی ندارد.