مهدی زارع، پژوهشگر زلزله، در روزنامه اعتماد نوشت: دکتر پزشکیان در مورد دلیل بحران آب و نتایج آن-مانند فرونشست زمین- به مساله درستی اشاره کرد. از فرصت استفاده می کنیم و به ایشان یادآور می شویم که در تهران معرضیت در برابر خطر زلزله نیز مهم ترین چالش در سطح ملی است.

تهران، کلان شهری پهناور در منطقه ای لرزه خیز با خطرات قابل توجهی به دلیل توسعه در نزدیکی گسل های اصلی و تراکم بالای جمعیت است که پتانسیل تلفات و جراحات را در صورت وقوع زلزله بزرگ به میزان قابل توجهی افزایش می دهد.

درصد زیادی از ساختمان های تهران، به ویژه در مناطق قدیمی تر و تاریخی تر، بناهای فرسوده و هنگام زلزله بسیار آسیب پذیر هستند. تخمین زده می شود که تقریبا 60 تا 70درصد از ساختمان های تهران در زلزله ای بزرگ مانند 7 ریشتر فرسوده یا حاشیه نشین و بسیار آسیب پذیر هستند.

بخش مهمی از ساختمان های تهران قبل از دهه هفتاد شمسی ساخته شده اند. بسیاری از ساختمان های دهه های چهل تا شصت در معرض خطر هستند. میلیون ها خانه ساخته شده از آجر و خشت غیرمسلح، به ویژه در محله های قدیمی مرکزی و جنوبی بیشترین احتمال فروپاشی کامل را دارند.

حتی پس از اجباری شدن آیین نامه، اجرای سهل انگارانه، استفاده از مصالح بی کیفیت و شیوه های ساخت و ساز ناقص موجب شده که بسیاری از ساختمان های جدیدتر نیز واقعا در برابر زلزله تاب آور نباشند.

تعداد قابل توجهی از ساختمان ها، به ویژه در مناطق فقیرنشین و حومه شهر، بدون هیچ گونه مجوز یا نظارت مهندسی ساخته شده اند. درصد زیرساخت های حیاتی آسیب پذیر (بیمارستان ها، ایستگاه های آتش نشانی، پل ها، نیروگاه ها) نیز به طرز نگران کننده ای بالاست که می تواند واکنش اضطراری را فلج کند. شریان های حیاتی (مانند شبکه های آب، گاز و برق) در برابر یک رویداد لرزه ای بزرگ - با بزرگای بیش از 7- تاب آور نیستند و به طور بالقوه درمعرض اختلالات گسترده و خطرات ثانویه مانند آتش سوزی هستند.

بسیاری از بخش های شهر، به ویژه مناطق قدیمی تر، با کوچه های باریک و ساختمان های متراکم، تلاش های نجات و دسترسی به خدمات اورژانسی پس از زلزله را مختل می کند. در شمال و بخش هایی از مرکز تهران دامنه های کوه و تپه ها در زمین لرزه با زمین لغزش مواجه می شوند. آسیب شدید در خطوط لوله و تخریب ایستگاه های پمپاژ موجب کمبود آب آشامیدنی در عرض چند ساعت می شود.

خرابی گسترده ترانسفورماتورها، خطوط انتقال و نیروگاه ها، منجر به خاموشی کامل می شود. آسیب به خطوط گاز منجر به آتش سوزی ها و انفجارهای بزرگ خواهد شد و فاجعه را تشدید می کند. فروپاشی دکل های تلفن همراه و آسیب به فیبر نوری، ارتباطات را فلج کرده و تلاش های نجات را مختل می کند. بسیاری از بزرگراه ها و پل های مرتفع تهران مطابق با استانداردهای لرزه ای مدرن مقاوم سازی نشده اند و احتمال فروپاشی آن ها وجود دارد و شهر را به بخش های جداگانه تقسیم می کنند.

به عنوان قلب اداری و اقتصادی ایران، از دست دادن ساختمان های دولتی، بانک ها، دفاتر مرکزی شرکت ها و بورس اوراق بهادار، اقتصاد کشور را به حالت تعلیق در می آورد. مناطق صنعتی بزرگ در حومه تهران به شدت آسیب خواهند دید و به دنبال از دست رفتن ظرفیت صنعتی و تولیدی، زنجیره های تامین ملی برای کالاهای کلیدی را مختل خواهند کرد.

با تخریب یا آسیب دیدن میلیون ها خانه، بخش عظیمی از جمعیت (احتمالا 5 تا 10 میلیون نفر) یک شبه بی خانمان می شوند. این امر منجر به تشکیل سکونتگاه های غیررسمی عظیم و آشفته در پارک ها و فضاهای باز می شود.

از آنجا که رییس جمهور تاکید کرده که دانشگاهیان راه حل نیز بدهند، خدمتشان باید گفته شود که کاهش ریسک زلزله در تهران در یک برنامه درازمدت ممکن است که برآورد می شود در فاز اول در یک بازه 10ساله باید روی مهم ترین جنبه های کم کردن ریسک ها و افزایش تاب آوری کار کرد. برنامه تفصیلی هم البته برای کاهش ریسک موجود است.