کوروش احمدی، دیپلمات پیشین، در روزنامه شرق نوشت: با نامه ای که توسط وزیران خارجه سه کشور اروپایی به رییس شورای امنیت نوشته شد، روندی کلید خورد که می تواند به صورت خودکار به اعاده شش قطع نامه ضد ایرانی شورای امنیت منجر شود. این روند 30 روزه می تواند تحت شرایطی در میانه راه متوقف و سررسید مختومه شدن قطع نامه 2231 و سازوکار ماشه در بند 11 آن برای مدتی تمدید شود.

این تمدید فرصتی تازه به دیپلماسی برای حل وفصل مسائل موجود به ایران و کشورهای غربی خواهد داد که بالقوه می تواند نهایتا پیگیری آن کشورها برای اسنپ بک را منتفی کند.

تردیدی نیست که بازگشت قطع نامه های پیشین نه تنها از نظر اقتصادی و مالی مشکلاتی بر مشکلات قبلی ناشی از تحریم های یکجانبه آمریکا خواهد افزود، اما تأثیر آن عمدتا به خاطر بستر حقوقی بین المللی خواهد بود که می تواند برای حفظ و تشدید تحریم های آمریکا و زمینه سازی برای اقدامات نظامی علیه ایران شرایط را فراهم کند.

ضمن اینکه قرارگرفتن مجدد ایران ذیل قطع نامه های فصل هفتمی شورای امنیت و بازگشت ممنوعیت غنی سازی در ایران و تعریف آن به عنوان تهدیدی علیه صلح و امنیت بین المللی، اهرم دیگری را از ایران خواهد گرفت و اهرم مؤثر دیگری را به مجموعه اهرم های طرف مقابل خواهد افزود.

به علاوه، در صورت بازگشت شش قطع نامه، می دانیم که لغو مجدد آن ها مستلزم موافقت تک تک اعضای دائمی خواهد بود. با توجه به صورت مسئله اجمالی به شرح فوق، تردید نیست که اولویت اصلی ایران طی 28 روز آینده باید تلاش جدی برای جلوگیری از بازگشت قطع نامه های شورای امنیت باشد. برای این منظور بعید است بتوان به پیش نویس قطع نامه روسیه دل بست.

این پیش نویس برخلاف روال معمول بدون هماهنگی با دیگر اعضای دائمی شورای امنیت تهیه شده و سه کشور اروپایی نشان داده اند که چون پیش شرط های آن ها را مد نظر نداشته و بند 2 آن اسنپ بک را طی شش ماه آینده ممنوع می کند، نظر مثبتی به آن ندارند.

به لحاظ عملی، تنها راهی که اکنون وجود دارد، کار با سه کشور اروپایی در حول و حوش شرایط سه گانه آن ها، شامل مذاکره با آمریکا، همکاری با آژانس و حسابرسی اورانیوم غنی شده در ایران است. ایران مدت هاست که مشکلی در ارتباط با شرط اول ندارد. درمورد شرایط دوم و سوم نیز ایران سال هاست که به همکاری با آژانس مشغول بوده، ضمن اینکه عملیاتی کردن همکاری با آژانس در شرایط جدید زمان بر خواهد بود.

درحالی که سه کشور اروپایی از آمادگی برای همکاری در مهلت 30 روزه سخن می گویند، آمریکا روشن کرده است که علاقه ای به همکاری برای توقف روند بازگشت شش قطع نامه ندارد. در بیانیه و مقاله ای در پلیتیکو که توسط سه کشور اروپایی بعد از ارسال نامه به شورای امنیت منتشر شدند، تصریح شده است که از 30 روز پیش رو برای کار با ایران درباره تمدید مهلت یا هر تلاش دیپلماتیک دیگر… استفاده خواهند کرد. همین معنا در بیانیه سخنگوی دبیر کل سازمان ملل و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز تکرار شده است. اما بیانیه وزارت خارجه آمریکا فاقد مضمون مشابهی است.

در این بیانیه ضمن تشکر از سه کشور اروپایی و اعلام آمادگی آمریکا برای همکاری با اعضای شورای امنیت برای تکمیل موفق روند اسنپ بک… اضافه شده که آمریکا همچنان برای کار درمورد حل مسئله هسته ای ایران در دسترس خواهد بود و اسنپ بک آمادگی آمریکا برای دیپلماسی را تقویت خواهد کرد .

بیانیه آمریکا حاکی از اصرار آن کشور به عملیاتی شدن اسنپ بک و اعاده قطع نامه های ضد ایرانی است. باید توجه داشت که آمریکا با لغو این قطع نامه های شورای امنیت اهرم مهمی را از دست داد و اکنون مشتاق به بازپس گیری آن اهرم و قرارگرفتن مجدد در موقعیتی است که با حق وتو بتواند مانع لغو مجدد آن ها شود. مقامات ما باید توجه داشته باشند که آمریکا با اسنپ بک به اهرمی برای وتوی هر توافقی با ایران دست خواهد یافت که قبلا فاقد آن بوده است.

این اهرم مهمی برای آمریکا خواهد بود و به واشنگتن امکان خواهد داد که بتواند مستقل از دیگر کشورها در ارتباط با پرونده هسته ای ایران عمل کند. ناگفته روشن است که اسراییل نیز بی صبرانه منتظر چنین تحولی است. این مهم حکم می کند که ایران از هیچ تلاشی برای جلوگیری از تکمیل روند اسنپ بک طی 28 روز آتی فروگذار نکند. همچنین باید توجه داشت که تهدیدهایی مانند خروج از ان پی تی و نظایر آن تأثیری بر روند جاری نخواهد داشت.