حمید ابوطالبی، دیپلمات پیشکسوت و معاون سیاسی دفتر رییس جمهور در دوره روحانی، در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت:

اظهارات عجیب وزیر محترم خارجه درباره اسنپ بک ، ساده انگارانه و کاملا غیرتخصصی است؛ و با واقعیات حقوق بین الملل و تجربه ی تاریخی شورای امنیت هم خوانی ندارد. اسنپ بک تنها بازگشت تحریم ها نیست؛ بلکه ایران را دوباره به ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد بازمی گرداند، فصلی که وفق آن شورای امنیت وضعیت ایران را به عنوان تهدیدی علیه صلح و امنیت بین المللی تلقی کرده و اعمال اقدامات الزام آور طبق ماده 41 را بر همه دولت ها واجب می سازد.

اسنپ بک، ایران را دوباره در چارچوب الزام آور حقوق بین الملل قرار می دهد:

• ایران مشمول قطعنامه های قبلی شورای امنیت (1696.1737، 1747.1803، 1929) می شود.

• این قطعنامه ها ذیل ماده 41 فصل هفتم تصویب شده اند و اجرای آن ها برای همه دولت ها الزامی است (ماده 25 منشور).

• این جایگاه، مشروعیت بین المللی اقدامات ایران را تضعیف کرده و راه های حقوقی اعتراض یا مقاومت را می بندد.

ب) انزوای سیاسی دیپلماتیک

قرار گرفتن ایران ذیل فصل هفتم و ماده 41، پیامدهای سیاسی و دیپلماتیک شدیدی دارد:

• هر عضو دائم شورای امنیت می تواند با وتوی خود مانع خروج ایران شود.

• حتی روسیه و چین نیز بدون رفع کامل نگرانی های آژانس حاضر به حمایت از خروج ایران نیستند.

• تجربه عراق، لیبی و… نشان می دهد که کشورها ممکن است سال ها یا دهه ها در این وضعیت باقی بمانند.

ج) پیامدهای اقتصادی و امنیتی

بازگشت تحریم ها، کشور را فلج و هزینه های اقتصادی و امنیتی فراوانی ایجاد می کند:

• تحریم های بانکی، تسلیحاتی، کشتیرانی و فناوری های ویژه به شکل گسترده و همگانی و بدون تاریخ انقضا اعمال می شوند.

• سرمایه گذاری و همکاری های اقتصادی، حتی با روسیه و چین، محدود و پرریسک خواهد شد.

• تحریم تسلیحاتی و محدودیت های موشکی احیا می شوند و برنامه های دفاعی ایران و آینده کشور هدف گرفته می شود.

د) امکان خروج دشوار و پرهزینه

خروج ایران از ذیل فصل هفتم، بسیار پیچیده و تقریبا ناشدنی خواهد بود:

• این تحریم های فصل هفتم، تنها با قطعنامه جدید شورای امنیت قابل لغو هستند.

• این امر مستلزم اجماع یا حداقل توافق همه اعضای دائم، بدون وتو، است؛ با سیاست خارجی کنونی ایران تقریباً غیرممکن است.

• در بهترین حالت، ایران می تواند مانع گذار به ماده 42 (اقدام نظامی) شود، اما خروج از فصل هفت و ماده 41 بدون تغییر بنیادین رویکرد ایران یا تحول ژئوپلیتیک جهانی بعید است.

سرنوشت ملی در گرو ساده انگاری حقوق بین الملل

مشاور سیاسی رییس جمهور در دولت یازدهم و دوازدهم، در پایان یادداشت خود در شبکه ایکس خطاب به وزیرخارجه نوشت:

جناب وزیر،

اسنپ بک صرفاً بازگشت تحریم های اقتصادی نیست؛ بلکه بازگشت ایران به ذیل فصل هفتم منشور و تثبیت جایگاه کشور به عنوان تهدیدی علیه صلح و امنیت بین المللی است. این جایگاه نه موقتی است و نه به آسانی قابل رفع. ساده انگاری این واقعیت، ایران را وارد دوره ای طولانی از نابودی صنعتی، تخریب توانمندی های انرژی، فشار اقتصادی، اضمحلال معیشتی، انزوای حقوقی و محدودیت های امنیتی بین المللی خواهد کرد.

شاید آن وقت شما وزیر خارجه نباشید! و شاید حتی رابطه ایران و آمریکا هم برقرار شده باشد؛ اما در آن ایام و در ساختار رقابت های ژئوپلتیک جهانی، قرار داشتن ایران عزیز ذیل فصل هفتم منشور، به کابوسی واقعی برای کشور تبدیل خواهد شد.

گفتنی است که سیدعباس عراقچی وزیرخارجه ایران در گفتگو با خبرگزاری صدا و سیما گفته بود: در حوزه اقتصادی تحریم های بسیار سنگین تری را آمریکا وضع کرده اما در حوزه سیاسی، نگرانی های روانی بزرگ نمایی شده و فضای ساخته شده پیرامون اسنپ بک بیش از واقعیت آن است. با این حال، جمهوری اسلامی ایران با اصل هر نوع تحریمی مخالف است و برای رفع آن ها تلاش می کند.