متناسب‌سازی یا همسان‌سازی حقوق، طرحی است که با هدف کاهش فاصله میان حقوق بازنشستگان و شاغلان اجرا می‌شود. به بیان ساده، این سیاست تلاش می‌کند تا بازنشستگان با توجه به سوابق کاری، میزان پرداخت حق بیمه و شرایط شغلی گذشته خود، حقوقی متناسب‌تر با وضعیت فعلی بازار کار دریافت کنند.

در سال‌های گذشته، بازنشستگان بارها نسبت به عقب‌ماندگی حقوق خود در مقایسه با کارکنان شاغل اعتراض کرده بودند. گرانی‌های بی‌سابقه و کاهش قدرت خرید باعث شده بود که مستمری بسیاری از بازنشستگان حتی پاسخگوی نیازهای اولیه زندگی مانند خوراک، درمان و مسکن نباشد. به همین دلیل، اجرای متناسب‌سازی یکی از اصلی‌ترین مطالبات این قشر بوده است.

به گفته مسئولان سازمان تأمین اجتماعی، از روز 15 شهریور پرداخت معوقات آغاز می‌شود و به تدریج به حساب بازنشستگان واریز خواهد شد. این معوقات مربوط به ماه‌هایی است که متناسب‌سازی اجرا شده، اما افزایش حقوق بازنشستگان به دلیل مشکلات مالی و اداری به طور کامل پرداخت نشده بود.

نکته قابل توجه این است که این پرداخت شامل همه مستمری‌بگیران خواهد شد؛ از بازنشستگان کارگری گرفته تا بازماندگان و ازکارافتادگان. بدین ترتیب، جامعه‌ای بیش از 4 میلیون نفر در سراسر کشور مشمول این پرداخت‌ها خواهند بود.

انتشار خبر آغاز پرداخت معوقات با واکنش مثبت و امیدواری بازنشستگان همراه شده است. بسیاری از آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی از این تصمیم استقبال کرده و آن را گامی درست در مسیر حمایت از قشر بازنشسته دانسته‌اند. با این حال، برخی هم تأکید کرده‌اند که همچنان فاصله زیادی میان حقوق بازنشستگان و هزینه‌های واقعی زندگی وجود دارد و این اقدام تنها بخشی از مشکلات را برطرف خواهد کرد.

یکی از بازنشستگان در گفت‌وگویی غیررسمی گفته است: «ما سال‌ها حق بیمه پرداخت کرده‌ایم و حالا انتظار داریم حقوق‌مان در شأن یک زندگی آبرومندانه باشد. این معوقات کمک خوبی است، اما کافی نیست. امیدواریم دولت و تأمین اجتماعی برنامه‌های بلندمدت‌تری برای حمایت از ما داشته باشند.»

اجرای طرح متناسب‌سازی بدون حمایت مالی دولت امکان‌پذیر نبود. در واقع، یکی از مهم‌ترین چالش‌های سازمان تأمین اجتماعی در سال‌های اخیر، کمبود منابع مالی برای پرداخت تعهدات بوده است. بدهی‌های انباشته دولت به تأمین اجتماعی نیز این مشکل را تشدید کرده است.

با این حال، پیگیری‌های نمایندگان بازنشستگان، همراهی مجلس و تصمیم دولت باعث شد بخشی از منابع لازم برای اجرای متناسب‌سازی و پرداخت معوقات فراهم شود. همین همکاری میان سه ضلع دولت، مجلس و سازمان تأمین اجتماعی را می‌توان یکی از عوامل اصلی تحقق این وعده دانست.

پرداخت معوقات متناسب‌سازی علاوه بر بهبود نسبی وضعیت معیشت بازنشستگان، آثار اقتصادی و اجتماعی دیگری هم دارد. از یک سو، تزریق این مبالغ به جامعه می‌تواند به افزایش قدرت خرید میلیون‌ها بازنشسته کمک کند و گردش مالی تازه‌ای در بازار ایجاد نماید. از سوی دیگر، از دید اجتماعی، تحقق این وعده نشان‌دهنده توجه به کرامت و حقوق قشری است که سال‌ها در عرصه‌های مختلف کشور خدمت کرده‌اند.

بازنشستگان معمولاً بخش بزرگی از درآمد خود را صرف نیازهای اولیه می‌کنند؛ بنابراین، هر افزایش یا پرداخت معوقه‌ای مستقیماً به بهبود کیفیت زندگی آن‌ها و خانواده‌هایشان منجر خواهد شد. این موضوع می‌تواند بخشی از فشارهای روانی و نگرانی‌های اقتصادی آن‌ها را کاهش دهد.

اگرچه پرداخت معوقات خبر خوشی برای بازنشستگان است، اما نباید فراموش کرد که مشکلات ساختاری نظام بازنشستگی همچنان پابرجاست. افزایش امید به زندگی، رشد سریع تعداد بازنشستگان نسبت به بیمه‌پردازان، و کمبود منابع مالی از جمله چالش‌هایی است که آینده صندوق‌های بازنشستگی را تهدید می‌کند.

کارشناسان معتقدند برای پایداری این صندوق‌ها، باید اصلاحات اساسی در ساختار تأمین مالی، شیوه مدیریت منابع و حتی قوانین بازنشستگی انجام شود. در غیر این صورت، مشکلات مشابه در سال‌های آینده دوباره تکرار خواهد شد.

با آغاز پرداخت معوقات از 15 شهریور، قدمی مهم در جهت بهبود وضعیت بازنشستگان برداشته می‌شود. اما این تنها آغاز راه است. بازنشستگان همچنان منتظر اجرای کامل متناسب‌سازی، افزایش منظم مستمری‌ها متناسب با نرخ تورم و طراحی بسته‌های حمایتی تکمیلی هستند.

دولت و سازمان تأمین اجتماعی در کنار پرداخت نقدی، می‌توانند با ارائه خدمات رفاهی، بیمه‌های درمانی گسترده‌تر و حمایت‌های معیشتی غیرنقدی، فشار زندگی بر بازنشستگان را کاهش دهند. همچنین اصلاح قوانین برای تقویت منابع پایدار صندوق‌ها ضروری به نظر می‌رسد.

15 شهریور 1404 می‌تواند در تقویم بازنشستگان به‌عنوان روزی به یادماندنی ثبت شود؛ روزی که پس از ماه‌ها انتظار، بخشی از حقوق معوقه آن‌ها پرداخت شد و گامی در مسیر اجرای عدالت برداشته شد.

با این حال، واقعیت این است که مشکلات معیشتی بازنشستگان تنها با یک پرداخت مقطعی حل نخواهد شد. تداوم سیاست‌های حمایتی، اصلاح ساختارها و افزایش توجه به این قشر، لازمه رسیدن به تعادل واقعی در زندگی بازنشستگان است.

این اقدام تازه امیدی دوباره در دل بازنشستگان ایجاد کرده است؛ امیدی که اگر با سیاست‌های پایدار و منسجم همراه شود، می‌تواند آینده‌ای روشن‌تر برای میلیون‌ها مستمری‌بگیر تأمین اجتماعی رقم بزند.

منبع: روز نو