بی تردید استفاده غیرمجاز از ماینرها یکی از عوامل ناپایداری شبکه برق است. این فعالیت نه تنها باعث افزایش مصرف و فشار بر شبکه برق می شود بلکه در بسیاری از موارد موجب آتش سوزی و خسارت به اموال مردم شده است. برخی گزارش ها نشان می دهد که آتش سوزی ناشی از ماینرهای غیرمجاز، به املاک همسایگان سرایت و خسارات بیشتری به آنها وارد کرده است.

به گزارش ایسنا، به طور کلی در سال های اخیر، کشور با چالش های جدی در زمینه تأمین برق مواجه شده است. یکی از موضوعاتی که به طور مکرر در این زمینه مطرح می شود، ارتباط قطعی برق با ماینینگ و دستگاه های استخراج رمز ارز است.

ماینر (استخراج گر) به فردی گفته می شود که دستگاه های لازم برای استخراج رمز ارز را در اختیار دارد. ماینینگ به فرآیند استخراج ارزهای دیجیتال به ویژه بیت کوین اشاره دارد. در این فرآیند، ماینرها با استفاده از تجهیزات خاص، معادلات پیچیده ریاضی را حل می کنند تا تراکنش ها را تأیید کرده و ارز دیجیتال جدیدی تولید کنند. این فرآیند نیاز به انرژی برق بالایی دارد و به همین دلیل یکی از نگرانی های اصلی در زمینه ماینینگ، مصرف بالای انرژی است.

دستگاه های ماینر مصرف برق زیادی دارند و سر و صدای شدیدی تولید می کنند، فعالیت آنها شبیه هواکش هایی است که در تونل ها کار می کنند، بنابراین اگر شهروندان مشاهده کردند که در یک محل خالی از سکنه، کولر به صورت 24 ساعته روشن است، آن محل مشکوک به فعالیت ماینرهای غیرمجاز است و در صورتی که گزارشی دهند، 200 میلیون تومان پاداش می گیرند.

این دستگاه ها مصرف برق زیادی دارند و سر و صدای شدیدی تولید می کنند، بنابراین فعالیت آنها شبیه هواکش هایی است که در تونل ها کار می کنند. از سوی دیگر، این دستگاه ها گرمای زیادی تولید می کنند لذا اگر شهروندان مشاهده کردند که در یک محل خالی از سکنه، کولر به صورت 24 ساعته روشن است، آن محل می تواند مشکوک به ماینینگ باشد.

نمایندگان مجلس مقرر کردند در بررسی اصلاح قانون مجازات اسلامی نسبت به جرم انگاری استخراج رمز ارز با دستگاه ماینر اقدام شود.

طی ماه های اخیر کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس اعلام کرد که بخشی از برق تولیدی کشور توسط دستگاه های ماینر برای استخراج رمزارز استفاده و از دسترس مصرف مردم خارج می شود.

جلسه ای با حضور اعضای کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس و مدیران صنعت برق، دستگاه های نظارتی از جمله دادستانی کل کشور، سازمان بازرسی و دیوان محاسبات در خصوص بررسی عملکرد حوزه صنعت برق تشکیل و گزارشی از مصرف برق تولیدی توسط دستگاه های ماینر ارائه شد. در این گزارش آمده بود که بخشی از برق تولیدی کشور توسط دستگاه های ماینر برای استخراج رمزارز استفاده و از دسترس مصرف مردم خارج می شود که بر این اساس مقرر شد تا در بررسی اصلاح قانون مجازات اسلامی نسبت به جرم انگاری استخراج رمز ارز با دستگاه ماینر اقدام شود.

احمد انارکی ـ عضو کمیسیون اقتصادی مجلس بر این باور است که وقتی هزینه برق در ماه حدود 1000 دلار و سود و درآمد حاصل از استخراج بیت کوین 80 هزار دلار است طبیعی است که عده زیادی از پشت کنتور برق بگیرند و به شکل غیرمجاز به استخراج رمز ارز روی بیاورند.

او بر لزوم برخورد با استخراج غیرقانونی رمزارز تاکید کرده و از وزارت نیرو خواسته تا مصرف کنندگان غیرمجاز را شناسایی و برق آنها را قطع کند. البته این نماینده مجلس معتقد است که با مراکز مجازی که با مجوز رسمی مشغول فعالیت هستند نباید برخورد یکسان صورت گیرد و وزارت ارتباطات باید در کنار وزارت نیرو در این زمینه وارد عمل شود و کسانی که مصرف اینترنت بالایی دارند شناسایی کند.

در هفته های اخیر بحث جرم انگاری برای مقابله با استخراج غیرقانونی رمز ارز مورد تاکید بسیاری قرار گرفت، اما نکته اساسی این است که میزان جرایم و نحوه برخورد با استخراج کنندگان رمز ارز به شکل غیرقانونی چیست و آیا ساز و کار و میزان جرم انگاری مشخص شده است؟

طبعا مجلس، دولت و قوه قضاییه باید در این زمینه وارد عمل شوند و می توان راهکارهایی همچون استفاده از انرژی های تجدیدپذیر نظیر نیروگاه های خورشیدی را به کسانی که علاقمند به استخراج رمز ارز هستند، معرفی کرد.

برآوردها نشان می دهد که فعالیت ماینرهای غیرمجاز، سالانه بیش از 2 میلیارد دلار زیان اقتصادی برای کشور به همراه دارد. محمد الله داد ـ معاون انتقال و تجارت خارجی شرکت توانیر با تایید این رقم می گوید: هر دستگاه ماینر به طور متوسط 3.5 کیلووات در ساعت برق مصرف می کند که معادل حدود 80 کیلووات ساعت در شبانه روز است. این دستگاه های غیرمجاز از برق یارانه ای استفاده می کنند.

در حال حاضر ماینرها عمدتا در مناطق غیرصنعتی، خانگی، کشاورزی، تجاری، شهری و روستایی نصب شده اند و در جایی که شبکه تکافوی لازم برای جبران این میزان بار را ندارد هم تاسیسات و هم وسایل برقی مردم به دلیل افت و نوسان ولتاژ دچار آسیب دیدگی می شوند که این خسارت مستقیما به مردم وارد می شود.

در حال حاضر بیشتر صاحبان کسب و کارها و اصناف برای آنکه سرپا بمانند موتور برق و کارتخوان سیار خریده اند و در عمل هزینه دیگری به هزینه هایشان اضافه شده است.

اگر چه مشکل ناترازی برق دلایل متعددی دارد، اما به اذعان شرکت توانیر حدود 20 درصد ناترازی برق به دلیل تشدید فعالیت ماینرهاست. توانیر معتقد است که طبق برآوردها حدود 700 هزار ماینر غیرمجاز در کشور به استخراج غیرقانونی رمزارز مشغولند که با توانی در حدود 2000 مگاوات، به طور مستقیم در افزایش مصرف برق و تشدید ناترازی شبکه تاثیرگذارند. همچنین 95 درصد مزارع کشف شده از طریق انشعاب غیرمجاز و به اصطلاح برق دزدی فعالیت می کنند.

در حالی که قبلا اکثر ماینرها از برق مجاز استفاده می کردند؛ با این حال فعالان صنعت استخراج رمزارز روایت متفاوتی از این موضوع ارائه می دهند و معتقدند با استناد به بررسی های کارشناسی، میزان کل مصرف ماینینگ در کشور حدود 700 مگاوات است و با آمار اعلامی توانیر تفاوت قابل توجهی دارد.

به گفته علی بابک نیا - عضو انجمن بلاکچین ایران، از مجموع 730 مگاوات تقاضای مجاز استخراج در کشور، تنها 250 مگاوات مورد موافقت قرار گرفته و از این میزان فقط 5 مگاوات به صورت مجاز در حال فعالیت است؛ بنابراین ناترازی برق در کشور دلایل متعددی دارد که نمی توان آن را تنها به فعالیت ماینرها نسبت داد بلکه عواملی همچون اتلاف موجود در شبکه، بهره وری پایین نیروگاه ها و تعرفه گذاری نامناسب از دلایل اصلی این عارضه است و محدودیت های اعمال شده باعث زیرزمینی شدن این فعالیت می شود.

ذکر این نکته ضروری است که قطعی های مکرر برق فقط زندگی روزمره شهروندان را مختل نمی کند. صنایع و بخش های کشاورزی نیاز مبرمی به انرژی برق دارند و خاموشی های مکرر باعث شده تا محتمل خسارات سنگینی شوند. در حال حاضر بیشتر اصناف و فروشگاه ها و صاحبان کسب و کارها برای آنکه سرپا بمانند، موتور برق و کارتخوان سیار خریده اند و هزینه دیگری به هزینه هایشان اضافه شده است.

بر اساس آیین نامه اجرایی استخراج فرآورده های پردازشی رمزنگاری شده مصوب سال 1398 استخراج رمز ارز قانونی اعلام شده است، اما در صورتی که استخراج رمزارز از طریق ماینرهای بدون مجوز انجام شود، مشمول جرم قاچاق بوده و در شعب ویژه قاچاق کالا و ارز سازمان تعزیرات حکومتی رسیدگی می شود. همچنین در صورت استفاده از ماینر جهت استخراج رمز ارز بدون اخذ مجوز از سازمان صمت، امکان پیگیری قضایی از سوی وزارت نیرو بابت بهای برق مصرفی غیرقانونی و غیر مجاز وجود دارد.

فعالیت ماینرها و استخراج غیرقانونی رمزارزها سود بسیاری را نصیب استخراج گنندگان می کند و همین مساله عده زیادی را برای استخراج رمز ارز به شکل غیرقانونی تحریک می کند؛ از این رو جدی گرفتن این موضوع و اتخاذ سیاست های لازم برای جلوگیری و توقف فعالیت غیرقانونی ماینرها ضروری است؛ در غیر این صورت چه بسا تداوم این مسیر می تواند تبعات زیانباری برای کشور به دنبال داشته و ناترازی برق در کشور را تشدید کند.