ستاره شناسان فواره های یک پیش ستاره جدید را در فاصله 26 هزار سال نوری از خورشید رصد کردند.

به گزارش ایسنا؛ گروهی از ستاره شناسان ژاپنی برای اولین بار موفق شدند تصاویر واضحی را از فوران های یک ستاره جوان در حال شکل گیری در دورترین نقاط راه شیری ما به دست آورند. این دومین هسته داغ کشف شده در کهکشان بیرونی است و نشان می دهد که مهدهای ستاره ای غنی از مواد شیمیایی می توانند دور از مرکز کهکشان نیز شکوفا شوند. ستاره شناسان با استفاده از تلسکوپ قدرتمند آرایه میلی متری بزرگ آتاکاما (ALMA) توانستند پیش ستاره جدید موسوم به Sh 2-283-1a SMM1 را رصد کنند.

پیش ستاره ها، اجرامی با جرم زیاد در سحابی ها هستند که هنوز به تعادل آب ایستایی نرسیده اند و به تدریج با گذر زمان منقبض و کم نور می شوند و یک ستاره را تشکیل می دهند. پیش ستاره یک مرحله اولیه در به وجود آمدن یک ستاره است که در آن توده هایی از گرد و غبار به حدی انباشته می شوند که به ستاره اصلی می رسند.

به نقل از آی ای، این ستاره جوان تقریباً 26 هزار سال نوری از خورشید و 51 هزار سال نوری از مرکز کهکشان ما فاصله دارد. دانشمندان تا همین اواخر، در ثبت جزییات دقیق چنین ستارگان دوری مشکل داشتند، زیرا این ساختارها کوچک و کم نور هستند و به تلسکوپ های فوق العاده دقیقی نیاز دارند. سرانجام دقت بی نظیر تلسکوپ ALMA این کار را ممکن ساخت. توکی ایکدا (Toki Ikeda)، پژوهشگر ارشد این مطالعه و پژوهشگر دانشگاه نیگاتا (Niigata) گفت: این کشف یک فرصت منحصر به فرد را برای پیشبرد بنیادین درک ما از چگونگی تولد ستارگان در محیط های کیهانی متنوع فراهم می کند.

پژوهشگران، تلسکوپ ALMA را به سمت Sh 2-283-1a SMM1 نشانه رفتند. این ستاره جوان هنوز در ابر گازی و غباری زادگاه خود پیچیده شده است. آنچه آنها مشاهده کردند، فوران های باریک و پرسرعت گازی بود که در جهت های مخالف از ستاره به بیرون فوران می کردند و توسط جریان های خروجی وسیع تر و کندتر احاطه شده بودند. آنها برای نقشه برداری از این حرکت ها، مسیر گازهای در حال حرکت به سمت زمین(خطوط آبی) و دور از زمین(خطوط قرمز) را دنبال کردند. نگاهی دقیق تر به سرعت این گاز نشان داد که فوران ها به طور پیوسته جریان ندارند. در عوض، آنها فوران های متناوب مواد هستند که هر 900 تا 4 هزار سال یک بار رخ می دهند.

این ریتم توقف و شروع، نقش کلیدی در نحوه رشد ستارگان ایفا می کند و به ستاره اجازه می دهد تا از مواد قرص اطراف خود تغذیه کند. این امر در حالی است که جرم و چرخش اضافی را از دست می دهد. فوران های متناوب در مناطق نزدیک ستاره ساز مشاهده شده بود، اما این اولین بار است که آنها در ستاره ای با فاصله بیش از 51 هزار سال نوری از مرکز کهکشان مشاهده می شوند. ترکیب شیمیایی این سامانه نیز داستان دیگری را روایت می کند. این گروه پژوهشی با اندازه گیری کربن مونوکسید (CO) و سیلیسیوم مونوکسید (SiO) دریافتند که نسبت سیلیسیوم مونوکسید به کربن مونوکسید، کمتر از ستارگان مشابه در کهکشان داخلی است.

پژوهشگران توضیح دادند: این موضوع نشان می دهد خواص گرد و غبار در کهکشان بیرونی که عناصر سنگین کمیاب هستند، متفاوت است. این یافته تأیید می کند که فیزیک شکل گیری ستاره جهانی است؛ در حالی که شیمی آن بسته به شرایط مکانی تفاوت دارد.

این پیش ستاره دارای درخشندگی حدود 6 هزار و 700 برابر خورشید است که ویژگی یک ستاره با جرم متوسط تا زیاد است. این تیم نشانه هایی از یک هسته داغ را که ناحیه ای گرم و غنی از مواد شیمیایی در نزدیکی ستاره است، پیدا کرد. چنین هسته های داغی در کهکشان بیرونی نادر هستند. این تنها دومین کشف از این نوع است که Sh 2-283-1a SMM1 را به هدفی بسیار ارزشمند تبدیل می کند.

نکته شگفت انگیزتر این است که ALMA نشانه هایی از مولکول های آلی پیچیده را در این منظومه شناسایی کرد و پنجره ای را به روی شیمی جدید باز کرد که ممکن است در نهایت بذر سیارات جدید را بکارد. این تلسکوپ همچنین جریان های مولکولی را در چهار پیش ستاره دیگر شناسایی کرد و تأیید کرد که شکل گیری ستاره حتی در این مناطق دورافتاده و از نظر شیمیایی اولیه نیز گسترده است.

این کشف ثابت می کند که طرح کلی شکل گیری ستاره در سراسر کهکشان یکسان است و مهم نیست که محیط چقدر از نظر عناصر سنگین غنی باشد. ایکدا گفت: ما با تفکیک فوران ها و جریان های خروجی در یک پیش ستاره در آن سوی کهکشان می توانیم ببینیم همان فیزیکی که ستارگان نزدیک خورشید را شکل می دهد، در محیط های کم فلز نیز عمل می کند. در عین حال، تفاوت در مواد شیمیایی نشان می دهد که شرایط مکانی، مواد اولیه موجود برای ستارگان و سیارات را شکل می دهد.

این بدان معناست که مطالعه ستارگان کهکشان بیرونی تنها به ما درباره راه شیری خودمان نمی آموزد؛ بلکه سرنخ هایی را درباره چگونگی شکل گیری اولین نسل های ستارگان در جهان به ما می دهد. این مطالعه همچنین قدرت تلسکوپ ALMA را در نجوم برجسته می کند. فوران ها و جریان های خروجی تفکیک شده تا همین اواخر، تنها در ستارگانی با فاصله چند هزار سال نوری دیده شده بودند. گسترش این فاصله به 51 هزار سال نوری، امکانات جدیدی را فراهم می کند.

این گروه پژوهشی قصد دارند پیش ستارگان بیشتری را در کهکشان بیرونی مورد بررسی قرار دهند.

این پژوهش در The Astrophysical Journal منتشر شده است.