مجید تخت روانچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه، امروز دوشنبه 5 آبان در چهارمین همایش بین المللی مطالعات ایران معاصر درباره ایران و جهان پس از جنگ 12 روزه گفت: ضمن قدردانی از نشست بررسی مسائل ایران معاصر، درباره چرایی آغاز جنگ اولا نمی توان به طور دقیق گفت که چرا جنگ اتفاق افتاد و اینکه با قطعیت یک سناریو قبول کنیم و لاغیر نه از نظر علمی و نه تاریخی درست نخواهد بود. وقتی دولت آقای ترامپ سرکار آمد در نامه ای به مقام معظم رهبری پیشنهاداتی داد که فارغ از لحن او و اینکه با همان لحن پاسخ داده شد، پیشنهاد داده بود مذاکراتی را شروع کنیم و اگر به نتیجه نرسیم جنگ خواهد شد. ما در پاسخ خود مذاکرات غیرمستقیم را پذیرفته ایم در حالی که آن ها مذاکره مستقیم می خواستند. اینکه چرا ما مذاکرات مستقیم را نپذیرفتم دلایل خود را دارد.

به گزارش ایرنا، معاون سیاسی وزیر خارجه ادامه داد: اگر دو طرف از موضع برابر باشند و به این نتیجه برسند که در فضای آرام موضوع را پیش ببرند، گفت وگوی مستقیم بهتر و سریعتر است اما درباره آمریکا چنین نبود و نیست. هم از متن نامه و هم رویکرد مقامات مختلف آمریکا مشخص بود که احساس می کنند با آمدن ترامپ همه دنیا نیازمند وی است و او باید شرایط همه دنیا را تعیین کند. در چنین شرایطی تصمیم گرفته شد که پاسخ داده شود اما مذاکرات غیر مسقیم باشد.

مجید روانچی ادامه داد: آمریکا پیام خود را از طریق امارات رساند اما ما بنا به دلایلی از طریق عمان پاسخ دادیم. مذاکرات آغاز شد و ما پنج دور مذاکره کردیم و دو روز مانده به دور ششم جنگ آغاز شد و همه متعجب شدند. این موضوع موجب تعجب همه جامعه بین الملل و کشورهای مختلف از جمله خبرنگاران آمریکایی هم بود. در طول مذاکرات آن ها از ابتدا در باغ سبز نشان داده و اعلام کردند آماده همکاری هستند و صرفا با زبان بازی وارد شدند و تصور کردند با این شیوه می توانند به اهداف خود برسند.

معاون وزیر خارجه با اشاره به اینکه آن ها انواع و اقسام روش ها را پی گرفتند، خاطرنشان کرد: ابتدا گفتند غنی سازی صفر و بعد که ایران مخالفت می کرد، موضوع دیگری مطرح می کردند و به اصطلاح یکی به نعل و یکی به میخ می زدند. سپس به این نتیجه رسیدند که در مذاکرات نتوانستند به اهداف خود برسند و به زور متوسل شدند. در مذاکرات ما انتظار نتیجه سریع نداشتیم، در مذاکرات بین الملل فرازو نشیب و بالا پایین زیاد است. ما هم معتقد نبودیم در این 5 دور مذاکرات خیلی خوب یا خیلی بد پیش می رود اما معتقد بودیم با همه فرارونشیب ها می توان با دیپلماسی و گفت وگو به نتیجه رسید.

روانچی با تاکید بر اینکه ما همیشه به دیپلماسی اعتقاد داشتیم اما دیپلماسی که در آن نظری تحمیل نشود و حالت برابر باشد، ادامه داد: در این صورت هیچ کس در پی جنگ نیست و از آن استقبال هم نمی کند و همه گفت وگو برای حل اختلاف را ترجیح می دهند به شرطی که دو طرف متوجه شرایط باشند و احساس نکنند که می توانند دیدگاه خود را تحمیل کنند. یکی از دلایل جنگ این بود که آن ها نتوانستند به خواسته های نامشروع خود دست یابند، آن ها با حربه های تطمیع و تهدید نتوانستند به چیزی که می خواستند دست یابند.

معاون وزیر خارجه با اشاره به اینکه آمریکایی ها مشاهده کردند که نمی توانند بر اساس ذهنیت خود، خواسته هایی را که از دید ما نامشروع است، بیان کرده و کار را پیش ببرند؛ گفت: به همین دلیل متوسل به زور شده اند. حال سؤال این است که آیا از ابتدا، یعنی از روز نخست، هدفشان جنگ بود و از پیش زمینه سازی آن را انجام می دادند؟ به عبارت دیگر، آیا می خواستند بگویند ما تلاش خود را کردیم، اما نتیجه نگرفتیم و ناچار به جنگ شدیم ؟ یا اینکه در میانه راه تغییر مسیر دادند؟ نقش رژیم صهیونیستی در این ماجرا چه بود؟ آیا آن ها از ابتدا مخالف بودند یا این یک طرح و برنامه مشترک بود و میانشان تقسیم کار صورت گرفته بود؟

روانچی با تاکید بر اینکه این ها سؤال هایی است که واقعاً نمی توان با قطعیت به آن ها پاسخ داد؛ می توان حدس ها و گمان هایی داشت، اما پاسخ قطعی دادن دشوار است، ادامه داد: به نظر من، یکی از دلایل، نمی گویم تنها دلیل که موجب شد آن ها به جنگ و زور متوسل شوند، این بود که احساس کردند از طریق گفتگو نمی توانند به خواسته های نامشروع خود دست یابند. نامشروع بودن خواسته آن ها نیز در این بود که می خواستند کل برنامه هسته ای ما تعطیل شود. یعنی در برهه ای تلاش کردند با تطمیع و دادن انگیزه، ما را به تعطیلی این برنامه ترغیب کنند، و در مقاطعی دیگر با حربه تهدید و روش های مشابه پیش آمدند.

وی ادامه داد: روشن است که وقتی ما این همه سرمایه گذاری در یکی از بخش های مهم فعالیت های علمی کشور انجام داده ایم، نمی توانیم آن را کنار بگذاریم؛ صرفاً به این دلیل که مثلاً خواسته آقای ترامپ است یا خواسته یک حکومت دیگر. برای ما تفاوتی ندارد که طرف مقابل چه کسی است، شرق یا غرب، یا از هر نقطه ای از جهان مهم این است که ما نمی توانستیم با چنین خواسته ای موافقت کنیم.

معاون وزیر خارجه گفت: علاوه بر این، در این مسیر شهدای زیادی تقدیم کرده ایم؛ شهدایی که در جریان فعالیت های هسته ای و حتی در مقابله با خرابکاری های دشمنان جان خود را از دست داده اند. از سوی دیگر، این برنامه هسته ای یک دستاورد علمی ملی است که از درون کشور رشد کرده و به سطح جهانی رسیده است. حال اگر بگویند تعطیل کن تا این امتیازات را بدهیم ، یا اگر تعطیل نکنی، این اقدامات را انجام می دهیم ، اساساً زبان مشترکی برای گفت وگو باقی نمی ماند.

روانچی با اشاره به اینکه وقتی وارد مذاکره می شوید، باید ابتدا زبان مشترکی با طرف مقابل پیدا کنید، گفت: وقتی چنین درکی از دو طرف وجود ندارد و یکی خود را در موضع قدرت می بیند، طبیعی است که نتیجه ای حاصل نمی شود و مسیر به سمت دیگری می رود.

چهارمین همایش بین المللی مطالعات ایران معاصر روزهای دوشنبه و سه شنبه هفته جاری (پنجم و ششم آبان ماه) در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار شد.

در این همایش اساتید دانشگاه، دیپلمات ها و مقامات کنونی و سابق به بیان دیدگاه های خود پیرامون مهمترین موضوعات داخلی، منطقه ای و بین المللی پرداختند.

در این نشست همچنین ابراهیم متقی و جهانگیر کرمی اساتید دانشگاه تهران درباره ایران و جهان پس از جنگ سخنرانی کردند.