در فوریه امسال (بهمن 1403)، شرکت دفاعی دولتی نورینکو در چین از خودروی نظامی P60 رونمایی کرد که به طور خودکار می تواند عملیات پشتیبانی رزمی را با سرعت 50 کیلومتر در ساعت انجام دهد؛ خودرویی که تولیدکنندگان چینی آن را نمونه ای اولیه از کاربرد مدل هوش مصنوعی دیپ سیک معرفی کردند.

به گزارش ایرنا، مقامات حزب کمونیست چین این محصول را نشانه ای از تلاش پکن برای جبران فاصله در مسابقه تسلیحاتی با آمریکا دانستند؛ موضوعی که همزمان با فراخوان رهبران دو کشور برای آماده سازی نیروهای نظامی در برابر احتمال درگیری مطرح می شود.

رویترز با بازبینی صدها مقاله پژوهشی، اظهارنامه های ثبت اختراع و اسناد خرید از شبکه های دولتی، نمایی کلی از تلاش منظم و سازمان یافته چین برای به کارگیری هوش مصنوعی در امور نظامی به دست آورده است. اگرچه جزییات فنی و میزان استقرار واقعی این سامانه ها محرمانه است، مناقصه ها و سند ثبت اختراع ها، سرنخ هایی درباره پیشرفت هایی مانند شناسایی خودکار هدف و پشتیبانی تصمیم گیری میدان نبرد در زمان واقعی ارائه می دهند؛ توانایی هایی که در راستای تلاش های مشابه در آمریکا قرار دارد.

یکی از نقاط قابل توجه، ادامه یا تلاش برای استفاده از تراشه های شرکت انویدیا است؛ گرچه در سپتامبر 2022 (شهریور 1401) وزارت بازرگانی آمریکا صادرات تراشه های قدرتمند A100 و H100 را به چین محدود کرد. اسناد و ثبت اختراع ها که رویترز بررسی کرده، اشاره هایی به استفاده یا استناد به این تراشه ها در پژوهش های وابسته به نهادهای نظامی دارد، هرچند روشن نیست آیا این سخت افزارها پیش از تحریم ها ذخیره شده اند یا روش دیگری برای دستیابی به آن ها به کار رفته است. سخنگوی انویدیا گفته است بازیافت مقادیر اندک محصولات دست دوم قادر به ایجاد فناوری جدید یا نگرانی امنیتی بزرگ نیست و استفاده از محصولات محدودشده بدون پشتیبانی و نگهداری عملی نخواهد بود.

همزمان، تحلیل ها نشان می دهد پکن فشار بر شرکت های داخلی برای استفاده از سخت افزار ساخت چین را افزایش داده است؛ از جمله تراشه های Ascend تولید هوآوی که به عنوان جایگزینی برای محصولات خارجی معرفی شده اند. برخی پیمانکاران دفاعی چینی در تبلیغات شان به استفاده از این قطعات داخلی اشاره کرده اند، اگرچه بررسی ها نتوانست صحت همه این ادعاها را تأیید کند و هوآوی نیز در این باره اظهار نظر نکرد.

اسناد نشان می دهند کاربرد دیپ سیک در مناقصه های وابسته به ارتش آزادی بخش خلق (PLA) شتاب گرفته و دامنه کاربردها از نظام های برنامه ریزی میدان نبرد تا تحلیل سریع تصاویر ماهواره ای و پهپادی گسترده شده است. شرکت هایی مانند Landship Information Technology مدعی اند سامانه های مبتنی بر تراشه های هوآوی قادر به شناسایی سریع اهداف از تصاویر ماهواره ای و هماهنگی با رادارها و هواپیماها برای اجرای عملیات هستند. محققان دانشگاه فناوری شی آن نیز گزارش داده اند سامانه ای با اتکا به دیپ سیک توانسته است 10 هزار سناریوی میدان نبرد را در 48 ثانیه ارزیابی کند؛ رقمی که به گفته آن ها برای انسان ها 48 ساعت زمان می برد؛ ادعایی که رویترز مستقل راستی آزمایی نکرده است.

یکی از شاخصه های هشداردهنده، سرمایه گذاری در سیستم های خودمختار است: اسناد ثبت اختراع و مناقصه ها حاکی از تلاش برای یکپارچه سازی هوش مصنوعی در پهپادها به منظور شناسایی و تعقیب اهداف و نیز کارکرد گروهی با حداقل مداخله انسانی است. دانشگاه بیاهانگ پرونده ای ثبت کرده که نشان می دهد دیپ سیک برای تصمیم گیری ازدحام پهپادی هنگام هدف گیری پایین، کند، کوچک —برای پهپادهای سبک—به کار می رود. با این حال، مقامات دفاعی چین بارها بر حفظ کنترل انسانی بر سامانه های تسلیحاتی تأکید کرده اند.

در کنار توسعه های فناورانه، پرسش های حقوقی، اخلاقی و عملی درباره خطرات بالقوه سلاح های خودمختار، اعم از اشتباه هدف گیری تا تسریع تصمیم های کشنده توسط ماشین، همچنان باقی است. هم زمان آمریکا نیز سرمایه گذاری های بزرگ خود در سامانه های خودمختار را ادامه می دهد و هدف گذاری کرده تا هزاران پهپاد خودران را تا پایان 2025 (1404 خورشیدی) به کار گیردغ اقدامی که نشان دهنده رقابت فناورانه و نظامی دو قدرت بزرگ است.